Πίσω στο ευρετήριο

Βιβλιοπαρουσίαση

ΜΝΗΜΕΣ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΖΟΥΝ

Το Χρονικό της Μάχης των Μολάων

Είναι πλέον πλατειά παραδεκτό ότι ο Ελληνικός Εμφύλιος πόλεμος άρχισε το 1943, όχι το 1946. Ο όρος «Κατοχικός Εμφύλιος» χρησιμοποιήθηκε πρώτα από το ιστοριογράφο Παρμενίωνα Παπαθανασίου στο έργο του «ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΟΡΡΑ, Μακεδονία 1941- 44». Ο όρος είναι επίσης μέρος του υπότιτλου και του δικού μου έργου «ΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΜΝΗΜΕΣ 1940-45». Πρόσφατα, ερευνούσα τα γεγονότα των Μολάων του Δεκεμβρίου 1943, παρακινηθείς από τη διαπίστωση μιάς μεγάλης αντίθεσης: ότι υπάρχει στη βιβλιογραφία είναι πολύ μακριά από μαρτυρίες που έχω ακούσει από ανθρώπους καταγομένους από την πόλη αυτή της ανατολικής Λακωνίας, αλλά και την ιστορική πραγματικότητα της περιόδου. Είχα τότε την καλή τύχη να οδηγηθώ στο ανωτέρω νέο βιβλίο (του 2012), ένα πραγματικό διαμάντι, του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Δημητρίου Π. Ανδριτσάκη.

Ο συγγραφέας είχε την εξαιρετική καλωσύνη να μου αποστείλει το πόνημά του, και μάλιστα δύο φορές, αφού ο πρώτος φάκελλος έφθασε ανοιγμένος (!) και μόνο με το συμπληρωματικό μικρό βιβλίο με τα κείμενα της «Παρουσίασης του Βιβλίου στους Μολάους» τον περασμένο Οκτώβριο. Το καλογραμμένο βιβλίο του κ. Ανδριτσάκη το διάβασα μονορούφι. Δεν μπορούσα να περιμένω για τη συνέχεια. Αρχίζει με μιά εμπεριστατωμένη και άκρως πληροφορική κάλυψη της εγκατάστασης των Γερμανών στην περιοχή των Μολάων και τη λειτουργία του πολεμικού αεροδρομίου κατά την μάχη της Κρήτης και στη συνέχεια του πολέμου. Τελικά, αυτά δεν ήταν τα δύσκολα γιά τον λαό της περιοχής. Οι Γερμανοί, αντιμετωπίσθηκαν από όλους ως απεχθείς εχθροί που ήταν.

Τα δύσκολα άρχισαν όταν διακεκριμένα μέλη της συντηρητικής κοινωνίας των  Μολάων και της επαρχίας Επιδαύρου Λιμηράς πήραν αποστάσεις από το ΕΑΜ το οποίο είχαν αρχικά αγκαλιάσει, επειδή διαπίστωσαν την εξάρτησή του από το ΚΚΕ, και ότι η Αντίσταση ήταν μόνο πρόσχημα που χρησιμοποιούσαν οι κομμουνιστές της Ελλάδος γιά να καταλάβουν με τη βία την εξουσία. Ο συγγραφέας περιγράφει με όσο γίνεται δυνατό ανθρώπινη αντικειμενικότητα την συνέχεια για την ιστορία των Μολάων και της περιοχής. Πρώτο θύμα της αντιπαράθεσης  ήταν ένας Έλληνας αξιωματικός, που θεωρήθηκε ότι συνέβαλε στην αποχώρηση κάποιων επωνύμων και στην άρνηση των πολλών να ενταχθούν στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Ο λοχαγός  πυροβολικού Γρηγόριος (Γώγος) Αργείτης από τα Φούτια Μονεμβάσιας, που είχε καταφύγει στη Μέση Ανατολή, αφού εκπαιδεύτηκε από ένα κλάδο κατασκοπείας του Βρετανικού στρατού αποβιβάσθηκε από βρετανικό υποβρύχιο στην περιοχή τον Ιούνιο του 1943. Η αποστολή του ήταν η δημιουργία μικρών ομάδων σαμποτέρ και δικτύου πληροφοριών τις οποίες να μεταβιβάζει στο Στρατηγείο Μέσης Ανατολής.  Πρωταρχικοί στόχοι του ήταν το αεροδρόμιο των Γερμανών στους Μολάους και τα  παράκτια οχυρωματικά έργα που είχαν κατασκευάσει στον Λακωνικό κόλπο και στο ακρωτήρι του Μαλέα. Άγνωστο σ’αυτόν, ότι ο ασυρματιστής που τον συνόδευε ήταν ταγμένος στο ΕΑΜ.

Οι ηγέτες του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ της περιοχής ήρθαν άμεσα σε επαφή με τον Αργείτη, και του ζήτησαν να προσχωρήσει στον ΕΛΑΣ. Όταν εκείνος αρνήθηκε, ξεκίνησαν πόλεμο εναντίον του. Στην αρχή με συκοφαντίες ότι ήταν είτε πράκτορας των Γερμανών ή προσωπικός απεσταλμένος του Βασιλιά Γεωργίου και όχι του Συμμαχικού Στρατηγείου. Όταν στο δίκτυο κατασκόπων που δημιούργησε ο Αργείτης  μπήκαν και στελέχη των Μολάων που είχαν αποχωρήσει από το ΕΑΜ, το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ προχώρησε σε απειλές για τη ζωή του. Δυστυχώς γι’ αυτόν, ο νεαρός υπολοχαγός δεν πήρε σοβαρά τις απειλές και δεν αντέδρασε όταν συνελήφθει από «Μαχητική Ομάδα της ΟΠΛΑ» της επαρχίας Επιδαύρου Λιμηράς. Το βιβλίο περιγράφει το μαρτύριο που υπέφερε ο ήρωας Έλληνας αξιωματικός στα χέρια των κομμουνιστών, που κράτησε δύο μήνες, μέχρι την εκτέλεσή του τον Νοέμβριο του 1943 κοντά στο μοναστήρι της Έλωνας, στον Πάρνωνα.    

Ο συγγραφέας στη συνέχεια περιγράφει τα γεγονότα που εξελίχθηκαν σε 2 φονικές επιθέσεις του ΕΛΑΣ εναντίον των Μολάων, τον Δεκέμβριο 1943. Την δεύτερη επίθεση, από εκατοντάδες αντάρτες του ΕΛΑΣ, που ήταν γι’ αυτούς επιτυχημένη αφού κατέλαβαν την πόλη και συνέλαβαν τους «εχθρούς» τους, ακολούθησε «η Τραγωδία των Μολάων». Συλλήψεις «αντιδραστικών», ολικό πλιάτσικο της πόλεως, και ένα ιδιότυπο «λαϊκό δικαστήριο» με θεατές τους κατοίκους των Μολάων αλλά και πολλούς κατοίκους των γύρω χωριών που είχαν προσκληθεί από το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και έπαιζαν τον ρόλο του «αγανακτισμένου λαού», φωνάζοντας εν χορώ «θάνατος, θάνατος» στους  «κατηγορούμενους»!

Το σύντομο «δικαστήριο» τελείωσε με την ανακοίνωση της απόφασης που είχε ληφθεί εκ των προτέρων. Έτσι, με τα αγαπημένα τους πρόσωπα να παρακολουθούν και να μην πιστεύουν αυτά που βλέπουν και ακούνε, 33 πολίτες των Μολάων και των γύρω χωριών καταδικάστηκαν σε θάνατο! Σ’αυτούς τους 33 προστέθηκαν λίγες ημέρες αργότερα και άλλοι 7, που ανέβασε το σύνολο των θανατοποινητών σε 40. Τα ονόματά τους περιέχονται στο βιβλίο. Από την ανάγνωση των επωνύμων προκύπτει ότι αρκετά από αυτά υπάρχουν και στην παροικία μας.

Την επομένη της δίκης, οι 33 καταδικασθέντες, δεμένοι ανά δύο, φορτώθηκαν στην καρότσα ενός παλαιού φορτηγού για να οδηγηθούν προς εκτέλεση. Πριν ξεκινήσουν, με εντολή τοπικού στελέχους του ΕΑΜ, κατέβασαν τον πατέρα του συγγραφέα, χαρίζοντάς του τη ζωή ώς ανταμοιβή γιά κάποια προηγούμενη καλή του πράξη. Οι μελλοθάνατοι οδηγήθηκαν στο χωριό Άγιος Δημήτριος, κάπου 30 χιλιόμετρα βόρεια των Μολάων στις πλαγιές του Πάρνωνα, και φυλακίσθηκαν στο εκεί Δημοτικό σχολείο για μιά νύχτα. Το πρωϊνό της 31^ης Δεκεμβρίου 1943, παραμονή της Πρωτοχρονιάς, της τρίτης που πέρασε η Ελλάδα υπό Κατοχή, τα 32 τραγικά θύματα ξεκίνησαν πάνω στην καρότσα του φορτηγού για το τελευταίο σκέλος τους μαρτυρικού ταξιδιού τους. Από το Άγιο Δημήτριο, προχώρησαν λίγα χιλιόμετρα στη βορινή πλαγιά του βουνού Κουμαριά, στο δρόμο προς το μικρό χωριό Γκιότσαλι, σε μια τοποθεσία γνωστή με το όνομα Τρύπα του Ταράτσα.

Εκεί επιτελέσθηκε από Έλληνες εναντίον άλλων Ελλήνων ένα απίστευτο έγκλημα, με μεγάλες ομοιότητες με το μεγάλο έγκλημα της Πηγάδας του Μελιγαλά εννέα μήνες αργότερα, αλλά ακόμη πιό φρικτό στην εκτέλεσή του. Η περιγραφή του γίνεται στο βιβλίο, αν και ο συγγαφέας σεβόμενος τη μνήμη των συμπατριωτών του αποφεύγει τις λεπτομέρειες όλων αυτών που υπέφεραν πριν ριχθούν ζωντανοί –με πρώτον τον ιερέα των Μολάων- στην Τρύπα του Ταράτσα, ένα βάραθρο με άνοιγμα λίγο μεγαλύτερο από 1 μέτρο και βάθος 39 μέτρα. Οι θύτες πριν αναχωρήσουν από εκεί «έβαλαν κλήρο στα ρούχα των θυμάτων»! Λίγες ημέρες αργότερα, 7 ακόμη άνθρωποι ρίχθηκαν στην ίδια τρύπα, δύο εκ των οποίων ήταν οι «τυχεροί», αφού είχαν εκτελεσθεί πριν ριχθούν στο βάραθρο. Το 1971, όταν δύο αδελφοί από την Καλιφόρνια, γυιοί ενός από τα θύματα από τα Πάκια, οργάνωσαν την ανάσυρση των οστών, βρέθηκαν 39 κρανία, ακριβώς όσα και τα θύματα του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ στο τέλος του 1943.

Ο συγγραφέας κλείνει το εξαιρετικό πόνημά του, περιγράφοντας την διαστροφή των γεγονότων που γίνεται από τότε από μιά μεγάλη σειρά ιστοριογράφων της Αριστεράς. Τα θύματα, όλοι επίλεκτα μέλη της κοινωνίας της πόλης των Μολάων και της επαρχίας Επιδαύρου Λιμηράς, παρουσιάζονται ως δοσίλογοι, ταγματασφαλίτες, γκεσταπίτες, και λοιπά τερατώδη και με καμία σχέση με την πραγματικότητα, ενώ αποσιωπείται τελείως ο φρικτός τρόπος δολοφονίας των 39 μαρτύρων όπως και του λοχαγού Αργείτη.

Ο συγγραφέας εξηγεί ότι αυτή η συμπεριφορά των ιστοριογράφων της Αριστεράς και η συνεχιζόμενη συκοφαντία εναντίον των τραγικών θυμάτων, ήταν εκείνο που τον οδήγησε στην απόφασή του να γράψει το βιβλίο. Είναι ευτύχημα που το έκανε, γιατί η ιστορική αλήθεια είναι απαραίτητο να δίδεται ακριβώς όπως είναι, γυμνή και αφκιασίδωτη! Ο συγγραφέας έχει κάνει μιά πολύ προσεκτική δουλειά στην έρευνα των γεγονότων, και είναι εξαιρετικός στην περιγραφή τους. Με το έργο του δίνει στους μελετητές της Ιστορίας της περιόδου, αλλά και τους νέους συμπατριώτες τους, τη δυνατότητα να μάθουν την αλήθεια ή τουλάχιστον να πληροφορηθούν και την άλλη πλευρά και έτσι να μπορούν να συγκρίνουν!

Η αλήθεια πάντα βρίσκει τον τρόπο να βγεί στην επιφάνεια!

Ο καθηγητής Δημήτριος Π. Ανδριτσάκης την βοηθά στο θέμα της Τραγωδίας των Μολάων!

Ιωάννης Μπουγάς (Ph.D.)        

{Το βιβλίο του κ. Ανδριτσάκη μπορείτε να το παραγγείλετε στην Αθήνα, από τον εκδότη Σπύρο Ζαχαρόπουλο (τηλ.: 210-771-3608), email: info@dentalbooks.gr. Στους Μολάους, από το βιβλιοπωλείο της κ. Μαχαίρα (τηλ.: 27320-2930) και της κ. Σπανού (τηλ.: 27320-23735). Στη Σπάρτη, από το βιβλιοπωλείο του κ. Λαμπρινάκου (τηλ.: 27310-89551), και στην Αρεόπολη, από το βιβλιοπωλείο του κ. Δηαμακόγιαννη «Αδούλωτη Μάνη» (τηλ.: 27330-53670}