Οι
μουσουλμανικές μειονότητες της Θράκης
και μία άποψη ενός μόνιμου κατοίκου της
περιοχής
Του
Φάνη Μαλκίδη
Αν
μη τι άλλο οι τελευταίες δηλώσεις της
Τουρκίας για τη Θράκη («τουρκική
μειονότητα»- μουφτήδες, ανιθαγενείς,
βακούφια, αμιγή μειονοτικά σχολεία, κ.ά
) μας υπενθύμισαν τουλάχιστον σε
εμάς που ζούμε στη Θράκη,
το συνεχές τουρκικό ενδιαφέρον
για την περιοχή.
Η
ενέργεια της Τουρκίας να συγκαλέσει «ειδική
συνεδρίαση» της τουρκικής
εθνοσυνέλευσης για το θέμα της
μειονότητας και οι σχετικές
ανακοινώσεις του Α. Γκιουλ επισημοποιούν πλέον από
πλευράς Τουρκίας ότι «μείζον θέμα»
ελληνοτουρκικής διαπραγμάτευσης θα
αποτελεί πλέον η μειονότητα στη Θράκη.
Και όλα αυτά την περίοδο κατά την οποία
στο Πλαίσιο που έχει ορίσει η Ευρωπαϊκή
Ένωση προς την Τουρκία
και συμπεριλαμβάνεται στα κριτήρια
και τις υποχρεώσεις της, σχετίζεται με
τη συμπεριφορά της που θα
ακολουθήσει απέναντι σε όλες τις
μειονότητες, θρησκευτικές και εθνικές,
που υπάρχουν σήμερα στην Τουρκία.
Μάλιστα η Ελλάδα μέχρι
σήμερα δεν έχει θέσει ποτέ, στο πλαίσιο
των ευρωτουρκικών διαπραγματεύσεων, τα
δικαιώματα της ετοιμοθάνατης ελληνικής
μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη,
Ίμβρο και Τένεδο.
Από την άλλη πλευρά, την ελληνική,
ακολούθησαν πολλά και ενδιαφέροντα.
Οι δηλώσεις του Γκιουλ έδειξαν ότι η
ελλαδική πολιτική για το χώρο της Θράκης
αρχίζει να
ενηλικιώνεται. Η αναφορά του εκπροσώπου
του υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας
ότι «τα δικαιώματα και η βελτίωση της
ποιότητας ζωής των μουσουλμάνων Ελλήνων
πολιτών, τουρκικής, πομακικής και
αθιγγανικής καταγωγής, δεν αποτελούν
αντικείμενο διαπραγμάτευσης»,
αποδεικνύει μία σημαντική πρόοδο. Ότι
αυτό που υπάρχει εδώ και τουλάχιστον
ογδόντα χρόνια μετά την απελευθέρωση
της Θράκης, ότι δηλαδή
η μειονότητα δεν είναι μία αλλά
τουλάχιστον τρεις άρχισε να γίνεται
κατανοητό και κυρίως να εκδηλώνεται από
την ελλαδική πλευρά.
Λίγο αργότερα προέκυψε η επίσκεψη της υπουργού εξωτερικών. Αυτή μέσω των δηλώσεών της επανέλαβε τις αποφάσεις της κυβέρνησης για τα ζητήματα των μουσουλμάνων ( βακούφια, μουφτήδες, διορισμοί ιμάμηδων, ιθαγένεια, κ.ά), ανακοίνωσε την πρόσληψη μειονοτικών στη δημόσια διοίκηση με ειδική ποσόστωση, ενώ και το κόμμα της αντιπολίτευσης ασχολήθηκε με την περιοχή με τις σχετικές προτάσεις του ΙΣΤΑΜΕ (δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού, θέμα μουφτήδων και Βακουφίων, μειονοτική εκπαίδευση, η πρόσληψη μειονοτικών στη δημόσια διοίκηση, πρόβλημα των ανιθαγενών, ρύθμιση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος)
Η νέα όμως περίοδος για τη Θράκη έρχεται από την πραγματική κοινωνία των πολιτών και ιδιαίτερα αυτή των μουσουλμάνων
Η
δραστηριότητα, τα κινήματα των Πομάκων
και των Τσιγγάνων στη Θράκη, αφενός για
την πρόκριση της διαφορετικής
ταυτότητάς τους και αφετέρου για την
απεμπλοκή τους από τους τουρκικούς
μηχανισμούς στην περιοχή έχουν
αποτέλεσμα.
Η
διακριτή στη Θράκη ομάδα των Πομάκων και
των Τσιγγάνων άρχισε να γίνεται
κατανοητή και στην Αθήνα και αλλού
και ιδιαίτερα το γεγονός
ότι αυτοί δεν είναι Τούρκοι (βλ. και
τις σχετικές επιστολές των Πομάκων και
των Τσιγγάνων προς τον πρέσβη των ΗΠΑ
στο τέλος του κειμένου).
Η μακροχρόνια δράση των Πομάκων και
των Τσιγγάνων για να απελευθερωθούν από
τα δεσμά των
ρατσιστικών μηχανισμών που τους θέλουν
Τούρκους, άρα θα πρέπει να μιλούνε
Τουρκικά και να εκπαιδεύονται τουρκικά,
έχει αποτέλεσμα. Έστω και αργά οι
δυνάμεις αυτές, της υγιούς κοινωνίας των
πολιτών βλέπουν τους καρπούς των αγώνων
τους. Χωρίς βοήθεια, χωρίς καμία
υποστήριξη, το αντίθετο μάλιστα θα
μπορούσε να υποστηριχθεί, το γεγονός ότι
αναγνωρίζεται από το Υπουργείο
εξωτερικών ότι στην περιοχή ζουν και
υπάρχουν Πομάκοι και τσιγγάνοι είναι
μία εξέλιξη. Βεβαίως
υπάρχει πολύς ακόμη δρόμος. Για
παράδειγμα είναι ατυχής ο χαρακτηρισμός
από πολλούς ακόμη περί μοναδικής «τουρκικής
καταγωγής», γιατί η διαδικασία μέσω της
οποίας κτήθηκε η «τουρκικότητα στη
Θράκη, ή ποια χωριά και ποιοι οικισμοί
κατοικούνται από «τουρκογενείς», ή
ακόμη και ο όρος «τουρκογενείς» θέλει
ιδιαίτερη και κυρίως μεγάλη συζήτηση.
Για παράδειγμα ο όρος
«τουρκογενείς». Εν συντομία το δεύτερο
συνθετικό (-γενείς) παραπέμπει σε καταγωγή
από το τουρκικό γένος του οποίου ο
ανθρωπολογικός προσδιορισμός
παρουσιάζει δυσκολίες. Η αντικατάσταση
του δεύτερου συνθετικού γενείς με τον
όρο «τουρκοφανείς», υποδηλώνει με το
δεύτερο συνθετικό φανείς, τη μη
απόλυτη τουρκική καταγωγή. Ταυτόχρονα
επιθυμεί να καταγράψει σε συνδυασμό με
το πρώτο συνθετικό τουρκο-, τα επίκτητα
στοιχεία όπως η τουρκική γλώσσα ή ακόμη
και η τουρκική εθνική συνείδηση. Συνεπώς
όρος τουρκοφανείς,
αναφέρεται στην καταγωγή και όχι στην
συνείδηση της ομάδας όπως επιθυμεί η
Τουρκία, συνείδηση η οποία ως
υποκειμενικό στοιχείο μεταλλάσσεται
στην πορεία του χρόνου. Μάλιστα με την
ίδια σημασία χρησιμοποίησε τον όρο «τουρκοφανείς»
ο Γ. Σκαλιέρης
στο κλασσικό του έργο «Λαοί και Φυλαί
της Μικράς Ασίας» (Αθήνα 1922), στην
προσπάθειά του να περιγράψει το
εθνολογικό μωσαϊκό της Μικράς Ασίας.
Η
κατάσταση στη Θράκη αλλάζει, οι πολίτες,
οι συμπολίτες μας μουσουλμάνοι
διεκδικούν την διαφορετική τους
ταυτότητα, την καταπιεσμένη από
κρατικές πολιτικές και επιδιώξεις. Η νέα
περίοδος για τη Θράκη έχει ανοίξει.
Αρκεί να το κατανοήσουν και αυτοί που
τόσο χρόνια ήθελαν το σκοτάδι και όχι το
φως.
ΚΕΝΤΡΟ
ΠΟΜΑΚΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
Κομοτηνή
13/11/2006
Προς:
ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΑΘΗΝΩΝ
(υπ όψιν
Πρέσβη κ. Ρίς)
Εξοχώτατε
Κύριε Πρέσβη,
Θέλουμε να εκφράσουμε την έντονη
δυσφορία μας διότι κατά την πρόσφατη
επίσκεψη κλιμακίου σας αποτελούμενου
από στελέχη της Πρεσβείας και του
Προξενείου των ΗΠΑ της Θεσσαλονίκης οι
επαφές που πραγματοποιήθηκαν αναφορικά
με την κατάσταση των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων στη Θράκη δεν ήταν
αντιπροσωπευτικές για το σύνολο των
μουσουλμάνων της κατοίκων. Δυστυχώς, για
άλλη μια φορά επικεντρώθηκαν μόνο σε μια
συγκεκριμένη εθνοτική ομάδα (την
τουρκική), ίσως να ενδιαφέρθηκαν και για
τους Ρομά (Τσιγγάνους), ωστόσο αγνόησαν
παντελώς τους 40.000 Πομάκους της περιοχής.
Δεν γνωρίζουμε σε ποιόν οφείλεται
αυτή η εξόφθαλμα μεροληπτική στάση, αλλά
ως Κέντρο Πομακικών Ερευνών, και
μοναδική θεσμική εκπροσώπηση των
Πομάκων της Θράκης, είμαστε πρόθυμοι να
σας ενημερώσουμε για τα προβλήματα
αυτοπροσδιορισμού και για την άρνηση
αποδοχής της ταυτότητάς μας από πολλές
πλευρές.
Ο αγώνας μας συνεχίζεται και ήδη
σκοπεύουμε στο άμεσο μέλλον να
προσφύγουμε σε ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα
προκειμένου να γίνουν σεβαστά όλα τα
πολιτιστικά δικαιώματα που προβλέπουν
τα Διεθνή και Ευρωπαϊκά κείμενα και οι
συμφωνίες, τα οποία μάλιστα
προσυπέγραψε και η Ελλάδα.
Ο
πρόεδρος Ομέρ Χαμδή
Πολιτιστικός
Σύλλογος Ρώ΅
Κο΅οτηνή
12.11.2006
Προς:
Α΅ερικανική Πρεσβεία Αθηνών Υπόψιν κ.
Τσάρλς Ρίς
Αξιότι΅ε
κύριε Πρέσβυ,
Αναφορικά
΅ε τις δηλώσεις στον Τύπο (1.11.2006) του
επιτετρα΅΅ένου της Α΅ερικανικής
Πρεσβείας στην Αθήνα κ. Τό΅ας Κάντρι΅αν,
εκφράζου΅ε την βαθύτατη θλίψη ΅ας, διότι
ουδε΅ία
αναφορά
έγινε από ΅έρους του στην πολυπληθή ο΅άδα
των ΅ουσουλ΅άνων Ρω΅ά της Θράκης, οι
οποίοι αποτελούν το 20% του συνόλου των
Ελλήνων ΅ουσουλ΅άνων πολιτών της
περιοχής. Πέρα από τα πολλά κοινωνικά
και οικονο΅ικά προβλή΅ατα που αντι΅ετωπίζου΅ε,
όπως δυστυχώς και σε άλλες ευρωπαϊκές
χώρες οι ο΅όφυλοί ΅ας, ειδικά στη Θράκη
έχου΅ε ΅ία επιπλέον δυσκολία που αφορά
στην άρνηση των υπολοίπων ΅ουσουλ΅άνων
να δεχθούν το δικαίω΅ά ΅ας στον
αυτοπροσδιορισ΅ό ως Ρω΅ά, πιέζοντάς ΅ας
΅ε πολλές αντιδη΅ο-κρατικές ΅εθόδους να
δηλώνου΅ε
Τούρκοι.
Η ελληνική πολιτεία στον το΅έα αυτό
δείχνει παρατετα΅ένη και σκανδαλώδη
αδιαφορία και για το λόγο αυτό ελπίζου΅
ότι
΅ε την ευαισθησία που διακρίνει εσάς
προσωπικά αλλά και τις ίδιες τις Η.Π.Α.,
στο ΅έλλον θα επικεντρώσετε το
ενδιαφέρον σας και σε ΅άς.
Με
εκτί΅ηση
Για
το Διοικητικό Συ΅βούλιο Ο Πρόεδρος Ο Γρα΅΅ατέαςΧασάν
Α΅έτο Ταχήρ Βελή
