Ο
αγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη
και άλλα έργα. Η άποψη ενός κάτοικου
της πόλης της Θράκης
Του Φάνη Μαλκίδη
Λέκτορα στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Η
μονογραφή της συμφωνίας που επετεύχθη
μεταξύ Ρωσίας, Βουλγαρίας και Ελλάδας,
μετά από πολυετή αναβλητικότητα- στάση
βεβαίως γνωστή σε ότι αφορά τη Ρωσία, και
κατανοητή σε ότι έχει σχέση με τη νέα
κατάσταση στη Βουλγαρία- για τον αγωγό
Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη μεταφράζεται
σε οφέλη για την Ελλάδα και Βουλγαρία
αλλά κυρίως για τη Ρωσία. Ένα κράτος με
ιδιαίτερη δυναμική και πολλές
προοπτικές τουλάχιστον σε ότι έχει
σχέση με την ενέργεια ως εργαλείο
άσκησης εξωτερικής πολιτικής (βλ.
Μαλκίδης Φ. Πολιτική, Οικονομία και
Κοινωνία στη σύγχρονη Ρωσία, Αθήνα εκδ.
Γόρδιος 2005).
Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν των τριών χωρών, ο αγωγός θα προσφέρει διέξοδο ανεξάρτητη από τα Στενά στη Ρωσία και θα καταστήσει την Ελλάδα, κατά το Reuters, ενεργειακό κόμβο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Υπενθυμίζεται ότι ήδη κατασκευάζεται ο αγωγός ( αζέρικου) φυσικού αερίου, ο οποίος όμως αυτός διέρχεται μέσω Τουρκίας, ενώ η Ρωσία πιέζει την Ελλάδα για το δικό της προϊόν, η οποία με τη σειρά της πιέζεται από τις ΗΠΑ…..
Η
Ελλάδα θα εισπράττει, όπως και η
Βουλγαρία, τα τέλη διέλευσης (royalties) από
την κοινοπραξία Transbalkan Pipeline, κοινοπραξία
η οποία θα αναλάβει την κατασκευή και
εκμετάλλευση του έργου (η ελληνική και η
βουλγαρική πλευρά προτείνουν οι ρωσικές
εταιρείες να πάρουν το 51% του έργου και
οι άλλες δύο χώρες το 49%, από 24,5% καθεμία).
Το έργο εκτιμάται ότι θα συμβάλει στη
δημιουργία 500 θέσεων εργασίας για την
κατασκευή και 300 για τη λειτουργία, ενώ
αναφέρεται ότι θα υπάρξει προσέλκυση
και άλλων επενδύσεων, ώστε να
λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά για την
τοπική και περιφερειακή οικονομία. Τα
τέλη για τις χώρες διέλευσης έχουν
υπολογιστεί να είναι
γύρω στο ένα δολάριο ανά τόνο (για
κάθε χώρα). Τέλη χαμηλά εάν συγκρίνουμε
άλλες παρόμοιες διελεύσεις, ωστόσο αυτό
γίνεται, σύμφωνα με τους θιασώτες του
έργου για να είναι ο αγωγός
ανταγωνιστικός. Έτσι σε πρώτη φάση ο
αγωγός έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει
35-40 εκατ. τόνους πετρέλαιο τον χρόνο,
για την Ελλάδα αυτό σημαίνει άμεσο
οικονομικό όφελος της τάξεως των 35-40
εκατ. δολαρίων ετησίως, το
μεγαλύτερο μέρος του οποίου σύμφωνα
με το υπουργείο Ανάπτυξης, θα διατεθεί
για την ανάπτυξη της Θράκης, στην οποία,
όπως ανακοινώθηκε θα
εδραιωθεί και το
αίσθημα ασφάλειας…..
Σε ότι έχει
σχέση με την τοπική- περιφερειακή
παράμετρο, οικονομική και
περιβαλλοντική. Ένα
ερώτημα το οποίο τίθεται
στην περιοχή είναι για τον ίδιο τον
αγωγό. Υπάρχει ένα μεγάλο έλλειμμα
πληροφόρησης αφού κανείς δεν γνωρίζει
τις πραγματικές διαστάσεις του έργου
και των επιπτώσεων στην περιοχή, το πώς
θα διαμορφωθεί το τοπίο στην Θράκη μετά
από χρόνια, τι συνθήκες θα επικρατούν,
πώς και τι παράλληλες δραστηριότητες θα
αναπτυχθούν. Και αυτό όταν υπάρχουν
παρόμοιες προσπάθειες κατασκευής «ρυπογόνων»
επενδύσεων στην περιοχή (π.χ. Διαλυτήριο,
Εργοστάσιο τσιμέντου, Χρυσωρυχεία κλπ).
Επίσης, δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει
την πιθανότητα ατυχήματος που θα έχει
καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο για
την Αλεξανδρούπολη και τη Θράκη αλλά και
για ολόκληρο το Αιγαίο.
Η λειτουργία του αγωγού θα φέρει
πετρελαιοφόρα μεγάλης χωρητικότητας,
250.000 - 300.000 τόνων (τα λεγόμενα VLCC), τα οποία
σήμερα δεν πλέουν στις ελληνικές
θάλασσες. Μέχρι τώρα τα
πετρελαιοφόρα που διέρχονται από τα
Στενά προς το Αιγαίο είναι μέγιστης
χωρητικότητας 150.000 τόνων (τα λεγόμενα suez
max), αφού η διέλευση μεγαλύτερων πλοίων
από τα Δαρδανέλια είναι αδύνατη. Με τη
διέλευση των αρκετά μεγαλύτερων πλοίων
αυξάνεται ο κίνδυνος εκτεταμένης
ρύπανσης σε
περίπτωση ατυχήματος με ό,τι αυτό
συνεπάγεται για την περιοχή, τη μόνη
βιομηχανία που διαθέτει η χώρα, τον
τουρισμό και το παγκόσμιας σημασίας
οικοσύστημα του Δέλτα του Έβρου.
Επίσης, τίθεται ένα ερώτημα: η
Αλεξανδρούπολη, ο Έβρος,
και η Θράκη θα λάβουν τα
αντισταθμιστικά οφέλη από τα τέλη
διέλευσης για να διατεθούν
για την δημιουργία έργων υποδομής ή η
υλοποίησή της επένδυσης θα
σημάνει ριζική ανατροπή του
αναπτυξιακού προσανατολισμού της
περιοχής, ανοίγοντας το δρόμο για την
εγκατάσταση νέων μονάδων βαριάς και
ρυπογόνου Βιομηχανίας (Διυλιστήριο,
Πετροχημικό εργοστάσιο κλπ)
Χρυσωρυχείων ή ακόμη και πυρηνικών
εργοστασίων; Πως ταυτίζεται το εθνικό
και τοπικό –περιφερειακό συμφέρον
και ειδικότερα σε μία περιοχή με
ιδιαιτερότητες, με τα συμφέροντα ιδιωτικών
πετρελαϊκών και άλλων
εταιρειών και πως αυτή η
δραστηριότητα συνδέεται με την «ασφάλεια»
που αναφέραμε; Τα ερωτήματα τα οποία
μπορούν να τεθούν από ένα κάτοικο της
Αλεξανδρούπολης είναι πολύ περισσότερα.
Στην παρούσα φάση περιοριζόμαστε σ΄
αυτά και θα έχει ενδιαφέρον να δούμε και
τις απαντήσεις τους (εάν υπάρχουν). Ο
αγωγός είναι ένα σημαντικό ζήτημα για
την περιοχή και την Ελλάδα και ελπίζω
έτσι να τον βλέπουν όλοι μη
περιοριζόμενοι στους απλούς
πολλαπλασιασμούς τόνων πετρελαίου με
τέλη διέλευσης.
