Σφάλματα χωρίς τιμωρία…

  Του Θωμά Στεφ. Σάρα
Ήταν την δεκαετία του 1980, όταν στο γενικό προξενείο του Τορόντο διορίστηκε ένας νεαρός δάσκαλος από το Γιαννιτσά της ελληνικής Μακεδονίας, το όνομα του ήταν Σωτήρης Κίτσος. Αγνοούσα τα περί αφίξεώς του μέχρι την ημέρα που μου τηλεφώνησε και ζήτησε να συναντηθούμε. Παρ’ όλα αυτά μου ζήτησε να μη συναντηθούμε κάπου δημόσια “επειδή ο προϊστάμενος του γενικός πρόξενος, με καταγωγή από το Κάϊρο της Αιγύπτου, του είχε απαγορεύσει ρητά κάθε συνάντηση μαζί μου, καθώς επίσης και κάθε ανταλλαγή πληροφοριών. ” Χαμογέλασα, “μην στεναχωριέσαι” του είπα, “είμαι γνώστης της πολιτικής του ατόμου και ως εκ τούτου δεν εκπλήσσομαι.” Μείναμε σύμφωνοι να συναντηθούμε την επόμενη Κυριακή στο γραφείο μου επί της οδού Ιζαμπέλα. Ακριβώς την συγκεκριμένη ώρα ο νεαρός δάσκαλος πέρασε το κατώφλι του γραφείου μου. Συζητήσαμε αρκετά γύρω από την προπαγάνδα της σλαβόφωνης κοινότητας. Μου δήλωσε ότι οι διπλωμάτες, τόσο της Αθήνας, όσο και στο Τορόντο δεν θέλουν να γίνεται λόγος για αυτήν την πραγματικότητα. Του τόνισα ότι ήμουν απόλυτα γνώστης αυτής της πολιτικής. Σύντομα θα έλθουν μέρες συμπλήρωσα, που όλοι αυτοί θα πρέπει να λογοδοτήσουν. Συμφώνησε. Ζήτησε τη συμβουλή μου σχετικά με το τι θα έπρεπε να κάνει. Μην κοινοποιείς τις αναφορές σου στον γενικό του είπα, είναι ποιο ασφαλές να τις ταχυδρομείς με συστημένη αλληλογραφία απ’ ευθείας στην Αθήνα. Το πρόβλημα είναι, συμπλήρωσα, ότι μόλις το πληροφορηθούν θα κάνουν τα αδύνατα δυνατά προκειμένου να ανακληθείς στο κέντρο, και εσύ είσαι νέος ακόμα, προτιμώ λοιπόν να παίξεις στο δικό τους σκοπό προκειμένου να διασφαλίσεις τη σταδιοδρομία σου. Μου είναι αδύνατον, συμπλήρωσε εκείνος, εδώ βλέπω να κινδυνεύει η πατρίδα μου και ο τόπος μου, πως είναι δυνατόν να μείνω αδιάφορος. Για άλλη μια φορά προσπάθησα να εφιστήσω  τη προσοχή του στις πιθανές συνέπιες που θα είχε εάν προσπαθούσε να παραβεί τις εντολές που του είχαν δώσει. Αφού μου άκουσε ο νεαρός δάσκαλος μου δήλωσε ότι θα έκαμνε ότι ήταν απαραίτητο και δεν τον ενδιέφερε το τι επρόκειτο να συμβεί. Εσύ, μου είπε, κατόρθωσες όλα αυτά τα χρόνια να επιβιώσεις ενάντια σε όλη αυτή την αχρειότητα και τον πόλεμο που σου έκαναν, γιατί όχι εγώ. Μα εγώ είμαι ιδιώτης, συμπλήρωσα, δεν έχω καμία σχέση και δεν εξαρτώμαι από κανέναν, κάτι που δεν συμβαίνει με εσένα, άπαξ και εξαρτάσαι διοικητικά από αυτούς. Έτσι λοιπόν άρχισε ένας αγώνας για την ουσιαστική εξόντωση του Σωτήρη, εξ αιτίας του ότι άφησε να τον παρασύρει η αγάπη του προς την πατρώα γη, και δεν δέχθηκε να υπακούσει στις εντολές τους να γράψει ψέματα στο εθνικό κέντρο. Επί μήνες ολόκληρους του απαγόρευαν να μπει στο γραφείο του και όταν ο τελευταίος αναγκάσθηκε να παραμένει στην αίθουσα υποδοχής του κοινού, κάλεσαν την RCMP και τον υποχρέωσαν να φύγει τόσο από το προξενικό κατάστημα, όσο και το Τορόντο. Έκτοτε δεν έμαθα τίποτα σχετικό με τις τύχες εκείνου του μικρού ήρωα αγωνιστή, ο οποίος τόλμησε να αρνηθεί να συνεργασθεί στο παιγνίδι των διπλωματών και του κέντρου για την παραπλάνηση του ελληνικού λαού. Αμέσως μετά την αποχώρηση του νεαρού δασκάλου ήλθε στο Τορόντο κάποιος Ηλίας Ηλιόπουλος, ο οποίος ανήκε στο τμήμα ενημέρωσης της υπηρεσίας. Ο Ηλίας αρχικά με αγνόησε τελείως, έως την ημέρα που δημοσίευσα στην επιθεώρηση τουρκικούς χάρτες οι οποίοι συμπεριλάμβαναν ως Τουρκικά τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, την Δυτική Θράκη και την μισή Κύπρο. εξ αιτίας εκείνου του δημοσιεύματος δέχθηκα ένα τηλεφώνημα από τον προαναφερόμενο “διπλωμάτη” ο οποίος με κατηγόρησε ότι προσπαθούσα να “διαταράξω τις αγαθές σχέσεις καλής φιλίας και γειτονίας” μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. “Μα επί τέλους τι προσπαθείς να επιτύχεις μου δήλωσε, ξεσηκώνεις τον κόσμο με τα δημοσιεύματά σου με αποτέλεσμα η Αθήνα να ευρίσκεται προ διλήμματος στις σχέσεις της με την Τουρκία και την Γιουγκοσλαβία. Πολύ φοβάμαι ότι εάν δεν σταματήσεις αυτή την τακτική θα αναγκαστώ να σου στερήσω την Ελληνική Ιθαγένεια ”, πρόσθεσε. Συμπλήρωσε ακόμα ότι για τους διπλωμάτες της Αθήνας ήμουν ένας κοινός ρουφιάνος, δεδομένου ότι, έχει καταστραφεί η σταδιοδρομία όλων αυτών εξ αιτίας εκείνων που έγραφα. Γέλασα. ”Εάν πράγματι έχεις αυτή τη δύναμη που μου λες,” του είπα, “σε παρακαλώ να το κάνεις, διαφορετικά θα το κάνω εγώ σε σένα λόγω του ότι είσαι ένας πληρωμένος προδότης των συμφερόντων του Ελληνικού λαού και του ελεύθερου κράτους.” Περί τα τέλη της ίδιας εβδομάδας, συνέπεσαι να επισκεφθεί το Τορόντο, ο τότε υπουργός Βόρειας Ελλάδας Μάρτης, τον συνόδευε ο διευθυντής του διπλωματικού του γραφείου Απόστολος Παπασλιώτης, γνωστός για τις ανθελληνικές του κινήσεις και δοξασίες από την περίοδο που υπηρέτησε  ως πρόξενος των Αθηνών στο Τορόντο, και ο οποίος με την  χρήση των μπράβων του προσπάθησε να δημιουργήσει κάθε εμπόδιο στο έργο της επιθεώρησης. Ζήτησα από την Τορόντο Σταρ να μου δώσει έναν δημοσιογράφο για να πάρουμε μία συνέντευξη από τον υπουργό. Δέχθηκαν και μας όρισαν μία συνάντηση σε ξενοδοχείο του κεντρικού Τορόντο. Η μεγάλη εφημερίδα του Τορόντο μου έδωσε τον Τζο Σερζ. Φρόντισα να ενημερώσω απόλυτα τον δημοσιογράφο έτσι ώστε να είναι απόλυτα γνώστης του θέματος. Δίπλα στο κάθισμα του υπουργού, τοποθέτησα δύο μηχανήματα προκειμένου να καταγράψω τις απαντήσεις εκείνου. Με έκπληξη είδα λοιπόν τον διπλωμάτη να κάθεται στο κάθισμα εκείνο. Ο Καναδός δημοσιογράφος πράγματι υπήρξε υπέροχος. Έθεσε ανοικτά και ευθέως τα ερωτήματά του στον υπουργό, σχετικά με την προπαγάνδα των σλαβόφωνων των Σκοπίων και τους χάρτες της Τουρκίας. Η απάντηση του υπουργού ήταν απίστευτη, “αποτελεί δικαίωμά τους, δήλωσε το να ονομάζουν τους εαυτούς τους όπως θέλουν οι ίδιοι. Οι διεθνείς κανονισμοί δεν μας επιτρέπουν να υπεισέλθουμε στα εσωτερικά τους και να τους υποδείξουμε τοι θα κάνουν.” Όσο για την Τουρκία; πρόσθεσε ότι “είναι σύμμαχός μας και επομένως η αιτιολογία για τους χάρτες είναι απλή, είτε τυπώθηκαν από λάθος, είτε θέλησαν με αυτούς να προωθήσουν τον τουρισμό μας στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.” Όσο για το Κυπριακό απαλά είπε ότι “κάθε μέρα που περνά με τα στρατεύματα κατοχής στη Κύπρο είναι ενάντια στα οικονομικά συμφέροντα της Τουρκίας, και πρόσθεσε ότι αργά ή γρήγορα θα αναγκαστεί να αποσύρει τα στρατεύματά της.” Ομολογώ ότι δεν πίστευα στα αυτιά μου. Αργότερα τοποθετήθηκε στο Τορόντο γενικός πρόξενος ομογενής Αλεξανδρινός ο οποίος καλούσε τους προέδρους των οργανωμένων συλλόγων της ομογένειας και τους ζητούσε να κυνηγούν το Σάρα και την επιθεώρηση όπου και αν τη βρουν, επειδή προκαλούν προβλήματα με την αρθρογραφία τους, στην χάραξη της πολιτικής των Αθηνών. Το γεγονός μου το επιβεβαίωσε ομογενής πρόεδρος συλλόγου ο οποίος μου διαβεβαίωσε ότι διαφώνησε απόλυτα μαζί του. Ακολούθησε πρόσκληση από πρέσβη για συνάντηση. Ευγενικά, μάλιστα, μου παρέθεσε γεύμα σε αριστοκρατικό εστιατόριο της πρωτεύουσας τελικά μου δήλωσε την πρόθεσή του να βοηθήσει οικονομικά την προσπάθεια της έκδοσης της επιθεώρησης. Έκφρασα τις θερμές μου ευχαριστίες και με πολύ μεγάλη διακριτικότητα του ζήτησα να μου πει “έναντι ποιου ανταλλάγματος”, εκείνος μου δήλωσε απλά ότι θα έπρεπε η αρθρογραφία μου, πριν δημοσιευθεί στην επιθεώρηση να τίθεται στην έγκριση των υπευθύνων της πρεσβείας. Τον ευχαρίστησα για το γεύμα και του δήλωσα ότι δεν προτίθεμαι να δεχθώ λογοκρισία ακόμα και για χιλιάδες δολάρια. Υπάρχουν έντυπα, πρόσθεσα, τα οποία χρηματοδοτείτε. Δεν πρόκειται η επιθεώρηση να γίνει όργανα των συμφερόντων κανενός, απλά εξυπηρετούν τα συμφέροντα του έθνους. Μήνες αργότερα και ενώ κλείναμε με τον συνεργάτη μου Χρίστο Γουγά, στο στούντιο του Δημήτρη Αϊβαλή, την επιθεώρηση μπήκε μέσα ομογενής δημοσιογράφος και δήλωσε παρουσία όλων, ότι ερχόταν από κάποια συνάντηση των ομογενών δημοσιογράφων με θέμα εμένα και την εφημερίδα. Ποιο ακριβώς είναι το θέμα, ρώτησα, το ότι βγάζεις στο κοινό θέματα που είναι πολύ λεπτά, μου απάντησε και συμπλήρωσε να προσέξω τη σύζυγό μου δεδομένου ότι αποφάσισαν να “της ρίξουν από κοντά κάποιον μάγκα, έτσι ώστε να με ξευτελίσουν και να με αναγκάσουν να εξαφανιστώ από την παροικία.” Γέλασα, ευχαρίστησα το Χρίστο για την πληροφορία και του δήλωσα ότι αυτά συμβαίνουν μόνον  στον οικοδεσπότη των γραφείων που κάλεσε τη σύσκεψη και ο οποίος όμως συνεχίζει να το έχει κρυφό καμάρι.
Μερικά χρόνια αργότερα την  Οτάβα επισκέφθηκε η τότε υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Ολμπράϊτ. Κάλυψα εκείνη την επίσκεψη και με την ευκαιρία των ερωτήσεων έθεσα υπ’ όψη της το θέμα των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου, αφού με άκουσε προσεκτικά η υπουργός συμφώνησε μαζί μου ότι η διεθνής κοινότητα είχε υποχρέωση να πιέσει την Αλβανία για τον σεβασμό των δικαιωμάτων τους. Το γεγονός συζητήσαμε αργότερα με τον στρατιωτικό ακόλουθο της Ελλάδας τον πλοίαρχο Κυδωνιαία. Ένα χρόνο αργότερα ο πλοίαρχος υπηρετούσε στο γενικό επιτελείο ναυτικού στην Αθήνα όταν αμέσως τις δημόσιες δηλώσεις της Αμερικανίδας υπουργού για την ανάγκη λήψης μέτρων προς όφελος των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου, μας κάλεσε τηλεφωνικά για να μας συγχαρεί. 
Το 1990 διασπάστηκε, τελικά η Γιουγκοσλαβική ομοσπονδία. Οι εξελίξεις λοιπόν αυτές έφεραν την Αθήνα προ νέων τετελεσμένων. Σαν άμεσο αποτέλεσμα εκείνων των εξελίξεων υπήρξε ένα είδος σκούπας στο διπλωματικό σώμα και η αποστρατεία όλων εκείνων που είχαν δημιουργήσει την πολιτική “για την Ελλάδα δεν υπάρχει θέμα Μακεδονίας.” Ένα χρόνο αργότερα, βρέθηκε στο Τορόντο ο τότε σύμβουλος επί εθνικών θεμάτων του Έλληνα πρωθυπουργού, στρατηγός Γριλάκης, μέσω του συνεργάτη και συναγωνιστή μου  Γιώργου Διαμαντόπουλου με πλησίασαν και μου ζητήθηκε να βοηθήσω στην εξεύρεση λύσης του ονόματος της; νέας δημοκρατίας των Βαλκανίων. Πραγματικά εργασθήκαμε εντατικά και κατορθώσαμε να γίνει αποδεκτή η ονομασία “Σλαβόφωνη Μακεδονία.” Επάνω σε αυτό όμως λόγω χώρου θα επανέλθω στην επόμενη έκδοση.