The strong voice of a great community
ÉáíïõÜñéïò 2019

Ðßóù óôï åõñåôÞñéï

Μια "κλεφτÞ" ματιÜ στην κρßση που Ýρχεται

Του Γ. ΑγγÝλη

Πρüσφατη μελÝτη της BIS/ΤρÜπεζας Διεθνþν Διακανονισμþν ("A key currency view of global imbalances”, 20/12/2018) δßνει τη δυνατüτητα να ερμηνευθεß και να "μετρηθεß” με πραγματικÜ νομισματικÜ στοιχεßα το πþς και γιατß οι αποφÜσεις των μεγÜλων κεντρικþν τραπεζþν, για αντιστροφÞ των πολιτικþν νομισματικÞς χαλÜρωσης, εßναι τüσο ισχυρÝς þστε να προκαλοýν αλλεπÜληλα σοκ και να ανατρÝπουν τις ισορροπßες στις διεθνεßς αγορÝς.

Η μελÝτη "φωτογραφßζει” τη σχετικÞ ισχý του δολαρßου, υποστηρßζοντας üτι αυτÞ (ακüμα και την περßοδο προσÝγγισης της κρßσης του 2008-9), Ýχει να κÜνει με το γεγονüς üτι το δολÜριο ξεπερνÜ κατÜ πολý τα γεωγραφικÜ üρια της χþρας που εßναι υπεýθυνη για την ÝκδοσÞ του.

Σýμφωνα με τα στοιχεßα της μελÝτης, το δολÜριο κυριαρχεß στις διεθνεßς συναλλαγÝς σε Ýνα ποσοστü που λßγο-πολý κινεßται στο 50% περßπου των διεθνþν συναλλαγþν και οι οποßες Ýχουν να κÜνουν με μια ζþνη που θα μποροýσε να ονομασθεß "ζþνη του δολαρßου”.

Το μοναδικü νüμισμα με ανÜλογης σημασßας χαρακτηριστικÜ, παρÜ τη μικρÞ του ηλικßα (Ýκλεισε 20 χρüνια κυκλοφορßας), εßναι το ευρþ, το οποßο üμως κυριαρχεß σε μια ζþνη συναλλαγþν λßγο μικρüτερη του 50% εκεßνης του δολαρßου και με βασικü γεωγραφικü ορßζοντα την ΕνωμÝνη Ευρþπη και τις ζþνες νομισματικÞς επιρροÞς της.

Το νομισματικü ισοζýγιο μεταξý της γεωγραφικÞς περιοχÞς "Ýκδοσης” του νομßσματος και της ευρýτερης ζþνης κυριαρχßας του αποτελεß Ýναν εξαιρετικÜ κρßσιμο και καθοριστικü παρÜγοντα αναταραχþν σε διεθνÞ κλßμακα.

Η μελÝτη επισημαßνει üτι τελευταßα παρατηρεßται μια σημαντικÞ μεταβολÞ -αλλÜ üχι τüσο ευρεßα þστε να αλλÜξει τα βασικÜ χαρακτηριστικÜ- καθþς ορισμÝνες οικονομßες της Ασßας αρχßζουν να υποκαθιστοýν το δολÜριο με το κινεζικü νüμισμα στις ολοÝνα αυξανüμενες συναλλαγÝς τους με την Κßνα.

Η μεταβολÞ αυτÞ, αν και δεν Ýχει αλλÜξει, οýτε φαßνεται Üμεσα δυνατü να αλλÜξει τις νομισματικÝς ισορροπßες, εντοýτοις επηρεÜζει τον συσχετισμü μεταξý δολαρßου και ευρþ, καθþς μειþνεται η παρουσßα του δολαρßου, αλλÜ üχι εκεßνη του ευρþ.

Σε κÜθε περßπτωση η νομισματικÞ "συρρßκνωση”, ειδικÜ του δολαρßου και κατÜ δεýτερο λüγο του ευρþ, λüγω της απüσυρσης των πολιτικþν νομισματικÞς χαλÜρωσης στις ευρýτερες αυτÝς περιοχÝς απü τις κεντρικÝς τρÜπεζες, λειτουργεß σαν μια "κεφαλαιακÞ Üμπωτη” προκαλþντας ισχυρÜ προβλÞματα τüσο στη νομισματικÞ κυκλοφορßα üσο και στις αγορÝς συναλλÜγματος, ομολüγων, αλλÜ και τις χρηματιστηριακÝς αγορÝς.

Σε ορισμÝνες περιπτþσεις, η κεφαλαιακÞ Üμπωτη Ýχει δημιουργÞσει "μαýρες τρýπες” στις οποßες Ýχουν απορροφηθεß ολüκληρες οικονομßες, ειδικÜ αυτÝς που υποφÝρουν απü εκτεταμÝνα ελλεßμματα στο ισοζýγιο τρεχουσþν συναλλαγþν. ΤÝτοιες περιπτþσεις εßναι η ΑργεντινÞ, η Ν. ΑφρικÞ, η Τουρκßα, το ΠακιστÜν κ.λ.π., οικονομßες που διαμορφþνουν το τοπßο μÝσα στο οποßο θα βρεθοýν üλες οι αδýναμες απü πλευρÝς ισοζυγßου τρεχουσþν συναλλαγþν χþρες στο Üμεσο μÝλλον.

Οι ιδιαιτερüτητες της ζþνης του ευρþ, στην οποßα η δημοσιονομικÞ πολιτικÞ παραμÝνει σε μεγÜλο βαθμü "εθνικÞ”, καθþς και η ανολοκλÞρωτη τραπεζικÞ ενοποßηση, εßναι πολý πιθανü να προκαλÝσουν διαφορετικÝς αντιδρÜσεις, απü εκεßνες που Ýχουν προκληθεß λüγω της διακοπÞς των πολιτικþν ποσοτικÞς χαλÜρωσης στη ζþνη του δολαρßου.

Στις ΗΠΑ Ýχει Þδη προχωρÞσει η νομισματικÞ σýσφιξη, üχι μüνο με τη διακοπÞ του QΕ και την αýξηση των επιτοκßων, αλλÜ και με την Üμεση απüσυρση κεφαλαßων (50 δισ. δολ. μηνιαßως) απü την αποεπÝνδυση των τßτλων που εßχαν αγορασθεß απü τη Fed.

Στην Ευρþπη μüλις τþρα διακüπηκε το QE και δεν Ýχει αρχßσει καν η αýξηση επιτοκßων, πολý περισσüτερο δε η αποεπÝνδυση των 2,6 τρισ. ευρþ των προγραμμÜτων ποσοτικÞς χαλÜρωσης.

Τι πρüκειται να συμβεß üταν αυτü αρχßσει να γßνεται; Ποιες θα εßναι οι αντιδρÜσεις των αγορþν στη συγχρονισμÝνη απü τις δýο μεγαλýτερες κεντρικÝς τρÜπεζες Fed και ECB απüσυρση κεφαλαßων των προγραμμÜτων ποσοτικÞς χαλÜρωσης;

Θα συνεχßσουν στη "γραμμÞ” αυτÞ οι κεντρικÝς τρÜπεζες, αν οι αγορÝς αρχßσουν -üπως Ýχει δεßξει το τελευταßο τρßμηνο του 2018- να αντιδροýν βßαια πολλαπλασιÜζοντας τις "μαýρες τρýπες” που Ýκαναν την εμφÜνισÞ τους το 2018; ΑυτÜ εßναι ερωτÞματα στα οποßα οι κεντρικοß τραπεζßτες, ειδικÜ οι κ.κ. ΠÜουελ και ΝτρÜγκι, θα πρÝπει να δþσουν το 2019 κÜποιες ενδεßξεις για το πþς και τι σκÝφτονται να απαντÞσουν...