Το υπüβαθρο του αμερικανο-τουρκικοý "πολÝμου της βßζας"
Του Κþστα ΡÜπτη
Η "διπλωματßα των ομÞρων” Ýχει γßνει ιδιαßτερα προσφιλÞς στην κυβÝρνηση της Τουρκßας – ιδßως μετÜ το αποτυχημÝνο πραξικüπημα της 15ης Ιουλßου 2016. ¼μως, αφ' Þς στιγμÞς στρÜφηκε απü ευρωπαúκοýς σε αμερικανικοýς "στüχους”, οι παρενÝργειες που προκÜλεσε Þταν οδυνηρÝς.
Η σýλληψη συνολικÜ 55 Γερμανþν πολιτþν (και ενüς ΓÜλλου δημοσιογρÜφου) με την κατηγορßα της "τρομοκρατικÞς δρÜσης”, σε μιαν εμφανÞ προσπÜθεια της ¢γκυρας να εκβιÜσει πολιτικÝς παραχωρÞσεις (αλλÜ και να κολακεýσει τα αντιδυτικÜ αντανακλαστικÜ του εσωτερικοý της ακροατηρßου), Þταν ο κýριος λüγος της ραγδαßας επιδεßνωσης των σχÝσεων Ε.Ε.-Τουρκßας το τελευταßο διÜστημα.
¼μως η απÜντηση της ευρωπαúκÞς πλευρÜς υπÞρξε διστακτικÞ. Οι διμερεßς οικονομικÝς σχÝσεις και η ευρωτουρκικÞ συμφωνßα του 2016 για το προσφυγικü περιορßζουν τα περιθþρια κßνησης της Ε.Ε. και δη της Γερμανßας της Angela Merkel.
Με τις ΗΠΑ, τα πρÜγματα δεßχνουν διαφορετικÜ. Η κρÜτηση εδþ και Ýναν χρüνο του 48χρονου Πρεσβυτεριανοý πÜστορα Andrew Brunson, τον οποßο η Τουρκßα κατηγορεß για κατασκοπεßα, Ýχει καταστεß ζÞτημα πρþτης γραμμÞς για την αμερικανικÞ διπλωματßα. Ο Αμερικανüς αντιπρüεδρος Pence απÝστειλε επιστολÞ στην οικογÝνεια του πÜστορα, ενþ ο επικεφαλÞς του State Deparmtnet, Rex Tillerson συναντÞθηκε με τη σýζυγο του Brunson στην ¢γκυρα και Ýθεσε το ζÞτημα στο Τοýρκο ομüλογü του. Ο Tayyip Erdogan, πÜντως, Ýχει ανοικτÜ προτεßνει σε ομιλßα του στην αστυνομικÞ ακαδημßα την ανταλλαγÞ του Brunson με τον εγκατεστημÝνο στις ΗΠΑ μεγÜλο αντßπαλü του, ιεροκÞρυκα Fethullah Gülen.
Η συνÝχεια γρÜφτηκε με την σýλληψη προ μηνþν, ως μÝλους του εκτüς νüμου ΡΚΚ, ενüς εργαζüμενου στο αμερικανικü προξενεßο των ΑδÜνων. Την δε περασμÝνη εβδομÜδα ακολοýθησε η σýλληψη ενüς Τοýρκου εργαζüμενου στο προξενεßο της Κωνσταντινοýπολης, με την κατηγορßα της συμμετοχÞς στο αποτυχημÝνο πραξικüπημα και της διασýνδεσης με δßκτυο του Gülen. ΠαρÜλληλα, ο φιλοκυβερνητικüς τýπος της Τουρκßας ζητÜ και Üλλες συλλýψεις αυτοý του τýπου.
Επß των ημερþν του Donald Trump, η κατεξοχÞν μÝθοδος με την οποßα καταδεικνýεται üτι μßα χþρα Ýχει χÜσει την εýνοια της ΟυÜσιγκτον εßναι η μερικÞ Þ ολικÞ Üρνηση εισδοχÞς των πολιτþν της στο αμερικανικü Ýδαφος. Η αρχÞ Ýγινε με την πολυσυζητημÝνη απαγüρευση εισüδου των πολιτþν επτÜ μεσανατολικþν κρατþν, με το πρüσχημα της καταπολÝμησης της τζιχαντιστικÞς τρομοκρατßας, αν και το ΙρÜν που εßχε συμπεριληφθεß στον κατÜλογο αποτελεß στüχο της και εχθρü της.
Η Βüρειος ΚορÝα και η ΒενεζουÝλα αποτελοýν πλÝον και αυτÝς μÝλη της "μαýρης λßστας”, στο πνεýμα και της ανÜδειξÞς τους (μαζß με το ΙρÜν) σε μÝλη του νÝου "Üξονα του κακοý” κατÜ Trump, ενþ οι ψυχροπολεμικÝς σχÝσεις με τη Ρωσßα αποτυπþθηκαν και στην απüφαση των ΗΠΑ να κλεßσουν τα περιφερειακÜ κÝντρα βßζας στην αχανÞ ρωσικÞ επικρÜτεια, υποχρεþνοντας κÜθε επßδοξο Ρþσο επισκÝπτη να ταξιδÝψει πρþτα μÝχρι την αμερικανικÞ πρεσβεßα στη Μüσχα.
Απü την ΚυριακÞ, η Τουρκßα Ýχει ενταχθεß στην ßδια, διüλου ζηλευτÞ, κατηγορßα κρατþν, μετÜ την απüφαση της αμερικανικÞς πλευρÜς να διακüψει την Ýκδοση μη μεταναστευτικÞς βßζας στις εγκαταστÜσεις της στην γεßτονα, διüτι θÝλει να "επαναξιολογÞσει" τη δÝσμευση των τουρκικþν αρχþν στην ασφÜλεια του προσωπικοý της. Η τουρκικÞ πλευρÜ απÜντησε σταματþντας την Ýκδοση βßζας για Αμερικανοýς (και ηλεκτρονικÜ Þ στα σýνορα) ενþ οι χρηματαγορÝς αντÝδρασαν με υποχþρηση της λßρας κατÜ 4% Ýναντι του δολαρßου.
Το φλερτ της ¢γκυρας με τη Ρωσßα και το ΙρÜν (πρβ. τις τελευταßες ημÝρες τη συμφωνßα για την προμÞθεια απü την Τουρκßα ρωσικþν συστημÜτων S-400 καθþς και την επßσκεψη Erdogan στην ΤεχερÜνη), καθþς και οι αμερικανοτουρκικÝς τριβÝς για τον ρüλο που επιφυλÜσσεται στο κουρδικü στοιχεßο σε Συρßα και ΙρÜν, δßνουν την ευρýτερη εικüνα, που κÜθε Üλλο παρÜ αντιστοιχεß σε σχÝσεις μεταξý συμμÜχων στο ΝΑΤΟ. ¼μως η τουρκικÞ "διπλωματßα των ομÞρων” Ýδωσε στην ΟυÜσιγκτον μια καλÞ ευκαιρßα να εκδηλþσει με τρüπο ανεπßδεκτο παρερμηνειþν την γενικüτερη δυσαρÝσκειÜ της με τον Erdogan.
capital.gr
