Σε
60 χώρες λειτουργούν τα κυκλώματα που
παρέχουν πτυχία-μαϊμού, σύμφωνα με την
έκθεση της UNESCO
Πτυχία
με διαφ(θ)ορά
Της
ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΜΠΟΥΜΠΟΥΚΑ
Πλαστά
πτυχία, πανεπιστήμια «φαντάσματα»,
καθηγητές που πωλούν ιδιαίτερα μαθήματα
στους φοιτητές τους, πτυχιούχοι που
αγόρασαν τίτλους μέσω Διαδικτύου είναι
μερικές μόνο από τις μορφές που παίρνει
η διαφθορά στην εκπαίδευση, όπως
καταγράφεται σε έκθεση της UNESCO.
Υπό
τον τίτλο «Διεφθαρμένα σχολεία,
διεφθαρμένα πανεπιστήμια: τι μπορούμε
να κάνουμε;» το Διεθνές Ινστιτούτο
Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του
οργανισμού καταγράφει την έκταση του
φαινομένου σε 60 χώρες.
1 Οπως αποδεικνύεται, η διαφθορά δεν
είναι προνόμιο των υπανάπτυκτων χωρών,
αντιθέτως συναντάται σε ολόκληρο τον
κόσμο, με διαφορετικές πρακτικές. Η
Παγκόσμια Τράπεζα υπολογίζει ότι το
κόστος της διαφθοράς στην εκπαίδευση
ανέρχεται σε ένα τρισ. δολάρια ετησίως,
σε μια οικονομία 30 τρισ. δολαρίων.
2 Τα συνήθη προβλήματα διαφθοράς αφορούν
τη χρηματοδότηση των σχολείων, τη
διαχείριση και τη συμπεριφορά των
εκπαιδευτικών, τη σύναψη δημόσιων
συμβολαίων -ειδικά για κατασκευή
σχολείων- την παραγωγή και διανομή
βιβλίων, τη διοργάνωση εξετάσεων, την
πιστοποίηση σε ιδρύματα τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης, τα ιδιαίτερα μαθήματα κ.λπ.
3 Η απώλεια πόρων κάπου στον δρόμο μεταξύ
υπουργείων Παιδείας και σχολείων
φαίνεται πως είναι κανόνας. Υπάρχουν
φτωχές χώρες στις οποίες η συγκεκριμένη
διαρροή αντιστοιχεί στο 80% των συνολικών
δαπανών (εξαιρουμένης της μισθοδοσίας).
Παντού υπάρχουν, επίσης, καθηγητές-φαντάσματα.
Δικτυακές απάτες
Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση η διαφθορά
αφορά ψεύτικα πανεπιστήμια, ψευδή
πτυχία και απάτες ακαδημαϊκής
πιστοποίησης. Οπως επισημαίνεται στη
μελέτη, οι διασυνοριακές συνεργασίες
πανεπιστημίων και εκπαιδευτικών
κέντρων προσφέρουν ένα ευρύ πεδίο νέων
ευκαιριών για απάτες.
4 Ο αριθμός των ψευδών πανεπιστημίων στο
Ιντερνετ (κυρίως από τις ΗΠΑ) που
παρέχουν ψεύτικα πτυχία αυξήθηκε από 200
σε 800 κατά το διάστημα 2000-2004.
5 Επίσης, οι παράνομες πληρωμές για την
εισαγωγή σε πανεπιστήμια και άλλες
κρυφές δαπάνες συνεισφέρουν στα χαμηλά
ποσοστά εγγραφών και στα υψηλά ποσοστά
εγκατάλειψης. Δωροδοκίες καταγράφονται
και κατά την πρόσληψη και εξέλιξη των
καθηγητών στις ακαδημαϊκές βαθμίδες,
υποβαθμίζοντας το επίπεδο διδασκαλίας.
Τέτοιες υποθέσεις έχουν αποκαλυφθεί
ακόμη και σε διάσημα ευρωπαϊκά
πανεπιστήμια.
6 Σε χώρες όπως οι πρώην σοβιετικές, τα
συστήματα εισαγωγής στα πανεπιστήμια
είναι εντελώς διεφθαρμένα, όπως
τονίζεται από την UNESCO.
Σοβαρότατο πρόβλημα εκτεταμένης
διαφθοράς εντοπίζεται και στις
βαλκανικές χώρες. Οπως αναφέρεται
χαρακτηριστικά, η ταρίφα για την εξαγορά
μαθημάτων ανεβαίνει ανάλογα με τη
σημασία του μαθήματος για την απόκτηση
πτυχίου.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση του
κυκλώματος στη Νομική Σχολή του
Πανεπιστημίου του Καγκούρεβατς της
Σερβίας, που αποκαλύφθηκε τον περασμένο
Φεβρουάριο. Κατηγορούμενη για συμμετοχή
στο κύκλωμα ήταν ακόμη και η υφυπουργός
Παιδείας της Σερβίας Εμιλία Στάνκοβιτς
και ο κοσμήτορας, καθηγητές και μέλη του
διοικητικού-επιστημονικού προσωπικού.
Στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τις σερβικές αρχές η «ταρίφα»
προαγωγής σε κάθε μάθημα κυμαινόταν
μεταξύ 600 και 1.000 ευρώ, ενώ με 16.000 ευρώ
έπαιρναν και πτυχίο. Η είδηση επέφερε
προσωρινά αναστολή των διαδικασιών
αναγνώρισης στην Ελλάδα των πτυχίων από
τη Σερβία, ύστερα από εντολή του
υπουργείου Παιδείας στον ΔΟΑΤΑΠ (πρώην
ΔΙΚΑΤΣΑ).
7 Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΟΑΤΑΠ από
το 2002 μέχρι σήμερα οι υπηρεσίες του
έχουν εντοπίσει μεταξύ των πτυχίων που
κατατίθενται για αναγνώριση 310 πλαστά,
που αφορούν κυρίως τους κλάδους
Μηχανικών, Υγείας, Φυσικής Αγωγής και
Νομικής.
**Μόλις τον περασμένο Μάιο
καταδικάστηκαν σε φυλάκιση 15 μηνών δύο
φοιτητές που εισήχθησαν στην Ιατρική
Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου
της Θεσσαλονίκης με πλαστά πτυχία από τη
Βουλγαρία. Ο ένας εκ των δύο είναι γιος
καθηγητή της Ιατρικής. Η υπόθεση
αποκαλύφθηκε μετά από καταγγελία του
τότε προέδρου της Σχολής, που ζήτησε
επιβεβαίωση των πτυχίων από την Ιατρική
Σχολή της Σόφιας και έλαβε την απάντηση
ότι δεν είχαν φοιτήσει ποτέ εκεί.
**Πλαστά πτυχία εξέδιδαν τουλάχιστον τα
τελευταία χρόνια αρκετά ιδιωτικά ΤΕΕ (Τεχνικά
- Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια). Οπως
αποκαλύφθηκε το 2006, πολλοί από τους
επιτυχόντες σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ
κατείχαν πτυχία με βαθμολογία «άριστα»,
αλλά αυτά είχαν εξαγοραστεί προκειμένου
να προσληφθούν στο Δημόσιο.
Με το τελευταίο νομοσχέδιο του
υπουργείου Παιδείας που ψηφίστηκε τον
περασμένο μήνα στην Βουλή επιβλήθηκαν
κυρώσεις σε αυτά τα ΤΕΕ, ενώ οι
πτυχιούχοι τους πρόκειται να
διαγωνιστούν σε ειδικές εξετάσεις για
να λάβουν εκ νέου τα πτυχία τους.
**Κύκλωμα που δρούσε επί τουλάχιστον μία
πενταετία και είχε κατηγορηθεί ότι είχε
εκδώσει περισσότερα από 200 πλαστά πτυχία
αποκαλύφθηκε πριν από 8 χρόνια στο
Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου
Αθηνών, με επικεφαλής έναν καθηγητή και 8
συνεργούς.
Το κύκλωμα αποκαλύφθηκε έπειτα από
καταγγελία φοιτήτριας ότι της ζητήθηκαν
χρήματα για να πάρει καλούς βαθμούς. Ενα
από τα εντυπωσιακά στοιχεία της
υπόθεσης, ήταν ότι η κοπέλα υπήρξε η
μοναδική μάρτυρας κατηγορίας στη δίκη
που έγινε το 2003.
Ελευθεροτυπία
