The strong voice of a great community
ΦεβρïõÜñéïò 2019

Ðßóù óôï åõñåôÞñéï

Αγγελος Συρßγος: ΣαβουÜρ βιβρ διαλüγου και επισκÝψεων

 

Η συνÜντηση Τσßπρα - ΕρντογÜν αυτÞ την εβδομÜδα δημιουργεß ανησυχßες. ΥπÜρχει το αποτυχημÝνο προηγοýμενο της επισκÝψεως ΕρντογÜν στην ΑθÞνα τον ΔεκÝμβριο του 2017. ΥπÜρχουν, üμως, και ορισμÝνοι κανüνες που διÝπουν τις επαφÝς ΕλλÜδος - Τουρκßας σταθερÜ μετÜ το 1974:

1. Ο διÜλογος χρειÜζεται. Οταν το ΠΑΣΟΚ ανÞλθε στην εξουσßα το 1981, δεν Þθελε διÜλογο. Με απüφαση της ΕλλÜδος, οι (καρκινοβατοýσες) συναντÞσεις των γενικþν γραμματÝων των υπουργεßων Εξωτερικþν ΕλλÜδος και Τουρκßας διεκüπησαν. Ακολοýθως, ετÝθη ως προûπüθεση ελληνοτουρκικοý διαλüγου η διακοπÞ των παραβιÜσεων του ελληνικοý εναÝριου χþρου για Ýνα χρονικü διÜστημα. Η ανακÞρυξη του ψευδοκρÜτους το 1983 Ýθεσε την ταφüπλακα σε οποιαδÞποτε επαφÞ σε επßπεδο πολιτικþν ηγεσιþν. Τον ΜÜρτιο του 1987 κοντÝψαμε να φτÜσουμε σε πüλεμο λüγω παρεξηγÞσεων και ελλεßψεως διαýλων επικοινωνßας των εκατÝρωθεν πολιτικþν ηγεσιþν. Εκτοτε, η ελληνικÞ πλευρÜ συνειδητοποßησε üτι πρÝπει να συζητεß με την Τουρκßα.

2. ΔιÜλογος δεν σημαßνει και επßλυση διαφορþν. ΠολλÝς φορÝς το ζητοýμενο των επαφþν και του διαλüγου εßναι να αντιληφθοýμε πþς σκÝφτεται η Üλλη πλευρÜ Þ με ποιον τρüπο μποροýν να αρθοýν παρανοÞσεις. Η συζÞτηση, ο διÜλογος, δεν Ýχει απαραιτÞτως σκοπü την επßλυση των διαφορþν. Για την ακρßβεια, σπανßως στοχεýει στην επßλυση και ακüμη σπανιüτερα την επιτυγχÜνει.

3. Η Τουρκßα επιδιþκει να καταγρÜψει σε διμερÝς επßπεδο üλες τις διεκδικÞσεις της. Οι συζητÞσεις μεταξý των δýο πλευρþν δεν διεξÜγονται υπü ανÝφελο ουρανü. Οι τουρκικÝς διεκδικÞσεις σε Αιγαßο και ΑνατολικÞ Μεσüγειο εßναι υπαρκτÝς και συνεχεßς. Στüχος της τουρκικÞς πλευρÜς εßναι κατÜ τις διμερεßς διαπραγματεýσεις να εγεßρει üλα τα θÝματα που θεωρεß üτι συνθÝτουν το φÜσμα των ελληνοτουρκικþν σχÝσεων και να τα καταγρÜψει σε διμερÝς επßπεδο.

4. Η ΕλλÜδα πρÝπει να επιδιþκει αυστηρÜ ορισμÝνη θεματολογßα συζητÞσεων. Η ελληνικÞ πλευρÜ μπορεß να αντιδρÜσει στην τουρκικÞ επιδßωξη ανοßγματος üλων των θεμÜτων μüνον μÝσα απü αυστηρÞ προετοιμασßα της εκÜστοτε συναντÞσεως. ΠρÝπει να επιδιþκει δομημÝνο διÜλογο με συγκεκριμÝνη και απολýτως ορισμÝνη θεματολογßα, που να εμποδßζει την Üλλη πλευρÜ να κινηθεß ελεýθερα. ΚατÜ τεκμÞριο προτιμþνται θÝματα αμοιβαßου ενδιαφÝροντος (π.χ. προσφυγικü/μεταναστευτικü).

5. Οι επßσημες επισκÝψεις σε επßπεδο κορυφÞς δεν χρειÜζεται να εßναι συχνÝς. Τον ΜÜιο του 2004 ο ΕρντογÜν επισκÝφθηκε επισÞμως την ΕλλÜδα. Επρüκειτο για την πρþτη επßσκεψη Tοýρκου πρωθυπουργοý ýστερα απü 52 χρüνια. Αντιστοßχως η επßσημη επßσκεψη του Ελληνα πρωθυπουργοý στην Τουρκßα το 2008 Þταν η πρþτη μετÜ το 1959. Αυτü δεν σημαßνει üτι üλα αυτÜ τα χρüνια οι ηγÝτες των δýο χωρþν απÝφευγαν ο Ýνας τον Üλλο. Απλþς οι συναντÞσεις γßνονταν σε τρßτες χþρες στο περιθþριο διεθνþν συναντÞσεων. Δεν χρειÜζεται να εßναι συχνÝς οι συναντÞσεις ανωτÜτου επιπÝδου στο Ýδαφος των δýο χωρþν. ΕπιπλÝον, αυτÝς πρÝπει να γßνονται üταν το κλßμα εßναι σχετικþς καλü. ΑντιθÝτως, üταν οι σχÝσεις εßναι οξυμÝνες, εßναι καλýτερο να συναντιοýνται οι υπουργοß Εξωτερικþν για να παραμÝνει ακüμη Ýνα επßπεδο διευθετÞσεως διαφορþν σε περßπτωση σοβαροý προβλÞματος.

Με αυτÜ τα δεδομÝνα θα Þταν προτιμüτερο να επισκεπτüταν την Τουρκßα ο αναπληρωτÞς υπουργüς Εξωτερικþν αντß του πρωθυπουργοý. Ο ΕρντογÜν θα επιδιþξει, üπως και στην ΑθÞνα το 2017, να θÝσει üσο το δυνατüν περισσüτερα θÝματα. Η ελληνικÞ διπλωματßα πρÝπει να οριοθετÞσει εκ των προτÝρων αυστηρÜ τη θεματολογßα. ΤÝλος, ο πρωθυπουργüς πρÝπει να αποφýγει να συζητÞσει, ελαφρÜ τη καρδßα, θÝματα üπως η μειονüτητα στη ΘρÜκη.

* Ο κ. Αγγελος Μ. Συρßγος εßναι αναπληρωτÞς καθηγητÞς Διεθνοýς Δικαßου και ΕξωτερικÞς ΠολιτικÞς στο ΠÜντειο ΠανεπιστÞμιο.