Το μÞνυμα των γερμανικþν εκλογþν και ο πολιτικüς γρßφος για την Merkel
Του Κþστα ΡÜπτη
¼σο οι χþρες της ευρωζþνης Ýβλεπαν τα προηγοýμενα χρüνια την οικονομικÞ κρßση να αποδυναμþνει τα πολιτικÜ τους συστÞματα, να συρρικνþνει Üλλοτε κραταιÜ κüμματα διακυβÝρνησης και να φÝρνει στα üριÜ τους τις κοινωνικÝς αντοχÝς, τüσο η Γερμανßα φÜνταζε ως "ευτυχÞς εξαßρεση”, ως Ýνα "λιμÜνι σταθερüτητας και ευημερßας μÝσα σε μια ταραγμÝνη Ευρþπη”.
Η εικüνα αυτÞ αποκαλýπτεται, μετÜ τις χθεσινÝς βουλευτικÝς εκλογÝς, üτι θα πρÝπει να αποδοθεß σε αυταρÝσκεια Þ απλþς σε "διαφορÜ φÜσης”.
Το γερμανικü πολιτικü σýστημα βγαßνει πολý αποδυναμωμÝνο, ενþ η Γερμανßα συναντÜ το δικü της üριο υπü τη μορφÞ του εθνικισμοý.
Η καγκελÜριος Merkel εξασφαλßζει βÝβαια μßα τÝταρτη θητεßα στην καγκελαρßα, καθþς η ΧριστιανικÞ ¸νωση αποσπÜ το 32,9% της ψÞφου (σýμφωνα με την τελευταßα εκτßμηση αποτελÝσματος της Infratest dimap για λογαριασμü του καναλιοý ARD) και κατατÜσσεται και πÜλι πρþτη, με προβÜδισμα 12,4 ποσοστιαßων μονÜδων. Το τßμημα της νßκης üμως εßναι η υποχþρηση κατÜ 8,7% και η προσγεßωση στο δεýτερο χειρüτερο μεταπολεμικü αποτÝλεσμα της Χριστιανοδημοκρατßας. ΕιδικÜ δε το αδελφü κüμμα των Χριστιανοκοινωνιστþν της Βαυαρßας (το οποßο σε λßγους μÞνες θα δþσει τη μÜχη των εκλογþν στο κρατßδιο που κυβερνÜ ανελλιπþς τις τελευταßες δεκαετßες) εßχε απþλειες Üνω του 11% και καταγρÜφει το χειρüτερο αποτÝλεσμÜ του απü το 1949.
ΟριακÞ εßναι η κατÜσταση και στους μÝχρι σÞμερα συγκυβερνþντες ΣοσιαλδημοκρÜτες. Η αρχαιüτερη πολιτικÞ δýναμη της Γερμανßας απþλεσε 5,3% της δýναμÞς της και καθηλþθηκε στο 20,4%, συνεχßζοντας μια πορεßα σχεδüν αδιÜπτωτου εκλογικοý μαρασμοý που κρατÜ απü την αναμÝτρηση του 2005, στον απüηχο των μεταρρυθμßσεων Hartz IV που Ýπληξαν την σχÝση του κüμματος με την παραδοσιακÞ εργατικÞ του βÜση. Η Üμεση αντßδραση του ηγÝτη του SPD Martin Schulz Þταν η ανακοßνωση üτι νÝος "μεγÜλος συνασπισμüς” δεν θα υπÜρξει και το κüμμα θα περÜσει στην αντιπολßτευση. Το νÝο αυτü Ýγινε δεκτü απü τους οπαδοýς των Σοσιαλδημοκρατþν με ανακοýφιση.
Οýτως Þ Üλλως τßποτε το "μεγÜλο” δεν υπÜρχει στον συνασπισμü Χριστιανοδημοκρατþν και Σοσιαλδημοκρατþν, καθþς τα δýο κüμματα συγκÝντρωσαν αθροιστικÜ μüλις το 53,2% της ψÞφου και με αυτü τον ρυθμü δεν θα επαρκοýν στο μÝλλον για την διαμüρφωση κυβερνητικÞς πλειοψηφßας.
Αρκεß να αναλογιστεß κανεßς üτι το SPD που χρονολογεßται απü τον καιρü του Bismarck προηγεßται κατÜ μüλις 7,4 μονÜδες του τρßτου κüμματος, το οποßο ιδρýθηκε το 2013. Με ποσοστü 13% (Þτοι αυξημÝνο κατÜ 8,3% σε σχÝση με τις προηγοýμενες εκλογÝς) η "ΕναλλακτικÞ για τη Γερμανßα” (AfD) αποτελεß το φαινüμενο αυτÞς της αναμÝτρησης, πüσω μÜλλον που απü δημιοýργημα ευρωσκεπτικιστþν οικονομολüγων καθηγητþν Ýχει μετατραπεß, ιδßως μετÜ την προσφυγικÞ κρßση του 2015, σε ξεκÜθαρα ακροδεξιü μüρφωμα, πολý ριζοσπαστικüτερο των αντßστοιχων Üλλων ευρωπαúκþν χωρþν (λ.χ. στο θÝμα της διατÞρησης του ευρþ η Marine Le Pen ταλαντεýεται).
Η επιμονÞ των μÝσων ενημÝρωσης να αναδεικνýουν την προσφυγικÞ κρßση ως την κýρια αιτßα της ανÜδυσης τηςAfD εßναι εν πολλοßς παραπλανητικÞ, καθþς οι εισροÝς Ýχουν εδþ και ενÜμιση χρüνο μηδενιστεß, ενþ το ανατολικü τμÞμα της Γερμανßας, üπου η ακροδεξιÜ αναδεßχθηκε δεýτερη δýναμη, φιλοξενεß περß το 8% των προσφýγων üλης της χþρας.
Στην πραγματικüτητα, η AfD γνþρισε ενδιαμÝσως μεγÜλους εσωτερικοýς κλυδωνισμοýς που δημιοýργησαν την εντýπωση üτι επßκειται συρρßκνωσÞ της. Η εκλογικÞ της επιτυχßα οικοδομÞθηκε τις τελευταßες ημÝρες και θα πρÝπει περισσüτερο να αποδοθεß σε μια διÜθεση τμÞματος του εκλογικοý σþματος (αυτοý που πιστεýει üτι "η φωνÞ του δεν ακοýγεται”) να τιμωρÞσει την αυταρÝσκεια του πολιτικοý προσωπικοý και να κλυδωνßσει Ýνα σκηνικü üπου üλες οι δυνÜμεις Ýμοιαζαν να κινοýνται δορυφορικÜ προς την Angela Merkel και δεν λειτουργοýσε πια η πολιτικÞ εναλλαγÞ. Η αποτυχßα του SPD αποτελεß την πßσω üψη της ανÜδυσης της AfD, ενþ η επßκληση της προσφυγικÞς κρßσης αποτÝλεσε την ρωγμÞ απü την οποßα διοχετεýτηκε στον πολιτικü λüγο κÜθε συσσωρευμÝνη δυσαρÝσκεια και νομιμοποιÞθηκε Ýνα εμπρηστικü στυλ αντιπαρÜθεσης, ξÝνο προς τις παραδüσεις της (φοβικÞς απÝναντι στις εντÜσεις) μεταπολεμικÞς Γερμανßας.
ΕπιπλÝον, η τÜση της Merkel να οικειοποιεßται θÝσεις απü üλους τους χþρους, δημιοýργησαν σε τμÞμα του χþρου της Χριστιανοδημοκρατßας (απü τον οποßο προÝρχονται τα περισσüτερα στελÝχη της AfD) ταυτοτικü "κενü” και ζÞτηση για καθαρÞ Ýκφραση των συντηρητικþν αξιþν.
Η κατεýθυνση που υπαγορεýουν οι ψηφοφüροι εßναι αυτÞ της απομÜκρυνσης απü το κÝντρο. ¹δη για τους ΣοσιαλδημοκρÜτες η αναζÞτηση μιας αριστερÞς στροφÞς αποτελεß üρο επιβßωσης, ενþ και για τη Χριστιανοδημοκρατßα η επßκληση της ανÜγκης να "μην δαιμονοποιηθεß”, να "αποκτÞσει φωνÞ”, να "μην χαριστεß στους ακραßους” και να "ξανακερδηθεß” ο κüσμος που ψÞφισε την AfD θα σημÜνει τη σταδιακÞ ενσωμÜτωση της ατζÝντας της ακροδεξιÜς üπου αυτü εßναι εφικτü – λ.χ. στα θÝματα νüμου και τÜξης.
ΕνδεχομÝνως αυτü να εßναι το Ýργο του κüμματος των ΕλευθÝρων Δημοκρατþν (FDP), που παρÜ τα θρυλοýμενα üτι θα διεκδικÞσει το υπουργεßο Οικονομικþν, ενδÝχεται να επικεντρþσει την παρουσßα του στην αυριανÞ συγκυβÝρνηση σε θÝματα Üσχετα με τη δημοσιονομικÞ πολιτικÞ που αποτÝλεσε την αιτßα της εκλογικÞς συντριβÞς του το 2009.
¢λλωστε, παρÜ τη θÝση του στην πολιτικÞ γεωγραφßα, ακüμη και το FDP Ýχει μετατοπισθεß σε λιγüτερο κεντρþες τοποθετÞσεις. Στην πραγματικüτητα, οι ηχηρÝς καταγγελßες της AfD ως "νεοναζιστικÞς”, συσκοτßζουν το "συνεχÝς” που Ýχει διαμορφωθεß ανÜμεσα στο νεüτευκτο σχηματισμü, τους Βαυαροýς ΧριστιανοκοινωνιστÝς και τοFDP, με κýριο χαρακτηριστικü τον (οικονομικü και üχι μüνο) εθνικισμü.
Το πþς σε αυτü το τοπßο θα προκýψει η "σταθερÞ κυβÝρνηση” που οραματßζεται η Angela Merkel εßναι μÝγα ερþτημα. ¼λες οι ενδεßξεις παραπÝμπουν σε μια λýση τýπου "ΤζαμÜικα”, με τη συνεργασßα CDU, FDP και Πρασßνων. Οι τελευταßοι, οι οποßοι ενισχýθηκαν κατÜ 0,6% στο 9%, εμφανßζονται να θÝτουν ως "κüκκινες γραμμÝς” απλþς τον σεβασμü του ευρωπαúκοý προσανατολισμοý της χþρας και την μεßωση της εξÜρτησης απü τον Üνθρακα. Με Üλλα λüγια, δεßχνουν μÜλλον Ýτοιμοι να κλεßσουν τον 12ετÞ κýκλο της απομÜκρυνσÞς τους απü την εξουσßα.
Την εικüνα συμπληρþνει το κüμμα της ΑριστερÜς (Die Linke), το οποßο δεν μπüρεσε να διατηρηθεß στην τρßτη θÝση, αλλÜ πÜντως ενισχýθηκε κατÜ 0,5% στο 9,1%.
ΣυνολικÜ μιλþντας, η κατÜσταση που διαμορφþνεται την επüμενη ημÝρα προοιωνßζεται μια μακρÜ και δýσκολη περßοδο διαπραγματεýσεων για το σχηματισμü νÝου κυβερνητικοý συνασπισμοý, ενþ η καγκελÜριος θα εßναι περισσüτερο ευÜλωτη και δýσκολα θα εξαντλÞσει την νÝα τετραετßα της. Το γερμανικü πολιτικü σκηνικü θα γßνει περισσüτερο δýσκαμπτο ως προς την αναμüρφωση της ευρωζþνης Þ το προσφυγικü (ζητÞματα Üμεσου ελληνικοý ενδιαφÝροντος αμφüτερα), η γερμανικÞ κοινωνßα θα εκδηλþσει τÜσεις απαναπολιτικοποßησης, υπü το βÜρος του σοκ της ανÜδυσης της AfD, ενþ η Üμβλυνση των γεωγραφικþν και κοινωνικþν ανισοτÞτων καθþς και η ενßσχυση των επενδýσεων οφεßλουν να Ýρθουν στο προσκÞνιο εÜν η πολιτικÞ ηγεσßα Ýχει üντως λÜβει το μÞνυμα του χθεσινοý αποτελÝσματος.
capital.gr
