Μετά
το Κόσσοβο, ποιος;
Της
Χριστιάννας Λούπα*
«Η
Ευρώπη δημιούργησε ένα προηγούμενο που
ίσως να συνοδεύει για πολύ καιρό ακόμη
αυτή την ένωση κρατών που ήθελε να
αφήσει πίσω της τον εθνικισμό. Οι
Φλαμανδοί, οι Καταλανοί και οι Βάσκοι
μπορούν να προσάψουν στην ΕΕ ότι έχει
δύο μέτρα και δύο σταθμά», έγραψε
χαρακτηριστικά η γαλλική εφημερίδα Libération,
σχετικά με τους κινδύνους που εγκυμονεί
η ανεξαρτητοποίηση του Κοσσόβου τόσο
για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων,
όσο και για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πράγματι,
αν τα Βαλκάνια είναι, όπως λένε, η
πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης, τότε
σίγουρα η πρόσφατη ανακήρυξη της
ανεξαρτησίας του Κοσσόβου αποτέλεσε τη
σπίθα που πυροδότησε σειρά εκρήξεων
στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του
ΝΑΤΟ και κυρίως ανάμεσα στην Αμερική αφ’
ενός και τη
Ρωσία και την Κίνα αφ’ ετέρου, όπου η μεν
πρώτη πανηγυρίζει που απέκτησε ένα
προτεκτοράτο στα Βαλκάνια, οι δε
δεύτερες διαμαρτύρονται κάτω από το
βάρος των δικών τους ανοικτών ζητημάτων
με την Τσετσενία και την Ταϊβάν
αντίστοιχα, επισημαίνοντας ότι η
ανεξαρτητοποίηση αυτή θέτει σε κίνδυνο
τη διεθνή σταθερότητα.
Τι
συμβαίνει όμως πραγματικά με το
Κοσσυφοπέδιο και πώς φτάσαμε ως εδώ;
Μετά
το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το
1945, ένα νέο κράτος έκανε την εμφάνισή του:
η Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία
της Γιουγκοσλαβίας. Στο Κοσσυφοπέδιο
τότε ζούσαν περίπου 50% αλβανόφωνοι και 50%
Σέρβοι. Οι αλβανόφωνοι αυτοί ήταν κυρίως
μουσουλμάνοι, απόγονοι καθολικών και
ορθόδοξων χριστιανών, που ασπάστηκαν το
Ισλάμ κατά τη διάρκεια της
Τουρκοκρατίας. Η εσωτερική μετανάστευση
των Σέρβων προς τα μεγάλα αστικά κέντρα
όμως, και η υπεργεννητικότητα των
αλβανόφωνων, συντέλεσαν στην ανατροπή
των παραπάνω ποσοστών και την αλλαγή των
δημογραφικών στοιχείων της περιοχής.
Το
1974, ο Τίτο δημιούργησε στο Κοσσυφοπέδιο
μια αυτόνομη περιοχή στα πλαίσια της
Ομόσπονδης Δημοκρατίας της Σερβίας.
Κατά συνέπεια, για έναν μεγάλο αριθμό
θεμάτων εσωτερικής πολιτικής, οι
αποφάσεις λαμβάνονταν από τοπικό
Κοινοβούλιο, απαρτιζόμενο κυρίως από
Αλβανόφωνους. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα
όμως, ο Μιλόσεβιτς κατήργησε την
αυτονομία αυτή, με αποτέλεσμα να
ξεκινήσουν αντιδράσεις και ταραχές. Στο
μεταξύ, η Γιουγκοσλαβία διαλύεται και
ταλανίζεται από εμφύλιο σπαραγμό, που
δεν εννοεί να πάρει τέλος ακόμα και
σήμερα.
Ο
Απελευθερωτικός Στρατός του
Κοσσυφοπεδίου έρχεται πλέον να πάρει
την κατάσταση στα χέρια του,
υποκινούμενος κατά κύριο λόγο από την
Αλβανία, αλλά και από άλλους που έχουν
συμφέροντα στην περιοχή και που
οπωσδήποτε τηρούν απόλυτη μυστικότητα,
αφήνοντας πολλά ερωτηματικά αναπάντητα.
Από το Βελιγράδι πάντως ο ΑΣΚ θεωρείται
τρομοκρατική οργάνωση, άποψη που
αναμφίβολα υποστηρίζουν και οι ΗΠΑ.
Όταν
ωστόσο μια περιοχή σπαράζεται από
εμφύλιες έριδες, πάντα υπάρχει κάποιος «Μεγάλος»,
που εφαρμόζοντας το Διαίρει και
Βασίλευε, θα επωφεληθεί. Έτσι λοιπόν το
Κοσσυφοπέδιο ή Κόσσοβο, όπως προτιμάτε,
με τη βοήθεια του «πατερούλη» Μπους,
κήρυξε την ανεξαρτησία του, διχάζοντας
το διεθνές forum,
που προβληματίζεται ως προς την
αναγνώριση του νέου κράτους ή όχι.
Ένα
είναι βέβαιο: αυτή η κίνηση της
ανεξαρτητοποίησης θα προκαλέσει
μεταβολές του συνοριακού status
quo
πολλών περιοχών, δίνοντας μάλιστα ένα
νέο άρωμα ψυχρού πολέμου στον πλανήτη.
Η επιλεκτική αναγνώριση, εξ άλλου, με
βάση το υποτιθέμενο μειονοτικό δικαίωμα
στην συγκεκριμένη περίπτωση, πέρα από
την ενίσχυση του Αλβανικού εθνικισμού
στην περιοχή, κάνει και την Τουρκία να
τρίβει τα χέρια της, δεδομένου ότι τα
τελευταία χρόνια έχει επενδύσει
ιδιαίτερα στην ύπαρξη της
αναγνωρισμένης Τουρκικής μειονότητας
στην Βουλγαρία όσο και στον
μετασχηματισμό της μουσουλμανικής
μειονότητας της Θράκης σε Τουρκική.
*Η
Χριστιάννα Λούπα είναι δικηγόρος και
συγγραφέας των βιβλίων «Μετά την
Καταστροφή» και «Στους Δρόμους του
Πεπρωμένου»
