Πίσω στο ευρετήριο

                           Η Σαρία ζει και βασιλεύει

      της Χριστιάννας Λούπα

«Σε χωρίζω, σε χωρίζω, σε χωρίζω», μπορεί ο μουσουλμάνος σύζυγος να πει μπροστά στο μουφτή κι έτσι απλά να βγει το διαζύγιό του, σύμφωνα με τον ιεροϊσλαμικό νόμο, την περιβόητη Σαρία, που μολονότι στην Τουρκία έχει καταργηθεί εδώ και δεκαετίες, στη Δυτική Θράκη διακυβεύει το οικογενειακό και κληρονομικό δίκαιο των Ελλήνων μουσουλμάνων.

Σύμφωνα με τη Σαρία εξ άλλου, η γυναίκα δεν δικαιούται να ζητήσει διαζύγιο. Την επιμέλεια των παιδιών, σε περίπτωση διαζυγίου, έχει η μητέρα για τα αγοράκια μέχρι τα επτά τους χρόνια, για τα κοριτσάκια μέχρι τα εννιά. Μετά τα παίρνει ο πατέρας χωρίς δεύτερη κουβέντα. Η γυναίκα δικαιούται μόνο τρίμηνη διατροφή - που στην πράξη ούτε κι αυτή επιδικάζεται - ενώ υποχρεώνεται να φύγει από τη συζυγική εστία, παίρνοντας μαζί της μόνο ό,τι της ανήκε κατά τη μέρα του γάμου και οπωσδήποτε συνοδευόμενη από την κοινωνική κατακραυγή. Επίσης, κατώτερη ηλικία γάμου είναι τα δώδεκα. Επιτρέπεται ο γάμος δι’ αντιπροσώπων(!!!) και ο άντρας επιτρέπεται να πάρει μέχρι τέσσερις συζύγους.

Η γυναίκα θεωρείται μοιχός αν συνάψει σχέση ακόμα και αφού την έχει εγκαταλείψει ο σύζυγός της. Η τιμωρία είναι θάνατος δια λιθοβολισμού, που ευτυχώς δεν έχει συμβεί ακόμα στην Ελλάδα, τέτοιες ανατριχιαστικές όμως περιπτώσεις είδαμε πρόσφατα στη Νιγηρία, στη Σαουδική Αραβία και άλλες ισλαμικές χώρες, για να μην αναφέρουμε βέβαια το Αφγανιστάν.

«Κατώτερη είναι η γυναίκα από τον άντρα και μόνο υπακούοντάς τον μπορεί να γίνει καλή και ενάρετη», λέει το Κοράνι. Όμως η υποδεέστερη θέση της γυναίκας δεν φαίνεται μόνο στα θέματα γάμου, αλλά είναι σαφής και στα κληρονομικά ζητήματα. Η Σαρία ορίζει ρητά πως οι γιοί παίρνουν πάντα διπλό κληρονομικό μερίδιο από τις κόρες. Όταν ο αποθανών αφήσει μόνο δύο κόρες, τότε στην κληρονομητέα περιουσία υπεισέρχονται οι άρρενες συγγενείς του κληρονομουμένου, ενώ αν δεν υπάρχουν παιδιά και ο πατέρας του αποθανόντος είναι εν ζωή, αυτός θα πάρει τα ¾ της κληρονομιάς, περιορίζοντας το μερίδιο της συζύγου στο ¼.

 Η Σαρία προφανώς και σαφέστατα αντίκειται όχι μόνο στο άρθρο 12 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αλλά και στο άρθρο 116, παρ. 2 του ελληνικού συντάγματος όπως διαμορφώθηκε με την τελευταία αναθεώρηση: «Το κράτος μεριμνά για την άρση των ανισοτήτων που υφίστανται στην πράξη, ιδίως σε βάρος των γυναικών».

Κανείς άλλωστε ή ελάχιστοι γνωρίζουν ότι σε καμία ευρωπαϊκή χώρα, ούτε καν στην Τουρκία, όπως προανέφερα, δεν εφαρμόζεται η Σαρία για τις οικογενειακές διαφορές. Εφαρμόζεται μόνο μεταξύ των Ελλήνων μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης! Η τελευταία χώρα που έλυσε αυτό το πρόβλημα ήταν η Γαλλία όταν το 2001 αναίρεσε τη δικαιοδοτική αρμοδιότητα του μοναδικού Γάλλου μουφτή, που είχε ανάλογες δικαιοδοσίες στο νησί Μαγιό στον Ειρηνικό ωκεανό.

Είναι δύσκολο να δώσει κανείς απάντηση στο γιατί. Ασφαλώς τα ζητήματα αυτά ανέκυψαν μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών του 1923. Υπάρχει ωστόσο η άποψη ότι η Συνθήκη της Λωζάνης δεσμεύει το ελληνικό κράτος ως προς την εφαρμογή της Σαρίας ή την αναγνώριση του μουφτή ως ιεροδίκη, η οποία όμως στερείται κάθε ερείσματος. Πουθενά η Συνθήκη της Λωζάνης δεν περιέχει τέτοια δέσμευση. Σύμφωνα με το άρθρο 42 η Ελλάδα δεσμεύεται να σέβεται τα έθιμα της μειονότητας για τα οικογενειακά ή προσωπικά ζητήματα των μελών της. Όπως προκύπτει μάλιστα από το αρχείο του Βενιζέλου, το 1931 η Τουρκία διατύπωσε την επιθυμία να καταργηθούν τα θρησκευτικά δικαστήρια στη Θράκη.

Βρισκόμαστε λοιπόν στο σημείο όπου για τους μουσουλμάνους Έλληνες υπηκόους της Θράκης δεν ισχύει το Αστικό Δίκαιο που ισχύει για κάθε Έλληνα πολίτη, αλλά η Σαρία. Υποτίθεται δε ότι οι αποφάσεις του μουφτή ελέγχονται από το Πρωτοδικείο. Αυτό όμως είναι καθαρά τυπικό θέμα, μια απλή ρουτίνα, χωρίς ουσιαστικό έλεγχο, αφού τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια σε σύνολο 1071 αποφάσεων, μόνο μία βρέθηκε αντίθετη με το Σύνταγμα!

Θα περιγράψω εδώ μία περίπτωση που αποτελεί μέρος της καθημερινότητας στη Θράκη:

Έλληνας μουσουλμάνος, δεκαοκτώ μήνες παντρεμένος και πατέρας ενός μικρού αγοριού, εμφανίστηκε μαζί με τη μητέρα του ενώπιον του μουφτή Ξάνθης, λέγοντας τα εξής: «Πριν δεκαπέντε μέρες έφυγε η γυναίκα μου χωρίς να με ρωτήσει και να πάρει την άδειά μου. Με τα μάτια μου την είδα που πήγε κι έκανε παρέα μ’ έναν Τούρκο, ο οποίος μάλιστα έμενε στο σπίτι της. Για το λόγο αυτό τη χωρίζω και θέλω να κηρύξετε τη διάζευξή μου απ’ αυτή.»

Χωρίς να καλέσει τη γυναίκα ο μουφτής – ιεροδίκης έκανε δεκτό το αίτημα και έλυσε το γάμο! Ταυτόχρονα ανέθεσε την επιμέλεια του παιδιού στη σύζυγο μέχρι την ηλικία των επτά ετών.

Κι όμως, όσο κι αν αυτό φαίνεται απίστευτο, η απόφαση αυτή του μουφτή έγινε δεκτή από το Πρωτοδικείο Ξάνθης με αριθμό 45/2000 και κηρύχθηκε εκτελεστή! Και δυστυχώς δεν είναι η μόνη. Γιατί όσο κι αν αυτό αποτελεί την πιο κραυγαλέα και κατάφωρη παραβίαση ατομικών δικαιωμάτων, κάθε χρόνο εκδίδονται δεκάδες τέτοιες αποφάσεις από το μουφτή Ξάνθης ή Διδυμοτείχου. Σε όλες, η σύζυγος δεν ακούγεται καν, οι αποφάσεις παίρνονται ερήμην της, ενώ στερείται παντελώς το δικαίωμα αντίκρουσης (ή υποστήριξης) του λόγου του διαζυγίου. Επίσης, ανατίθεται η επιμέλεια σε έναν γονιό, χωρίς να ελεγχθεί η καταλληλότητά του και χωρίς καν να ερωτηθεί. Και τίθεται το ερώτημα: αν τέτοιες αποφάσεις δεν είναι αντισυνταγματικές, τότε ποιες είναι;

Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως στο παραδοσιακό Ισλάμ δεν υπάρχει νομοθεσία. Υπάρχει μόνο η Σαρία, που είναι η ερμηνεία του κορανικού νόμου από τον ουλεμά, που θεωρείται εκπρόσωπος του θεϊκού νόμου επί της γης και αντιστοιχεί στον νομοθέτη του ευρωπαϊκού νομικού συστήματος. Η ερμηνεία του ουλεμά χρησιμεύει για την απονομή δικαιοσύνης μέσω του μουφτή, που ασκεί τη δικαστική εξουσία και του καντή, που ασκεί την εκτελεστική. Η Δικαιοσύνη απονέμεται κατά περίπτωση και δεδικασμένο δεν υπάρχει. Όλο αυτό το σύστημα παραπέμπει σε αιώνες πριν, όταν στη Δύση ο κόσμος έχυνε το αίμα του για να καταργήσει την αυθαιρεσία και ό,τι ακριβώς ισχύει σήμερα στο ιερονομικό μουσουλμανικό δίκαιο, κατακτώντας μία δίκαιη και αμερόληπτη απονομή της Δικαιοσύνης.

«Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις», πρεσβεύει το ελληνικό Σύνταγμα στην παράγραφο 4. Όμως το 2006 σε μία περιφέρεια της Ελλάδας, οι γυναίκες δεν είναι άνθρωποι, αλλά αντικείμενα. Σε μία περιφέρεια  της Ελλάδας, τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ατομικές ελευθερίες δεν ισχύουν για όλους και καταστρατηγούνται απροκάλυπτα. Σε μία περιφέρεια της Ελλάδας η δικαστική εξουσία δεν ανήκει στα δικαστήρια της χώρας, αλλά σε κάποιον ιεροδίκη, χωρίς τις παραμικρές νομικές γνώσεις. Μήπως θα έπρεπε επί τέλους οι μουφτήδες – που, σύμφωνα με το νόμο 2345/1920, λογίζονται ως κρατικοί λειτουργοί και μισθοδοτούνται από το ελληνικό κράτος - να περιοριστούν στο αμιγώς θρησκευτικό και πνευματικό έργο τους, αφήνοντας την απονομή της Δικαιοσύνης, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της Δημοκρατίας, στους κρατικούς δικαστικούς λειτουργούς;

Γιατί είναι απαράδεκτο μέσα στην ίδια χώρα να ισχύουν δύο  μέτρα  και δύο σταθμά. Είναι απαράδεκτο πολίτες της ίδιας χώρας να υπάγονται σε δύο διαφορετικά δικαιϊκά συστήματα. Ας βάλει επί τέλους κάποιος το δάχτυλο επί των τύπων των ήλων, ανεξάρτητα από το κόστος!

** Η Χριστιάννα Λούπα είναι δικηγόρος και συγγραφέας του βιβλίου «Μετά την Καταστροφή, Σμύρνη – Κατοχή», (εκδ. Ιωλκός)