Φάνης Μαλκίδης
Θράκη: Μνήμη και αναγέννηση.
Μέρος της ομιλίας στην εκδήλωση που διοργάνωσε η Θρακική Εστία Καβάλας σε συνεργασία με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας.
1.Θράκη:
μία ελληνική περιφέρεια….
Παρά το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα γίνεται και ολοένα και μεγαλύτερη αναφορά στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, άρα λογικά και στη μείωση και της «γονιδιακής» αντίληψής της για επίλυση των προβλημάτων με τη βία, εντούτοις αποδεικνύεται ότι αυτή η θέση είναι περισσότερο ευχή, παρά ρεαλιστική εκτίμηση.
Είναι μία εσωτερική φλύαρη και εν πολλοίς κουραστική εσωτερικά αναπαραγόμενη θέση, π.χ στην Ελλάδα, παρά μία αλήθεια.
Η τουρκική επιθετικότητα υφίσταται και μάλιστα είναι ποιοτικά αναβαθμισμένη ιδιαίτερα σε χώρους όπου θα περίμενε κάποιος να αποτελέσει την προμετωπίδα της ευρωπαϊκής της στάσης. Ένας τέτοιος χώρος είναι και η Θράκη, όπου η Τουρκία θα έπρεπε να δώσει εξετάσεις καλής συμπεριφοράς προς ένα γειτονικό κράτος, εφαρμόζοντας τις αξίες της ειρηνικής συνύπαρξης και συνεργασίας, αξίες πάνω στις οποίες οικοδομήθηκαν τα σύγχρονα ευρωπαϊκά κράτη και η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είναι αναμφισβήτητο είναι ένα χαρακτηριστικό σημείο της τουρκικής επιθετικότητας έναντι της Ελλάδας αποτελεί η Θράκη, όπως αυτή συνδυάζεται με την παρουσία των μουσουλμανικών πληθυσμών εκεί. Αμέσως μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης, παρά το γεγονός ότι η ελβετική πόλη και οι διαπραγματευτές που είχαν βρεθεί εκεί, είχαν δώσει πολύ ιδιαίτερης αξίας μηνύματα, αναφέρω τρία από αυτά με χαρακτήρα αμοιβαιότητας στην Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο καθώς και στη Θράκη, «μουσουλμανικές μειονότητες», «προστασία των μειονοτήτων» και «εκπαίδευση στη μητρική γλώσσα», εντούτοις ο χρόνος έδειξε ότι αυτά όχι μόνο δε θα μπορούσαν να υλοποιηθούν, αλλά θα αλλοιωνόταν προς όφελος εθνικιστικών πολιτικών (Τουρκία) και πελατειακών σχέσεων (Ελλάδα).
Οι μουσουλμανικές μειονότητες των Πομάκων, Τσιγγάνων, τουρκόφωνων, Τσερκέζων, Κούρδων, Αιγύπτιων, κ.ά., έγιναν μία μειονότητα, τουρκική, η προστασία αφέθηκε στις επιλογές του τουρκικού προξενείου της Κομοτηνής και στις κατά καιρούς αλλοπρόσαλλες και ιθαγενείς πολιτικές της Ελλάδας και η εκπαίδευση στη μητρική γλώσσα, παιδεία στην τουρκική γλώσσα.
2. Θράκη
και Τουρκία
Η Θράκη αποτέλεσε για δεκάδες χρόνια την πιο χαρακτηριστική, κατά την άποψή μου, έκφραση της τουρκικής επιθετικότητας έναντι της Ελλάδας. Η Πομακική και η Τσιγγάνικη συνιστώσα στραγγαλίστηκε μέσα στην τουρκόφωνη κοινωνία και κάθε κίνηση επισήμανσης της διαφορετικότητας συνάντησε τον ακραίο ρατσισμό ομοιογενούς παρουσίας που εκφράζεται από τις διπλωματικές και άλλες εκπροσωπήσεις της Τουρκίας στην περιοχή. Εάν διαβάσει κάποιος τον μειονοτικό τύπο της Θράκης επικεντρώνοντας την ανάγνωσή του στις κινήσεις που έχουν σαν στόχο την ανάδειξη της πομακικής και τσιγγάνικης διαφορετικότητας, θα νομίσει ότι διαβάζει τουρκικές εφημερίδες που αναλύουν το κουρδικό ζήτημα. Όπως τους Κούρδους έτσι και τους Πομάκους τους ονομάζουν «ορεσίβιους Τούρκους», όπως και τους Κούρδους, έτσι και τους Πομάκους και τους Τσιγγάνους τους απειλούν και τους προπηλακίζουν. Έχει μάλιστα ενδιαφέρον να αναφερθεί ότι σύσσωμη η μειονοτική ηγεσία πλήρως ταυτισμένη με τις τουρκικές θέσεις, ζητούσε το 1999, με ανοιχτή της επιστολή, την παράδοση του Οτζαλάν στην Τουρκία!
Παράλληλα οι άλλες υπαρκτές μέχρι πρόσφατα ομάδες έχουν εξαφανισθεί ή ενσωματωθεί στην τουρκόφωνη κοινωνία, ενώ το Ισλάμ, υποτίθεται σε διωγμό στην Τουρκία, χρησιμοποιήθηκε στη Θράκη ως μέσο για να συντηρηθεί ο εθνικισμός και η σχέση με την «μητέρα πατρίδα». Τα τεμένη καθώς και οι μουσουλμανικές συλλογικές εκφράσεις, παράνομες στην συντριπτική τους πλειοψηφία, χρησιμοποιήθηκαν για να συσπειρωθεί ο μουσουλμανικός πληθυσμός και να αναδειχθούν οι μορφές αγώνα έναντι στην «ελληνική διοίκηση».
Η εκπαίδευση, όπως αυτή θεμελιώθηκε με διατάγματα του Ψυχρού Πολέμου και της χούντας, έγινε ακόμη ένα μέσο για να επεκταθεί στη Θράκη από την Τουρκία ο πιο επιθετικός εθνικισμός και αποτρόπαιος ρατσισμός, για να χρησιμοποιήσω τα λόγια του τούρκου νομπελίστα Ορχάν Παμούκ.
Έχει ιδιαίτερη αξία επίσης να επισημανθεί η επερώτηση που υπέβαλλαν βουλευτές της αντιπολίτευσης στο τέλος της άνοιξης του 2007, όπου τονιζόταν τα αυτονόητα για τη τουρκική στάση και πολιτική στη Θράκη. (Αντίστοιχες ερωτήσεις στην Ελλάδα του δικομματισμού είχουν γίνει και παλαιότερα όταν η σημερινή αντιπολίτευση είχε το ρόλο της κυβέρνησης και αντιστρόφως). Η κίνηση αυτή, στην οποία συμμετείχαν και δύο βουλευτές της Θράκης, συνάντησε την αντίδραση της «συμβουλευτικής επιτροπής», της υποτιθέμενης συλλογικής έκφρασης των μουσουλμάνων, η οποία αφού επαναλάμβανε τα γνωστά περί «καταπίεσης» κλπ, κατέληγε υπενθυμίζοντας στους δύο κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους τις εκλογές και το εκλογικό σώμα των μουσουλμάνων…..Αυτό δηλαδή που τονίζεται όταν γίνονται εθνικές, δημοτικές, νομαρχιακές εκλογές, από κάθε νόμιμο ή παράνομο εκφραστή των μουσουλμάνων, αφού στη Ροδόπη και στη Ξάνθη, η εκλογική δύναμη δεν είναι αμελητέα ποσότητα. Και μπορεί την τελευταία περίοδο να μην θεωρείται τόσο δεδομένη η εκλογική συμπεριφορά των μουσουλμάνων, αλλά κάθε τουρκική κυβέρνηση θέλει να ορίζει τις τύχες της περιοχής και τους εκπροσώπους σε κάθε επίπεδο εξουσίας στη Θράκη. Αυτή είναι η πραγματικότητα και μία απλή ανάγνωση των διαχρονικών τοποθετήσεων των μουσουλμάνων στις εκλογές αρκεί για να αντικρούσει κάθε αντίθετη άποψη.
3.
Ορισμένες διαπιστώσεις
Είναι γεγονός ότι η Θράκη έχει στρατηγική αξία για την Τουρκία, όχι μόνο για το γόητρό της αλλά και ουσιαστικά μετά τη νέα αναβαθμισμένη θέση της Θράκης στην περιοχή των Βαλκανίων και του Εύξεινου. Ο αγωγός πετρελαίου Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη και το ρωσικό ενδιαφέρον και όχι μόνο επιβεβαιώνουν την αντίληψη για τον αναβαθμισμένο ρόλο της Θράκης, συνεπώς ότι η Τουρκία θέλει να ελέγχει μέσω των μηχανισμών της τις εξελίξεις στο χώρο και στη νέα αυτή περίοδο.
Από την άλλη οι εξελίξεις στο τουρκικό εσωτερικό και με την επικείμενη επίλυση του Κουρδικού αρχικώς στο Βόρειο Ιράκ γεμίζει με ανασφάλεια την Τουρκία, η οποία αναζητά άλλα πεδία εκτόνωσης του εθνικισμού στο εσωτερικό και της πίεσης προς την Ελλάδα. Η Θράκη είναι ένα από αυτά τα πεδία και μένει να φανεί εάν η Τουρκία θέλει να παρέμβει πιο αποφασιστικά για να επιβεβαιώσει την παρουσία της στην περιοχή και με άλλους τρόπους.
e-mail : fmalkidi@bscc.duth.gr,
website:
www.malkidis.info
