Ο ΚΛΗΡΙΔΗΣ ΔΕΝ ΤΟΛΜΟΥΣΕ ΝΑ ΥΠΟΓΡΑΨΕΙ ΟΣΟ ΚΑΙ ΝΑ ΗΘΕΛΕ ΚΑΙ ΕΙΧΕ ΠΕΙ ΣΤΟΝ ΝΤΕΝΚΤΑΣ ΟΤΙ ΘΑ ΤΟΝ ΣΚΟΤΩΝΑΝ ΑΝ ΣΥΜΦΩΝΟΥΣΕ ΣΕ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟ
Φανοýλα Αργυροý
Το Ýγγραφο Callaghan προÝβλεπε γεωγραφικü διαχωρισμü. ¸να ομüσπονδο σýστημα, που παραχωροýσε στο πλαßσιο του δικοινοτικοý χαρακτÞρα δýο αυτüνομες διοικÞσεις που θα λειτουργοýσαν σε δýο καθορισμÝνες γεωγραφικÜ περιοχÝς σε δýο ζþνες
ΣχÝδια Denktash και Gunes
ΚατÜ την διÜρκεια απογευματινÞς συνÜντησης της δεýτερης διÜσκεψης για το Κυπριακü, στη Γενεýη ΙΙ, στις 12 Αυγοýστου, μεταξý Γλαýκου Κληρßδη και Raouf Denktash , ο τελευταßος πρüτεινε λýση διζωνικÞς δικοινοτικÞς ομοσπονδßας αποτελοýμενης απü δýο ομüσπονδα κρÜτη και κατÜθεσε στον προεδρεýων της διÜσκεψης Βρετανü Υπ. Εξωτερικþν και Κοινοπολιτεßας James Callaghan, σχÝδιο με χÜρτη. Η τουρκικÞ ζþνη να περιλαμβÜνει το 34% του εδÜφους της Δημοκρατßας βüρεια μιας γραμμÞς που ξεκινοýσε απü την περιοχÞ Λιμνßτη-Λεýκας απü τα δυτικÜ και Ýφθανε στα ανατολικÜ περνþντας δια μÝσου του τουρκικοý (ελεγχüμενου) μÝρους της Λευκωσßας περιλαμβανομÝνης και της τουρκικÞς πλευρÜς της Αμμοχþστου και τερμÜτιζε στο λιμÜνι της Αμμοχþστου. Αν και το θεþρησε απαρÜδεκτο ο Γλ. Κληρßδη, εντοýτοις δÝχθηκε να το συζητÞσει περαιτÝρω αργüτερα την ßδια μÝρα.
Στις 6.30 το ßδιο βρÜδυ ο Tοýρκος υπουργüς Εξωτερικþν T. Gunes Ýδωσε στον James Callaghan δεýτερη, δικÞ του πρüταση με δικü του χÜρτη, για μια δημοκρατßα αποτελοýμενη απü δýο αυτüνομες ζþνες που θα απαρτßζονταν απü μια τουρκικÞ ζþνη με 6 περιοχÝς και μια ελληνικÞ ζþνη με 2 περιοχÝς... Η τουρκικÞ ζþνη να Ýχει το 34% του εδÜφους της Δημοκρατßας.
Ταυτüχρονα ο Denktash πληροφüρησε τον Callaghan üτι ο Ecevit θα προχωροýσε με την δεýτερη εισβολÞ και εßχε διατÜξει τον υπουργü του των Εξωτερικþν να τελειþσει την «δουλειÜ» εκεß και τþρα.
Την ßδια μÝρα ο προεδρεýων Βρετανüς Υπ. Εξωτερικþν και Κοινοπολιτεßας ΤζÝιμς ΚÜλλαχαν και το επιτελεßο του, προÝβησαν σε φορτικÝς πιÝσεις πÜνω στους Γλ. Κληρßδη (προεδρεýων της ΚυπριακÞς Δημοκρατßας) και Γεþργιο Μαýρο (¸λληνα υπ. Εξωτερικþν) να δεχθοýν τις τουρκικÝς αξιþσεις. Σε σημεßο που ο Callaghan ετοßμαζε το Ýνα προσχÝδιο μετÜ το Üλλο για υπογραφÞ απü Κληρßδη και Denktash πÜνω στη γραμμÞ του γεωγραφικοý διαχωρισμοý. O Κληρßδης δεν τολμοýσε να υπογρÜψει üσο και να Þθελε, και εßχε πε στον Denktash üτι θα τον σκüτωναν αν συμφωνοýσε σε γεωγραφικü διαχωρισμü. (Mr Clerides had told him that he would be killed if he agreed to a geographical separation).
Βρετανοß προσπαθοýν να πεßσουν τον Κληρßδη να δεχθεß την αρχÞ του γεωγραφικοý διαχωρισμοý
ΤηλεγρÜφημα απü την Γενεýη προς το Λονδßνο στις 12 Αυγοýστου 1974 Ýλεγε:
«... Η τουρκικÞ κυβÝρνηση Ýχει καταθÝσει φιλüδοξες προτÜσεις... και απαιτεß μια εποικοδομητικÞ απÜντηση να δοθεß μÝχρι τα μεσÜνυχτα... Δουλεýουμε πÜνω στον Κληρßδη Ýτσι þστε να καταθÝσει αντιπροτÜσεις που να αποδÝχονται τουλÜχιστον την αρχÞ του γεωγραφικοý διαχωρισμοý. Αμφüτεροι Κληρßδης πιθανüν και ο Μαýρος ßσως να μην μπορÝσουν να ικανοποιÞσουν το τελεσßγραφο üπως φαßνεται απü την ¢γκυρα...»
Στις 13 Αυγοýστου þρα 10.00 π.μ. ο Γλαýκος Κληρßδης Ýδωσε στον ΝτενκτÜς αντιπρüταση με την οποßα αποδεχüταν διοικητικÞ αυτονομßα και κÜποια συγκÝντρωση τουρκικþν χωριþν εξαιρουμÝνης της πιθανüτητας γεωγραφικÞς ζþνης Þ μετακßνησης πληθυσμþν. Ο Callaghan εßπε στους Γλαýκο Κληρßδη και Γεþργιο Μαýρο üτι εÜν δεν δεχüντουσαν γεωγραφικü διαχωρισμü δεν θα ικανοποιοýνταν οι Τοýρκοι. ¸πρεπε να αντιμετωπßσουν την πραγματικüτητα ... Τους πßεσε να ετοιμÜσουν Üλλη αντιπρüταση, η οποßα τουλÜχιστον να δÝχεται την αρχÞ του γεωγραφικοý διαχωρισμοý. Ο Τοýρκος υπουργüς Εξωτερικþν Gunes επÝμενε σε εκ των προτÝρων αποδοχÞ Κληρßδη τüσο για μια γεωγραφικÞ ζþνη üσο και για την ανÜγκη να επιβεβαßωνε τη γραμμÞ σε χοντρÝς γραμμÝς εντüς των επüμενων δýο ημερþν. ΑναφÝρθηκε σε μια περιοχÞ μεταξý 30-34% για την τουρκικÞ ζþνη.
Ο Γλαýκος Κληρßδης δεν μποροýσε να το κÜνει εκεß και τþρα γιατß γνþριζε πως η ελληνοκυπριακÞ κοινÞ γνþμη δεν Þταν Ýτοιμη να δεχüταν κÜτι τÝτοιο. Κληρßδης και Μαýρος συμφþνησαν να πÜνε στην Λευκωσßα και στην ΑθÞνα και να επιστρÝψουν την επüμενη νýχτα με καθαρÞ απÜντηση. Οι τοýρκοι το απÝρριψαν και στις 14 Αυγοýστου προχþρησαν με την δεýτερη εισβολÞ.
Ο Callaghan ετοßμασε προσχÝδιο για υποστÞριξη του γεωγραφικοý διαχωρισμοý
Την ßδια μÝρα,13 Αýγουστου, üμως, ο James Callaghan διÜβασε στους Γεþργιο Μαýρο και Γλαýκο Κληρßδη (αλλÜ δεν τους Ýδωσε αντßγραφο) Ýνα νεüτερο του προσχÝδιο στοχεýοντας στην εξασφÜλιση υπογραφþν απü τους Κληρßδη και ΝτενκτÜς και Ýτσι να ικανοποιοýσε κÜπως την Τουρκßα στις απαιτÞσεις της. Το Ýγγραφο προÝβλεπε γεωγραφικü διαχωρισμü. ¸να ομüσπονδο σýστημα που παραχωροýσε στο πλαßσιο του δικοινοτικοý του χαρακτÞρα δýο αυτüνομες διοικÞσεις που θα λειτουργοýσαν σε δýο καθορισμÝνες γεωγραφικÜ περιοχÝς, σε δýο ζþνες...
Παρατßθεται αντßγραφο του προσχεδßου του Callaghan απü τα βρετανικÜ αρχεßα και που αναφÝρεται στο βιβλßο της γρÜφουσας ‘ ΔιζωνικÞ ΕκτÝλεση της ΚυπριακÞς Δημοκρατßας 1955-2011’. ¼πως θα δει ο αναγνþστης προς το τÝλος ο Βρετανüς συγγραφÝας του, ανÝμενε να εξασφÜλιζε τις υπογραφÝς Κληρßδη/Μαýρου. Δεν το κατüρθωσε τüτε. ?Ολοι αυτοß οι πρωταγωνιστÝς πÝθαναν. Η προσπÜθειÜ του Φüρειν ?Οφις δια των σημερινþν αξιωματοýχων του συνεχßζεται αμεßωτη και αναλλοßωτη, 43 χρüνια απü τüτε και πÜλιν στην Ελβετßα αυτÞ τη φορÜ στο θÝρετρο Crans – Montana. Με Πρüεδρο της ΚυπριακÞς Δημοκρατßας σÞμερα τον Νßκο ΑναστασιÜδη και τον μüνο επιζþν σýμβουλο απü την ομÜδα του Γλ. Κληρßδη στη Γενεýη ΙΙ 1974, τον δικηγüρο Πüλυ Πολυβßου, σÞμερα να εßναι σýμβουλος και του Νßκου ΑναστασιÜδη.
