Φάνης
Μαλκίδης
Το
διεθνές πλαίσιο της
γενοκτονίας
των Ελλήνων του Πόντου.
Μέρος
της ομιλίας στην εκδήλωση που
διοργάνωσε ο Δήμος Καλλιθέας και τα
ποντιακά σωματεία της Καλλιθέας.
Πλατεία Δαβάκη –Καλλιθέα- Αττική 18
Μαΐου 2008.
Παρά το γεγονός ότι η δολοφονία των ελληνικών πληθυσμών του Πόντου διαπράχτηκαν πολύ πριν τεθεί σε ισχύ η Σύμβαση του ΟΗΕ για την πρόληψη και την καταστολή της Γενοκτονίας (9η Δεκεμβρίου 1948), είναι φανερό ότι αποτελούν γενοκτονία με την έννοια του δικαίου των εθνών, σύμφωνα με τη σύγχρονη ονομασία ενός παλιού εγκλήματος και μένει να καθοριστεί ποιες συνέπειες συνεπάγεται το δίκαιο των εθνών ένας τέτοιος χαρακτηρισμός. Οι διαπιστώσεις που μπορούν να γίνουν για το μαζικό έγκλημα εναντίον των Ελλήνων είναι οι εξής:
1. Όποιες κι αν ήταν οι αναστατώσεις που επακολούθησαν μετά την εμφάνιση του κεμαλικού κινήματος στην Τουρκία ή το διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι αναμφίβολο ότι το τουρκικό Κράτος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ταυτόσημο μ’ αυτό που τάχτηκε στο πλευρό της Γερμανίας στην αρχή του πολέμου. Το κεμαλικό κίνημα ήταν συνέχεια της κυβέρνησης των Νεότουρκων, αφού η κατάληξη μιας σειράς πολέμων που ξεκίνησαν στα Βαλκάνια το 1912, οδήγησαν σε διαδικασίες εκδίωξης των χριστιανών από την αυτοκρατορία και μετατροπής της εξισλαμισμένης πλέον Ανατολίας σε κεντρικό πυρήνα του τουρκικού κράτους. Έτσι, η σημερινή Τουρκία δε θα μπορούσε να αποτινάξει τις ευθύνες της με το πρόσχημα της ασυνέχειας.
2. Η πρώτη συνέπεια της γενοκτονίας συνίσταται αναμφίβολα στην υποχρέωση να τιμωρηθούν οι δράστες είτε είναι κυβερνώντες, «είτε κρατικοί λειτουργοί, είτε ιδιώτες», σύμφωνα με το άρθρο ΙΙΙ της Σύμβασης της 9ης Δεκεμβρίου 1948. Αυτή η υποχρέωση δεν είναι καθόλου καινούργια, αφού το άρθρο 230 της Συνθήκης των Σεβρών έδειχνε ξεκάθαρα ότι οι Συμμαχικές Δυνάμεις είχαν επίγνωση αυτής της υποχρέωσης. Έτσι υφίσταται και το ζήτημα της δημιουργίας διεθνούς δικαστηρίου για την τιμωρία των υπευθύνων της γενοκτονίας.
3. Το γεγονός ότι η ποινική καταστολή δεν έχει πλέον πεδίο εφαρμογής δε σημαίνει ότι παύει να υπάρχει και το αδίκημα και ότι η Τουρκία δεν είναι αρχικώς «αστικά» κατά κάποιο τρόπο υπεύθυνη. Μια τέτοια παραδοχή εγείρει πάλι θέμα παραγραφής, όμως η παραγραφή είναι, στην πραγματικότητα άγνωστη στο δίκαιο των εθνών, είναι άχρηστη αν δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο που να έχει συμφωνηθεί συμβατικά. Άρα το μόνο που απομένει είναι η δυνατότητα παραίτησης που απορρέει από τη σιωπή ή την αποδοχή. ‘Ένα τέτοιο ο ενδεχόμενο όμως πρέπει να αποκλειστεί στην περίπτωση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, αφού τίποτε δεν επιτρέπει να υποστηρίξουμε ότι ο ελληνικός λαός, παραιτήθηκαν από το να ζητήσουν λόγο από την Τουρκία για τη γενοκτονία για την οποία φέρει την ευθύνη. Η διαδικασία αυτής της επανόρθωσης είναι αυτή που προβλέπει το διεθνές δίκαιο. Είναι περιττό να τονίσουμε ότι, αν ο χρόνος έκανε να ξεχαστούν οι υλικές ζημιές, αντίθετα αναζωπύρωσε μια βλάβη ηθική που δε σταμάτησε ν’ αυξάνει με την επιμονή της Τουρκίας να την αρνείται. Κάτι που συνδέεται με ένα άλλο ζήτημα που αφορά τη γενοκτονία και συνδέεται με την ποινικοποίηση της άρνησης, κάτι που ισχύει σε ορισμένες χώρες, ήδη, για το Εβραϊκό Ολοκαύτωμα και τη γενοκτονία των Αρμενίων. Έτσι η πρώτη επανόρθωση που οφείλει η Τουρκική Δημοκρατία είναι χωρίς αμφιβολία να παραδεχτεί τη γενοκτονία, χωρίς να παραχαράζει την ιστορία και να εκφράσει τη λύπη της για τη διάπραξή της.
4. Λόγω του συνεχούς χαρακτήρα του εγκλήματος της γενοκτονίας σε πραγματικούς και νομικούς όρους, η αποκατάσταση δεν αποκλείεται από τη διέλευση χρόνου. Κατά συνέπεια οι επιζώντες των σφαγών ενάντια στους Έλληνες διαθέτουν υπόσταση, και χωριστά και συλλογικά, να ζητήσουν αξιώσεις για αποκατάσταση, μέσω της διεκδίκησης των αποζημιώσεων από τους απογόνους των θυμάτων της γενοκτονίας.
5. Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου είναι ένα ζήτημα του οποίου η διεθνής του προέκταση αναφέρεται στην υποχρέωση όλων των θεσμών της διεθνούς κοινότητας, στα κράτη και τους διεθνείς οργανισμούς, να αναγνωρίσουν το αδίκημα της γενοκτονίας που διαπράχθηκε και να αποκαταστήσουν με αυτόν τον τρόπο, την τεράστια ηθική βλάβη που υπέστησαν οι Έλληνες.
Όσο μεγαλύτερη είναι η αδικία, όσο περισσότερο χρονικό διάστημα αποκρύφτηκαν τα γεγονότα, τόσο πιο έντονη είναι η επιθυμία για μια τέτοια αναγνώριση. Αναγνώριση η οποία είναι ένας ουσιαστικός τρόπος πάλης ενάντια στη μάστιγα της γενοκτονίας, αναγνώριση που αποτελεί μία επιβεβαίωση του δικαιώματος ενός λαού να γίνει σεβαστή η ύπαρξή του σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και την ιστορία.
Ο Φάνης Μαλκίδης είναι διδάκτωρ Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών και διδάσκει στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Είναι μέλος της Διεθνούς Ένωσης Ακαδημαϊκών για την μελέτη των Γενοκτονιών (International Association for Genocide Scholars) και έχει τιμηθεί από το Συμβούλιο Τύπου των Εθνικών Κοινοτήτων του Καναδά για τη συνεισφορά του στην προαγωγή του πολιτισμού και την αλληλοκατανόηση μεταξύ των Εθνικών Κοινοτήτων.
