Επιτέλους, η σαρία γκρεμίζεται μέσω Στρασβούργου!

Του Θάνου Τζήμερου

Η υπόθεση, για την οποία έχω γράψει πολλές φορές, είναι, κοντολογίς, η εξής:

Πεθαίνει ο σύζυγος τής Χατιτζέ Μολλά Σαλί, κατοίκου Κομοτηνής, χωρίς να αποκτήσουν παιδιά, και με διαθήκη σε συμβολαιογράφο τής αφήνει όλη του την περιουσία. Τη διαθήκη προσβάλλουν τα αδέλφια του αποθανόντος διότι η σαρία τούς δίνει το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας. Το πρωτοδικείο και το εφετείο δικαιώνουν τη χήρα. Έρχεται όμως ο Άρειος Πάγος που βγάζει την απίστευτη απόφαση να αναπέμψει την υπόθεση ξανά στο Εφετείο, το οποίο με άλλη σύνθεση, δικαιώνει τα αδέλφια με το σκεπτικό ότι ο αποθανών, ως μουσουλμάνος, μολονότι Έλληνας υπήκοος, δεν είχε το δικαίωμα να συντάξει διαθήκη!
 
Και διερωτάται κάποιος: είναι τρελοί αυτοί στον Άρειο Πάγο; Όχι βέβαια! Είναι υπάλληλοι διορισμένοι από πολιτικούς των οποίων την εύνοια επιδιώκουν. Διότι η υπόθεση έχει και άλλες πλευρές, πέραν της νομικής. Να μην ξεχνάμε ότι όσο ψηλότερα φτάνει ένα τέτοιο θέμα τα κριτήρια είναι περισσότερο πολιτικά και λιγότερο νομικά. Η απόφαση του Αρείου Πάγου θέλησε μέσω της νομικής οδού να διατηρήσει ένα πολιτικό status quo. Και να μην ξεχνάμε επίσης ότι τα δικαστήρια δεν ψηφίζουν νόμους, απλώς τους εφαρμόζουν. Όταν ισχύουν ταυτόχρονα αντιφατικοί νόμοι, πώς περιμένουμε οι δικαστικές αποφάσεις να μην είναι αντιφατικές;
 
Κι επειδή για ένα νομικό θέμα είναι επιβεβλημένο να αναφερθούμε στο νομικό του πλαίσιο, ας κάνουμε μια μικρή ανασκόπηση της ιστορίας της ελληνικής σαρίας αλλά και των μύθων που διακινεί γι’ αυτήν η κατευθυνόμενη δημοσιογραφία.
 
Πρώτος μύθος: η σαρία αναγνωρίζεται από τη συνθήκη της Λωζάνης. Ουδέν ψευδέστερον! Η  συνθήκη της Λωζάνης προβλέπει την κατάργησή της! Στην συνθήκη, την οποία μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη εδώ: δεν υπάρχει ούτε μια αράδα για τη σαρία. Στο Ε τμήμα του 1ου μέρους, τα άρθρα 37-44 που αναφέρονται στην προστασία των μειονοτήτων μιλούν αποκλειστικά για τις μη μουσουλμανικές μειονότητες που ζουν στην Τουρκία. Και μόνο το άρθρο 45 μιλάει για τους μουσουμάνους της Ελλάδας. Και τι λέει; Μία φρασούλα:
 
"Τα αναγωρισθέντα δια των διατάξεων του παρόντος Τμήματος δικαιώματα εις τας εν Τουρκία μη μουσουλμανικάς μειονότητας αναγνωρίζονται επίσης υπό της Ελλάδος εις τας εν τω εδάφει αυτής ευρισκομένας μουσουλμανικάς μειονότητας.”
 
Σε απλά Ελληνικά: ό,τι ισχύει για τους χριστιανούς της Τουρκίας θα ισχύει και για τους μουσουλμάνους της Ελλάδας. Τι δικαιώματα αναγνωρίζει η συνθήκη της Λωζάνης στους μη μουσουλμάνους της Τουρκίας; Το περιγράφει ξεκάθαρα το άρθρο 39:
 
"Οι ανήκοντες εις μη μουσουλμανικάς μειονότητας υπήκοοι Τούρκοι θα απολαύωσι των αυτών αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων ων και οι μουσουλμάνοι. Πάντες οι κάτοικοι της Τουρκίας, άνευ διακρίσεως θρησκεύματος, θα ώσιν ίσοι απέναντι του νόμου. Η διαφορά θρησκείας, δοξασίας ή πίστεως δεν οφείλει να αποτελέση κώλυμα δι’ ουδένα τούρκον υπήκοον ως προς την απόλαυσιν των αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων…”
 
Το ίδιο λοιπόν θα πρέπει να ισχύει και για τους μουσουλμάνους της Ελλάδας: ισονομία και ισοπολιτεία με τους μη μουσουλμάνους. Θα προσέξατε ότι πουθενά δεν αναφέρονται οι "μουσουλμάνοι της Θράκης”, αλλά οι "μουσουλμάνοι της Ελλάδος”. Οποιοσδήποτε, δηλαδή, μουσουλμάνος που κατοικεί οπουδήποτε στην Ελλάδα έχει νομικό έρεισμα να διεκδικήσει το ίδιο νομικό καθεστώς για οποιαδήποτε υπόθεσή του οικογενειακού δικαίου. Ο περιορισμός του ειδικού καθεστώτος στους μουσουλμάνους της Θράκης και όχι της Δωδεκανήσου ή της Αθήνας είναι μια νομιμοποιημένη παρανομία μέσα σε μια άλλη νομιμοποιημένη παρανομία.
 
Η συνθήκη της Λωζάνης έχει και ένα "περίεργο” άρθρο: το 42, για το οποίο κάποιοι ισχυρίζονται ότι δήθεν αφήνει παράθυρο για την εφαρμογή της σαρίας. Είναι όμως έτσι; Ας δούμε τι λέει το άρθρο 42:
 
"Η Τουρκική Κυβέρνησις δέχεται να λάβη απέναντι των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων, όσον αφορά την οικογενειακήν ή προσωπικήν αυτών κατάστασιν, πάντα τα κατάλληλα μέτρα, όπως τα ζητήματα ταύτα κανονίζωνται συμφώνως προς τα έθιμα των μειονοτήτων τούτων.”
 
Είναι προφανές ότι το άρθρο 42, του οποίου η διατύπωση είναι σκοπίμως ασαφής, δεν μπορεί να αντίκειται στα υπόλοιπα άρθρα που διασφαλίζουν την ισονομία και ισοπολιτεία των τούρκων πολιτών. Γι΄ αυτό συνεχίζει, επεξηγώντας το πώς θα κανονίζονται τα ζητήματα σύμφωνα με τα έθιμα:
 
"Τα μέτρα ταύτα θέλουσιν επεξεργασθή ειδικαί επιτροπαί, αποτελούμεναι εξ ίσου αριθμού αντιπροσώπων της Τουρκικής Κυβερνήσεως και μιας εκάστης των ενδιαφερομένων μειονοτήτων. Εν περιπτώσει διαφωνίας, η Τουρκική Κυβέρνησις και το Συμβούλιον της Κοινωνίας των Εθνών θέλουσι διορίσει, από κοινού, επιδιαιτητήν εκλεγόμενον μεταξύ των ευρωπαίων νομομαθών.”
 
Τι έκαναν οι ειδικές επιτροπές του Κεμάλ; Κατάργησαν και τη σαρία και τη δικαιοδοσία των χριστιανών κληρικών σε ζητήματα νομικής φύσεως και υπήγαγαν όλους τους Τούρκους πολίτες στο νεότευκτο τουρκικό αστικό δίκαιο που ήταν μάλιστα αντιγραφή του ελβετικού. Ανάμεσα σε αυτά που καταργήθηκαν ήταν το Μεικτό Συμβούλιο της ορθόδοξης κοινότητας, σώμα από κληρικούς και λαϊκούς, που είχε την εποπτεία σχολείων, νοσοκομείων, μονών και κοινωφελών ιδρυμάτων, αλλά ασχολούνταν και με δικαστικές διαφορές που ανέκυπταν μεταξύ ορθοδόξων και αφορούσαν κυρίως υποθέσεις προικοδοσίας και διαθηκών.
 
Φυσικά, πολύ καλά έκανε ο Κεμάλ. Διότι δεν χρειάζονται ιδιαίτερες νομικές γνώσεις για να αντιληφθεί κάποιος ότι ένα κράτος δεν μπορεί να έχει δύο ή περισσότερα συστήματα δικαίου. Το κατάλαβαν πολύ καλά και οι εκπρόσωποι των θρησκευτικών μειονοτήτων οι οποίοι αποδέχθηκαν οικειοθελώς το ελβετικό, τουρκικό πλέον, αστικό δίκαιο. Αυτό έκανε και η Γενική Συνέλευση της Ελληνικής Κοινότητας στην Τουρκία, στις 27 Νοεμβρίου 1925. (Λεπτομέρειες εδώ)
 
Η μεταρρύθμιση όμως που έγινε στην Τουρκία δεν έγινε ποτέ στην Ελλάδα. Ούτε για τους μουσουλμάνους ούτε για τους υπόλοιπους πολίτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι το 1982, αν ήσουν αλλόθρησκος, χριστιανός ετερόδοξος ή άθρησκος δεν είχες το δικαίωμα να παντρευτείς. Έπρεπε οπωσδήποτε να σε στεφανώσει παπάς. Και τα παιδιά που γεννιόντουσαν από τέτοια εκτός νόμου (!) ζευγάρια, ακόμα κι αν ο γάμος είχε τελεσθεί με το τυπικό του θρησκεύματός τους, θεωρούνταν νόθα, μέχρι την καθιέρωση του πολιτικού γάμου στην Ελλάδα, δύο περίπου αιώνες μετά την καθιέρωσή του στη Γαλλία και σχεδόν 60 χρόνια μετά την καθιέρωσή του στην Τουρκία!
 
Ας ανοίξουμε μια χρήσιμη παρένθεση. Καταλαβαίνουμε, φαντάζομαι, γιατί η αριστερά κυριάρχησε στον προοδευτικό χώρο και στους νέους. Διότι η δεξιά ταυτίστηκε με ό,τι πιο οπισθοδρομικό και σκοταδιστικό. Είναι ηλίου φαεινότερον ότι η μη αναγνώριση σε Έλληνες πολίτες τής δυνατότητας να συνάπτουν γάμο ήταν κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κραυγαλέα ανορθογραφία στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Όμως όλες οι προσπάθειες να επιτραπεί ο πολιτικός γάμος προσέκρουαν στη λυσσαλέα (και καραμπινάτα φασιστική, θα προσέθετα) αντίδραση της Εκκλησίας που τη σιγοντάριζε η "Δεξιά του Κυρίου”. Ακόμα και ο νόμος του ΠΑΣΟΚ, ο 1250/82 διάλεξε τη συμβιβαστική λύση του ισόκυρου για τον πολιτικό και τον θρησκευτικό γάμο, συνεχίζοντας έτσι την εκχώρηση δικαιοδοσιών της Πολιτείας σε θρησκευτικούς λειτουργούς. Η Νέα Δημοκρατία ενέδωσε στις πιέσεις του κλήρου και στις κατάρες και τις απειλές για αφορισμούς των δεσποτάδων και καταψήφισε τότε το σχετικό νομοσχέδιο!
 
Κλείνει η παρένθεση και πάμε στη συνέχεια της ελληνικής νομικής παράνοιας. Αφού λοιπόν η συνθήκη της Λωζάνης δεν μας υποχρεώνει να αποδεχόμαστε τη σαρία, για ποιον λόγο ΟΛΕΣ οι ελληνικές κυβερνήσεις από το 1923 και δώθε την αποδέχθηκαν; Και σε ποιο νομικό υπόβαθρο βασίζεται αυτή η ανήκουστη αντικανονικότητα;
 
Η απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι απλή: διότι όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις άσκησαν στο θέμα της μουσουλμανικής μειονότητας κοντόφθαλμη, κουτοπόνηρη, ψηφοθηρική πολιτική που έσπρωχνε τη μειονότητα στην αγκαλιά της Άγκυρας, εκτουρκίζοντας ακόμα και τους Πομάκους. Όλη η "πολιτική" τους περνούσε μέσω των διορισμένων μουφτήδων που με τη δικαστική τους εξουσία ήλεγχαν τον πληθυσμό και λειτουργούσαν (ή, τουλάχιστον, αυτό επεδίωκε το σύστημα) ως υπόγειοι κομματάρχες. Αν οι μουφτήδες έπαυαν να λειτουργούν ως δικαστές, το πολιτικό σύστημα θα έχανε τα "γκέμια” της μουσουλμανικής κοινότητας. Αντί δηλαδή να παράσχει στους Μουσουλμάνους της Θράκης ίσα δικαιώματα αλλά και ίσες υποχρεώσεις, το κράτος των Αθηνών τους γκετοποίησε, έχοντας ως μακρύ χέρι του τους διορισμένους και μισθοδοτούμενους απ’ αυτό μουφτήδες.
 
Στο δεύτερο ερώτημα η απάντηση είναι πιο πολύπλοκη: η νομική βάση είναι η συνθήκη των Αθηνών του 1913. Η συνθήκη προσπαθούσε να διευθετήσει τα ζητήματα των μουσουλμάνων που είχαν μόλις γίνει πολίτες του Ελληνικού κράτους, καθώς τα εδάφη στα οποία κατοικούσαν προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα, μετά τους νικηφόρους Βαλκανικούς πολέμους. Αυτοί οι πληθυσμοί αναγνώριζαν ως θρησκευτικούς ηγέτες και δικαστές τούς κατά τόπους μουφτήδες. Η συνθήκη των Αθηνών που προσπαθούσε να αντιμετωπίσει όπως - όπως τα τεράστια οργανωτικά προβλήματα που προέκυψαν από τον ξαφνικό διπλασιασμό της έκτασης του Ελληνικού κράτους δεν ήθελε να ανοίξει καινούργια μέτωπα. Και άφησε το καθεστώς όπως ήταν: οι μουσουλμάνοι στον μουφτή, οι χριστιανοί και οι υπόλοιποι στον δικαστή.
 
Και πώς θα οριζόταν κάποιος ως μουφτής; Η συνθήκη "σεβάστηκε” την παράδοση: θα τον εξέλεγαν οι ομόθρησκοί του. Έτσι όμως δημιουργούσε ένα ακόμα πρόβλημα. Το Ελληνικό Σύνταγμα (και το σημερινό αλλά και το αναθεωρημένο σύνταγμα του 1911 που ίσχυε την εποχή της Συνθήκης, εδώ), δεν προέβλεπε εκλογή για δικαστικούς λειτουργούς, παρά μόνο διορισμό από το κράτος. Όμως το Ισλάμ ήταν (και συνεχίζει να είναι) ένα σύστημα θρησκευτικών κανόνων που λειτουργούν ως νόμοι. Ο μουφτής που θα εξέλεγαν οι Έλληνες μουσουλμάνοι θα ήταν και ο φυσικός τους δικαστής. Τι κάνουμε στην περίπτωση; Η λύση βρέθηκε με τον κλασικό ελληνικό τρόπο: το κράτος παρανόμησε! Αγνόησε τη συνθήκη που υπέγραψε και αποφάσισε να διορίζει τους μουφτήδες, αδιαφορώντας για τα συνταγματικά προβλήματα που δημιουργούσε ακόμα και τότε η καθιέρωση δύο νομικών συστημάτων. Οι απίστευτες νομικές ακροβασίες που επιστρατεύτηκαν όλα αυτά τα χρόνια, για να ισχύει και να μην ισχύει ταυτόχρονα η Συνθήκη των Αθηνών περιγράφονται με πολλές λεπτομέρειες από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Κωνσταντίνο Τσιτσελίκη, εδώ.
 
Θα περίμενε κανένας πως αυτό το καθεστώς θα ήταν προσωρινό και σύντομα θα αποκαθίστατο η κανονικότητα, δηλαδή, οι Έλληνες μουσουλμάνοι θα εξέλεγαν τους μουφτήδες οι οποίοι όμως δεν θα είχαν ρόλο δικαστή και θα περιορίζονταν στα αμιγώς θρησκευτικά τους καθήκοντα, ενώ για κάθε νομικό θέμα αρμόδια θα ήταν τα ελληνικά δικαστήρια.
 
Αμ, δε! Μέχρι σήμερα, ισχύει αυτό το sui generis καθεστώς το οποίο αγνοεί ακόμα και στοιχειώδεις δικονομικές αρχές, όπως πολύ χαρακτηριστικά περιγράφει ο επίκουρος καθηγητής της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Γιάννης Κτιστάκις, εδώ. Και καλείται πλέον το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου να αποφανθεί για το αν ένα απαρχαιωμένο και απάνθρωπο ισλαμικό δίκαιο θα συνεχίσει να εφαρμόζεται στη χώρα που γέννησε τη δυτική Δημοκρατία.
 
"Η απόφαση αναμένεται με πολύ ενδιαφέρον" επισημαίνουν όσα άρθρα αναφέρονται στο θέμα. Λιγοστά άρθρα, σε λιγοστά ΜΜΕ, καθώς οι κατευθυνόμενες ντουντούκες που ονομάζονται δημοσιογράφοι "θάβουν" οτιδήποτε αναδεικνύει τη διαχρονική παρανομία του ελληνικού κράτους και τη διακομματική αβελτηρία του πολιτικού συστήματος. Όντως αναμένεται με ενδιαφέρον η απόφαση! Όχι όμως για το ποια θα είναι, αλλά για το πώς θα την εφαρμόσει η Ελλάδα. Διότι δεν υπάρχει ούτε μία πιθανότητα στο... άπειρο, το Στρασβούργο να αποδεχθεί τη διατήρηση δύο νομικών συστημάτων σε ευρωπαϊκό κράτος του 21ου αιώνα, με κατάφωρη καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν υπάρχει περίπτωση ευρωπαϊκό δικαστήριο να δεχθεί ότι κάποιος δεν έχει δικαίωμα να αποφασίσει σε ποιους, μετά θάνατον, θα κληροδοτήσει την περιουσία του, ότι το αγόρι κληρονομεί διπλάσιο μερίδιο απ’ ό,τι το κορίτσι, ότι η γυναίκα δεν έχει δικαίωμα να ζητήσει διαζύγιο από τον άνδρα της, ότι την εποπτεία των ορφανών από πατέρα έχει όχι η μητέρα αλλά ο κοντινότερος άνδρας συγγενής του πατέρα, κι ότι ένα κορίτσι 10 ετών μπορεί να παντρευτεί και μάλιστα δι΄ αντιπροσώπου, χωρίς να παρευρίσκεται καν στον γάμο του!  (Περισσότερα εδώ)
 
Η Ελλάδα θα φάει ένα ακόμα ηχηρό χαστούκι ως ένα αναχρονιστικό failed state το οποίο δεν κατάφερε εδώ και 104 χρόνια να διευθετήσει ένα τόσο χοντροκομμένο νομικό απολίθωμα.
 
Και όπως περιμένουμε την ελεημοσύνη των ξένων για να μην χρεοκοπήσουμε οικονομικά, περιμένουμε τη δικαστική απόφαση των ξένων για να καταργήσουμε ένα σύστημα όνειδος, χρεοκοπία κάθε έννοιας Δικαίου, που μας εξευτελίζει διεθνώς. Σε λίγο καιρό, το πολύ μέχρι το φθινόπωρο, με απόφαση όχι του αντίστοιχου τμήματος αλλά της ολομέλειας (καθώς θεώρησε το θέμα μείζονος σημασίας) του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η σαρία θα έχει καταργηθεί στη Θράκη και στην Ελλάδα, κάτι για το οποίο ο γράφων και η "Δημιουργία, ξανά!" δίνουμε αγώνα από το 2011.
 
Θα είναι κι αυτή μια νίκη της νεωτερικότητας, με έναν και πλέον αιώνα καθυστέρηση. Και μια ακόμα απόδειξη ότι είναι οι πολίτες αυτής της χώρας που δίνουν τη μάχη του εκσυγχρονισμού, σε πείσμα των μικροπολιτικών συμφερόντων των κυβερνήσεων. Και μάλιστα, κόντρα στα οπισθοδρομικά έθιμα της ίδιας της κοινότητάς τους. Ακούγεται οξύμωρο, αλλά τον ισλαμικό νόμο τον οποίο και το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ χρησιμοποιούσαν ως εργαλείο εξαγοράς ψήφων θα τον γκρεμίσει, μέσω Στρασβούργου, η πρωτοβουλία μιας μουσουλμάνας! Σου χρωστούμε ευγνωμοσύνη, Χατιτζέ Μολλά Σαλί.
*Ο κ. Θάνος Τζήμερος είναι πρόεδρος του κόμματος "Δημιουργία, ξανά!" και περιφερειακός σύμβουλος Αττικής