The strong voice of a great community
ÉáíïõÜñéïò 2018

Ðßóù óôï åõñåôÞñéï

ΕυÜγγελος Κωφüς: Δεν θα λýσει το πρüβλημα αλλÜ με εξÝπληξε το συλλαλητÞριο της Θεσσαλονßκης

Ο ιστορικüς και πρþην ειδικüς σýμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ ΕυÜγγελος Κωφüς μιλÜει στο Liberal για την ιστορικÞ εξÝλιξη του Μακεδονικοý και τα συλλαλητÞρια σε Θεσσαλονßκη και ΑθÞνα. ΘυμÜται την εμπλοκÞ που προÝκυψε στην επßλυση του ζητÞματος, üταν εκεßνος εßχε θητεýσει, μÝχρι το 1995, στο Υπουργεßο Εξωτερικþν.

Επισημαßνει επßσης, τους κινδýνους για τα ΒαλκÜνια, τις διμερεßς σχÝσεις μας με τα Σκüπια και προβλÝπει üτι οι δýο λαοß θα ξεχÜσουν üλα τους τα προβλÞματα με μßα πιθανÞ Ýνταξη των γειτüνων μας στην ΕυρωπαúκÞ ¸νωση.

ΣυνÝντευξη στον ΑνδρÝα Ζαμποýκα

- Κýριε ΚωφÝ, υπÞρξατε Ýνας απü τους πιο σημαντικοýς ειδικοýς συμβοýλους στο Υπουργεßο Εξωτερικþν, üταν ξÝσπασε, στη δεκαετßα του ´90, το σýγχρονο "Μακεδονικü". Με την ιδιüτητα του Ιστορικοý, μπορεßτε να μας κÜνετε μια μικρÞ αναδρομÞ του ζητÞματος;

Το Μακεδονικü δεν ξεπÞδησε ξαφνικÜ στη διÜρκεια του Εμφυλßου, üπως νομßζουν πολλοß. Οι καταβολÝς του εßναι γνωστÝς: Μακεδονικüς Αγþνας, Βαλκανικοß Πüλεμοι, συνθÞκες ειρÞνης, αλυτρωτικÞ βουλγαρικÞ πολιτικÞ, διακηρýξεις της ΚομιντÝρν για ενιαßα Μακεδονßα και ταýτιση με αυτÝς του ΚΚΕ, μεταξικÞ καταπιεστικÞ πολιτικÞ σε βÜρος του σλαβüφωνου στοιχεßου, βουλγαρικÞ κατοχÞ στον Β' Παγκüσμιο Πüλεμο.

Το 1943 üμως, εßναι η εποχÞ που οι γιουγκοσλÜβοι παρτιζÜνοι πιÝζουν την ηγεσßα του ΚΚΕ να προσαρτÞσουν την ελληνικÞ Μακεδονßα ­ παρÜλληλα με τη βουλγαρικÞ ­ σε μια ομüσπονδη μακεδονικÞ δημοκρατßα. Οι δικοß μας αρνοýνται αλλÜ προβαßνουν σε παραχωρÞσεις προς τους σλαβομακεδüνες εθνικιστÝς και προς το τÝλος της ΚατοχÞς δÝχονται τη σýσταση Ýνοπλων σχηματισμþν Σλαβομακεδüνων ενþ επιδεικνýουν παρÜλληλα ανοχÞ στη διεξαγωγÞ εθνικιστικÞς και αποσχιστικÞς προπαγÜνδας.

 

Στη μετÝπειτα διαμÜχη, μεταξý Τßτο και ΚΚΕ, η ΚεντρικÞ ΕπιτροπÞ του ΚΚΕ, στην 5η ΟλομÝλειÜ της (30/31 Ιανουαρßου 1949), Ýλαβε μια μοιραßα απüφαση. ΑνÝτρεψε την ως τüτε πολιτικÞ του Κüμματος περß ισοτιμßας των Σλαβομακεδüνων εντüς της ΕλλÜδας, αντικαθιστþντας τη με την προπολεμικÞ της ΚομιντÝρν για ανεξÜρτητη και ενιαßα Μακεδονßα στο πλαßσιο μιας ΒαλκανικÞς ΚομμουνιστικÞς Ομοσπονδßας. Με τον τρüπο αυτü ο ΖαχαριÜδης Þλπιζε üτι θα συγκρατÞσει γýρω του τους Σλαβομακεδüνες.

Απü εκεß και πÝρα, μεσολÜβησαν τα χρüνια του "Ψυχροý ΠολÝμου" και της προσπÜθειας του Τßτο να ελÝγξει τον χþρο των Βαλκανßων, με μßα ομüσπονδη "μακεδονικÞ δημοκρατßα" στον νüτο μεταξý ΕλλÜδας και Βουλγαρßας. ΦτÜσαμε επομÝνως, στη διÜλυση της Γιουγκοσλαβßας με ενισχυμÝνη την "μακεδονικÞ ταυτüτητα" των Σκοπιανþν η οποßα βÝβαια δεν σχετßζεται με κÜποια ιστορικÞ εθνικÞ ρßζα αλλÜ με κοινü γεωγραφικü προσδιορισμü.

- Η κυβÝρνηση ΜητσοτÜκη μποροýσε τüτε να λýσει το ζÞτημα και να μην μας ταλαιπωρεß για 25 χρüνια;

ΚοιτÜξτε, οι συνθÞκες Þταν καλÝς, δεδομÝνου, πως ο Γκλιγκüροφ και ο ΜητσοτÜκης γνωρßζονταν απü παλιÜ και Þταν δýο υπεýθυνοι ηγÝτες. Δυστυχþς, üλοι εγκλωβßστηκαν γýρω απü το üνομα και χÜθηκαν Üλλα πιο σημαντικÜ θÝματα επßλυσης των διαφορþν. Οι δýο κυβερνÞσεις δεν μποροýσαν με απüφασÞ τους να επιβÜλλουν μια ταυτüτητα στους πολßτες, γιατß αυτÞ εßναι μια προσωπικÞ επιλογÞ του καθενüς. ¸πρεπε απλÜ να βρεθεß Ýνας διαφορετικüς üρος þστε να ξεχωρßζουν οι «Μακεδüνες» των Σκοπßων απü τους Μακεδüνες της ελληνικÞς Μακεδονßας και αυτÞ η διαφορÜ να εßναι εμφανÞς παγκοσμßως. Εßναι σαφÝς üτι απü τον 19ο αιþνα μüνο γεωγραφικüς προσδιορισμüς συνοδεýει τις αναφορÝς στους κατοßκους της Μακεδονßας (¸λληνες, Τοýρκους, ΣλÜβους, Αλβανοýς, Εβραßους, Βοýλγαρους κλπ).

ΜÝχρι τον ΜÜιο του 1993, φÜνηκε üτι υπÞρχε μια λýση. ¸να σχÝδιο συνθÞκης που εκπüνησαν οι διαμεσολαβητÝς μετÜ απü εξαντλητικÝς διαβουλεýσεις με τις δýο κυβερνητικÝς αντιπροσωπεßες στη ΝÝα Υüρκη, επιδßωξε να συνθÝσει τις κυριüτερες εκτιμÞσεις και των δýο πλευρþν. Οι μεσολαβητÝς εξÝφρασαν την ελπßδα üτι ακüμη και το προτεινüμενο üνομα τους "Nova Makedonija" (η παλαιÜ πρüταση Pineiro στη σλαβικÞ εκδοχÞ του) θα εßναι μια σημαντικÞ κÜλυψη.

¹ταν αυτÞ τη στιγμÞ που οι πιεστικÝς πιÝσεις στην ΕλλÜδα - και προφανþς στην ΠΓΔΜ - Ýθαψαν κÜθε πιθανüτητα για μια συμβιβαστικÞ λýση του προβλÞματος. Αντ 'αυτοý, ο δρüμος ανοßχθηκε για μια περαιτÝρω κλιμÜκωση της κρßσης με σημαντικü κüστος και στις δýο πλευρÝς. ΧÜθηκε τüτε μια μεγÜλη ευκαιρßα και για αυτü, το πρüβλημα διαιωνßζεται μÝχρι σÞμερα.

- ΥπÜρχουν σÞμερα κüκκινες γραμμÝς για Ýναν δßκαιο συμβιβασμü;

Η ΕλλÜδα Ýχει οπισθοχωρÞσει πÜρα πολý, μÝχρι που Ýφτασε σε Ýνα σημεßο üπου υπÜρχει μια κüκκινη γραμμÞ χωρßς Üλλο περιθþριο οπισθοχþρησης. ΞεκινÞσαμε λÝγοντας üχι στα βüρεια σýνορÜ μας για μια "Μακεδονßα" με "Μακεδüνες" και φθÜνουμε στο σημεßο σÞμερα να ζητÜμε üνομα με γεωγραφικü προσδιορισμü.

Σßγουρα κÜποιοι στην ΕλλÜδα δεν συμφωνοýν με την Üποψη αυτÞ. Η ΕλλÜδα οπισθοχþρησε πολý και ασφαλþς δεν ζητÜ την μονοπþληση του ονüματος "Μακεδονßα". Αν αυτü γßνει αποδεκτü και απü την πλευρÜ των Σκοπιανþν, νομßζω üτι θα δοθεß διÝξοδος για συμβιβασμü.

- Ποια εßναι η ÜποψÞ σας για τα συλλαλητÞρια; Βοηθοýν Þ επιβαρýνουν τις πολιτικÝς προσπÜθειες για συμφωνßα;

ZητÜτε τþρα απü Ýναν ιστορικü και πρþην ειδικü σýμβουλο του Υπουργεßου Εξωτερικþν να σας απαντÞσει σ´αυτü... ΚÜθε λαúκÞ Ýκφραση με τη μορφÞ μαζικÞς εκδÞλωσης αποτελεß στοιχεßο καταγραφÞς για üλους. Για κοινωνιολüγους, ιστορικοýς και πολιτικοýς. ΤÝτοιου εßδους ζητÞματα δεν τα λýνει üμως, στους δρüμους ο λαüς. Τα λýνουν οι υπεýθυνες και καλÜ προετοιμασμÝνες κυβερνÞσεις.

Απü την Üλλη, με εξÝπληξε η τερÜστια λαúκÞ συμμετοχÞ στο συλλαλητÞριο της Θεσσαλονßκης το οποßο αποτελεß Ýνδειξη για το πως βιþνουν οι ¸λληνες τα εθνικÜ τους ζητÞματα. Τüσος πολýς κüσμος αποδεικνýει üτι θÝλουν κÜπου να διαμαρτυρηθοýν, να δεßξουν üτι ενδιαφÝρονται για τη δικÞ τους ταυτüτητα. Δεν εßμαι σε θÝση να το ερμηνεýσω περισσüτερο αλλÜ εßναι εßναι μÜλλον θετικü üτι οι ¸λληνες θυμοýνται δυναμικÜ την ταυτüτητÜ τους...

- Πüτε θεωρεßτε üτι θα λÞξει δια παντüς το ζÞτημα με τους γεßτονες;

Πιθανüτατα, üταν ενταχθοýν στην ΕυρωπαúκÞ ¸νωση. ¼ταν κανεßς πια δεν θα αισθÜνεται απειλÞ απü κανÝναν και καμßα επιθυμßα για επÝκταση και αλυτρωτισμü...

 

Το Who is who

Ο ΕυÜγγελος Κωφüς υπÞρξε Ειδικüς Σýμβουλος και μÝλος του Τιμητικοý Συμβουλßου του ΕΛΙΑΜΕΠ. ΥπÞρξε ΠρεσβευτÞς Εμπειρογνþμων για βαλκανικÜ θÝματα στο Υπουργεßο Εξωτερικþν. ΜετÜ την αφυπηρÝτησÞ του το 1995, προσκλÞθηκε ως ΕπισκÝπτης ΚαθηγητÞς στο Brasenose College του Πανεπιστημßου της Οξφüρδης. Εßναι ΔιδÜκτορας Ιστορßας του Πανεπιστημßου του Λονδßνου και Ýχει δßπλωμα Master Διεθνþν ΣχÝσεων του Πανεπιστημßου Georgetown (Washington, D.C.), και πτυχßο Bachelor Δημοσιογραφßας του Πανεπιστημßου Ohio. Εßναι μÝλος των Δ.Σ. του ΙΜΧΑ και του Ιδρýματος Μουσεßου του Μακεδονικοý Αγþνα (ΙΜΜΑ). Εßναι επßσης μÝλος της ΕπιστημονικÞς ΕπιτροπÞς του ΚÝντρου ‘Ερευνας ΜακεδονικÞς Ιστορßας και Τεκμηρßωσης,. ‘Εχει στο ενεργητικü του σημαντικü αριθμü βιβλßων και πραγματειþν για την ιστορßα και τις σýγχρονες εξελßξεις των Βαλκανßων, ιδιαßτερα της Μακεδονßας και δýο βιβλßα του βραβεýτηκαν απü την Ακαδημßα Αθηνþν.

 

liberal.gr