Πίσω στο ευρετήριο

Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο

Ένας θεσμός για το θεαθήναι;

Της Χριστιάννας Λούπα*

loupachr@otenet.gr

Το πώς υπάρχει ακόμα τηλεόραση στο σπίτι μου, ούτε κι εγώ μπορώ να το καταλάβω! Οι φορές που μπήκα στον πειρασμό να εκσφενδονίσω στην οθόνη οποιοδήποτε αντικείμενο βρέθηκε μπροστά μου είναι ουκ ολίγες. Μια φορά μάλιστα παραλίγο να πετάξω τη γάτα που κοιμόταν αμέριμνη δίπλα μου. Τη λυπήθηκα όμως (τη γάτα)! Όσο για την τηλεόραση, αποφάσισα ότι δεν αποτελεί και άσχημο διακοσμητικό έπιπλο, αφού επάνω της τοποθετούμε δαντελωτά σεμενάκια, βάζα με λουλούδια κλπ. Αρκεί να μην ανοίγει ποτέ!

Πώς είναι δυνατόν, αναρωτιέμαι συχνά, σε μία σύγχρονη και πολιτισμένη ευρωπαϊκή κοινωνία του 21^ου αιώνα να εξανδραποδίζεται με τον πιο ευτελή τρόπο η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και μάλιστα με την ανοχή του κράτους και τις επευφημίες του φιλοθεάμονος κοινού; Παλιά, κάθε χωριό είχε τον «τρελό» του, που με εξαιρετική ευκολία χλεύαζαν όλοι, περνώντας ευχάριστα την ώρα τους πειράζοντάς τον ή σκαρώνοντας κόλπα εις βάρος του, τα οποία ο δυστυχής αδυνατούσε να κατανοήσει λόγω ευηθείας.

Κι εκεί που νόμιζα πως οι καιροί άλλαξαν κι αυτά ανήκουν πλέον στο επάρατο παρελθόν, να ‘σου που, zapping από δω, zapping από κει, έπεσα πάνω στο «Je t’ aime»!  Και στα «Παρατράγουδα»! Και στις «Αϋπνίες»! Και δωσ’ του «Βας βας ο Παρασκευάς»! Και δωσ’ του «Ο σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι, που δεν κωλώνει»! Και δωσ’ του «Ο εραστής σου» κι «Έξω από τα δόντια» και «Σεξ, γαρδούμπα και ντονέρ»! Αυτό ήταν! Ως εδώ και μη παρέκει! Στο σημείο αυτό ήταν που κινδύνεψε σοβαρά η ζωή της γάτας.

Κατάλαβα λοιπόν, η άσχετη, πως ο πάλαι ποτέ «τρελός» του χωριού, χλευάζεται πλέον σε πανελλαδικό επίπεδο και μάλιστα αποφέρει και πάρα πολλά κέρδη σε μερικούς. Το «τρελοχωριό» λοιπόν της ξανθιάς TV περσόνας, που ειρωνεύεται ασύστολα τον κάθε πτωχό τω πνεύματι, δεν αποτελεί παρά ένα χαρακτηριστικό δείγμα trash εκπομπών, που μας σερβίρει η τηλεόραση και που προσωπικά πιστεύω ότι προσβάλλει το βασικό ανθρώπινο δικαίωμα της αξιοπρέπειας των συμμετεχόντων αφ’ ενός, αλλά και τη νοημοσύνη των τηλεθεατών αφ’ ετέρου.

Γιατί, οι ταλαίπωροι αυτοί άνθρωποι - εν μέσω ενός ξέφρενου παζολινικού πανηγυριού - που είχαν την ατυχία η αφέλειά τους να συναντηθεί με την κυνική ματαιοδοξία της εν λόγω τηλεπαρουσιάστριας, μην μου πείτε ότι δεν σας παραπέμπουν σε σκηνές από το «Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν»; Σαν άλλοι Κουασιμόδοι, άλλωστε, που βρέθηκαν ξαφνικά ανάμεσα στο πλήθος, που χρόνια λαχταρούσαν να δουν από κοντά, απομονωμένοι στο καμπαναριό, χαίρονται την εμπειρία τους, μη έχοντας επίγνωση της γελιοποίησης που υφίστανται, αφού δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν ότι ο ανθρώπινος πόνος ανέκαθεν αποτελούσε το πιο συναρπαστικό εναλλακτικό θέαμα του πλήθους.

Οι γκροτέσκο και σουρεάλ εκπομπές όμως της ηρωίδας της cult TV, έρχονται καταφανώς σε αντίθεση με το άρθρο 5 του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, όπως ψηφίστηκε από το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο:

«Δεν επιτρέπεται η παρουσίαση προσώπων με τρόπο που να μπορεί υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες να ενθαρρύνει τον εξευτελισμό, την κοινωνική απομόνωση ή τις δυσμενείς διακρίσεις εις βάρος του εκ μέρους του κοινού, βάσει ιδίως του φύλου, της φυλής, της εθνικότητας, της γλώσσας, της θρησκείας, της ιδεολογίας, της ηλικίας, της ασθένειας ή της αναπηρίας, του γενετήσιου προσανατολισμού ή του επαγγέλματος».

Παράλληλα, το άρθρο 2 του Κώδικα Ραδιοτηλεοπτικών Προγραμμάτων ορίζει:

«Οι ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές πρέπει να εξασφαλίζουν την ποιοτική στάθμη που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοτηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας».

Εμείς πάντως αυτό που βλέπουμε δεν είναι τίποτα άλλο από μια παρακμιακή ιδιωτική τηλεόραση, ξεκινώντας από τα λεγόμενα «πρωινάδικα», όπου το cast της φτιασιδωμένης (πλην όμως καλοπληρωμένης) χαζοχαρούμενης γλαστρο – κιτσαρίας έχει αναλάβει τη διαμόρφωση της υποκουλτούρας των ανυποψίαστων νοικοκυρών, συνεχίζοντας με τα «μεσημεριανάδικα» του κίτρινου Τύπου, που βρίθουν κουτσομπολιών και πολύφερνων Κατινών, ενώ παραμονεύουν πίσω από τις κλειδαρότρυπες, για να δουν τι χρώμα εσώρουχα φορά η τάδε ντίβα της λαϊκής σκυλορόκ, (άλλη σκασίλα δεν είχαμε!). Προχωρούμε στα (ο Θεός να τα κάνει) Δελτία Ειδήσεων του Star, όπου το γραφικό συναντά το τραγικό την ώρα που ο παρουσιαστής ανακοινώνει ότι ο Χ φιρμάτος έκανε πλαστική και η Ψ τσικό πήγε διακοπές στη Μύκονο, ενώ με μικρά γράμματα περνά από κάτω το τρέιλερ ότι εκατό άνθρωποι σκοτώθηκαν στο Λίβανο. Ευτυχώς που υπάρχει και η ΕΤ1 και το Internet για ενημέρωση, τα ντοκιμαντέρ του ΣΚΑΪ και της κρατικής τηλεόρασης και ορισμένες καλές σειρές στον Alpha.

Νομίζω άλλωστε, πως εδώ ταιριάζουν γάντι τα λόγια του αείμνηστου δημοσιογράφου Βασίλη Ραφαηλίδη: «Στο υποσυνείδητο κάθε Κατίνας βρίσκεται μια Κορομηλά, μια Μαλβίνα και στο υποσυνείδητο κάθε Μήτσου κρύβεται ένας Πέτρος Κωστόπουλος και στην καλύτερη περίπτωση ένας Μαστοράκης».

Τελικά, φτάνουμε στις προαναφερθείσες εκπομπές της κυρίας Πάνια, για τις οποίες το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο δυσκολεύτηκε πολύ να αποφασίσει. Συγκεκριμένα, αρκέστηκε να επιβάλλει 200.000 ευρώ πρόστιμο στο Alter για το “Je t’ aime” και - προσέξτε το αυτό! – να υποχρεώσει το κανάλι να αλλάξει την ώρα μετάδοσης της εκπομπής. Τα «Παρατράγουδα» πάντως, απ’ ότι βλέπω στο πρόγραμμα, μεταδίδονται κάθε Σαββατοκύριακο στις 16.15, για να μπορούν και τα παιδιά να τα βλέπουν και να σπάνε την πλάκα τους!

Επιτακτική ανάγκη επομένως, το ΕΡΣ να κάνει κάτι όσο είναι καιρός, δικαιολογώντας τις παχυλές αμοιβές των μελών του και να συμμορφωθεί με το άρθρο 3, παρ. 1 του νόμου 1866/1989 που ορίζει ότι: «(το ΕΡΣ) ασκεί τον άμεσο έλεγχο του κράτους επί της Ραδιοφωνίας και της Τηλεοράσεως, προκειμένου να εξασφαλισθούν η αντικειμενικότητα, η ισότητα των όρων και η ποιότητα των προγραμμάτων, σύμφωνα με το άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος».

Ένα είναι σίγουρο: Οι λαοί δεν είναι μόνο άξιοι των ηγετών που τους κυβερνούν, αλλά και των ΜΜΕ που τους αντιπροσωπεύουν. Κι αυτό μάλλον δεν είναι και πολύ κολακευτικό για μας.

* Η Χριστιάννα Λούπα είναι δικηγόρος και συγγραφέας των βιβλίων «Μετά την Καταστροφή» και «Στους Δρόμους του Πεπρωμένου».