Η ιστορßα της Γοýνας στην ΚαστοριÜ
Του Ι. Σ. Σ.
(Ο γρÜφων ζητÜ συγνþμη απü τα μÝλη του συλλüγου για το ατüπημÜ του να παραποιÞσει στην Ýντυπη Ýκδοση απü παραδρομÞ το üνομα του Συλλüγου τους και στην ουσßα να αποδþσει τις τιμÝς της επιτυχßας σε Üλλον τοπικü οργανισμü που δεν εßχε σχÝση με την εκδÞλωση.)
Φωτογραφßες
Τις εκδηλþσεις του Μακεδονικοý ΜÞνα Ýκλεισε ο σýλλογος του νομοý ΚαστοριÜς και περιχþρων με εκδηλþσεις που κÜλυπταν δýο συνεχüμενα Σαββατοκýριακα.
Τα μÝλη και οι φßλοι του συλλüγου Ýσμιξαν σε γνωστÞ αßθουσα του Τορüντο την 1η του ΝοÝμβρη üπου απüλαυσαν μια αξÝχαστη βραδιÜ. Ακüμη και τα υπÝργηρα μÝλη του συλλüγου Ýνιωσαν üτι γýρισαν πßσω στην εφηβεßα με τους ατÝλειωτους χοροýς που απüλαυσαν.
Στις 9 του ΝοÝμβρη, το πρωß μετÜ την Θεßα Λειτουργßα στην εκκλησßα του Αγ. ΙωÜννη, ο Σýλλογος διοργÜνωσε αρτοκλασßα τιμþντας την απελευθÝρωση του νομοý απü τον Τουρκικü Ζυγü (11 Νοεμβρßου του 1912) και ομιλßα το βρÜδυ της ßδιας ημÝρας στο Μακεδονικü Πολιτιστικü ΚÝντρο με ομιλητÞ τον γιατρü μÝλος του Συλλüγου ΠÝτρο ΖÝζο με θÝμα την ιστορßα της κατασκευÞς γοýνας απü τους κατοßκους της ΚαστοριÜς.
ΚατÜ τον ομιλητÞ η ΚαστοριÜ υπÞρξε και συνεχßζει να εßναι η Μητρüπολης Þ η πρωτεýουσα του χþρου της γοýνας σε παγκüσμιο επßπεδο üπου αντιμετωπßζει την πανßσχυρη Κßνα που κατÝχει το 90% της παγκüσμιας παραγωγÞς γοýνας αλλÜ υστερεß κατÜ πολý στην ποιüτητα απü την μικρÞ ΚαστοριÜ.
Στην ΚαστοριÜ μεταξý αστεßου και σοβαροý υπÜρχει η φρÜση παραßνεση για τους απροσανατüλιστους ακüμη σχετικÜ με την επαγγελματικÞ σταδιοδρομßα «…Þ ψαρÜς Þ γουναρÜς…» που πιθανüν τονßζει την μακρüχρονη παρÜδοση των τεχνιτþν της γοýνας.
Η πλÝον πιθανÞ εκδοχÞ για την μετÜδοση της τÝχνης στους Καστοριανοýς εßναι η μεταφορÜ της απü εργαστÞρια της Κωνσταντινοýπολης στην διÜρκεια της Τουρκοκρατßας καθþς η γοýνινη ενδυμασßα λογßζονταν απü τους Τοýρκους ως δεßγμα κοινωνικÞς ανÝλιξης και οικονομικÞς επιφÜνειας.
¼μως Ýχουμε και μετανÜστευση καστοριανþν μαστüρων στην Κωνσταντινοýπολη üπου μÝσα απü τις συντεχνßες (συνÜφια) ορισμÝνοι απü αυτοýς καταφÝρνουν να ανεβοýν ψηλÜ αποκτþντας δýναμη üνομα και περιουσßα.
¼μως οι Καστοριανοß μεταναστεýουν στην Ευρþπη σε αναζÞτηση νÝων αγορþν. ¸τσι βλÝπουμε το τρßγωνο Κωνσταντινοýπολης (κατασκευαστικü κÝντρο), Μüσχας (απÝραντη και πλοýσια αγορÜ) Λειψßας (κÝντρο εμπορßας διακßνησης γοýνας).
ΙστορικÜ η οργανωμÝνη κατασκευÞ γοýνας στην ΚαστοριÜ ανÜγεται στον 14ο αιþνα και αρχßζει να αναπτýσσεται στον 15ο αιþνα στην διÜρκεια της Τουρκοκρατßας üταν η ζÞτηση αυξÜνεται απü τους Τοýρκους και οι καστοριανοß κατασκευαστÝς αναζητοýν πλÝον πρþτες ýλες στην Ευρþπη.
Στα τÝλη του 18ου αιþνα με αρχÝς του 19ου Ýρχεται η ΒιομηχανικÞ ΕπανÜσταση με την προμÞθεια μηχανþν και τÝλη του 1950 εßναι η αρχÞ της καθιÝρωσης της περιοχÞς της ΚαστοριÜς ως πρωτεýουσας της υφηλßου στην ποιοτικÞ κατασκευÞ της γοýνας.
Κýριο μυστικü της μεγÜλης επιτυχßας κατÜ τον ομιλητÞ η γνþση της χρÞσης των «χορβÜδων». Το συνταßριασμα εκεßνων των μικρþν αταßριαστων περισσευμÜτων απü την γοýνα των ζþων που οι περισσüτεροι τεχνßτες θεωροýσαν Üχρηστα.
ΑυτÞ η τεχνοτροπßα της Ýνωσης των χορβÜδων βοηθÜει τον Καστοριανü τεχνßτη στα τÝλη του 18ου αιþνα να πÜρει την πρωτοπορßα με την παρουσßαση Ýλλειψης κλασικÞς γοýνας στην Ευρþπη και να κυριεýσει τις αγορÝς των μεγÜλων πüλεων της κεντρικÞς Ευρþπης.
Στα τÝλη του 19ου και αρχÝς του 20ου αιþνα μεταναστεýει στην βüρεια ΑμερικÞ και ΚαναδÜ για αναζÞτηση χορβÜδων ýστερα απü πληροφüρηση üτι οι εκεß κατασκευαστÝς αυτÜ τα μικρÜ κομμÜτια τα πετοýν ως Üχρηστα στα σκουπßδια.
Ο πρþτος Καστοριανüς Ýμπορος που φθÜνει στην ΝÝα Υüρκη για αναζÞτηση της πρþτης ýλης εßναι ο Βασßλης ΣκαπÝδας το 1887.
¼μως το κýριο μεταναστευτικü ρεýμα ακολουθεß το 1908 üταν οι Νεüτουρκοι αποφασßζουν να εντÜξουν στον στρατü τους ακüμη και ¸λληνες. Τüτε εßναι που η ΕλληνικÞ παροικßα στην ΝÝα Υüρκη μεγαλþνει και ιδρýεται το 1910 ο σýλλογος Καστοριανþν η Ομüνοια που Ýδωσε αμÝριστη βοÞθεια στην μητÝρα ΚαστοριÜ.
Η πρþτη μηχανÞ Ýφθασε στην ΚαστοριÜ απü την ΑμερικÞ απü κÜποιον ¸λληνα μετανÜστη και Þταν η αρχÞ της βιομηχανοποιημÝνης παραγωγÞς.
Η χρυσÞ εποχÞ της γοýνας στην ΚαστοριÜ Þταν η περßοδος απü το 1970 Ýως και το 1990. Τüτε η ΚαστοριÜ κατÝχει τα πρωτεßα στην παγκüσμια στην κατασκευÞ ενδυμÜτων απü μικρÜ κομμÜτια, χορβÜδες, ποσοστü 90% και κατασκευÞ απü ολüκληρα τεμÜχια 10%. Με ποσοστü συμμετοχÞς στις ΕλληνικÝς εξαγωγÝς της τÜξης του 12%.
¼μως ακολουθεß η κρßση με τις οικολογικÝς οργανþσεις να διαμαρτýρονται και με αποτÝλεσμα την προþθηση της οικολογικÞς γοýνας.
Το μυστικü της επιτυχßας των Καστοριανþν κατασκευαστþν Γοýνινων ενδυμÜτων σýμφωνα με τον ομιλητÞ οφεßλεται στο χÜρισμα της προνοητικüτητας και διορατικüτητÜς τους þστε να θÝσουν σωστÝς βÜσεις αλλÜ και να τολμÞσουν να επεκταθοýν σωστÜ.
ΣÞμερα η τÝχνη της γουνοποιßας διδÜσκεται σε ειδικÜ σχολεßα στην πüλη της ΚαστοριÜς.
Η üλη εκδÞλωση Ýδειξε üτι ο Σýλλογος Ομüνοια εßναι ζωντανüς και ενισχýεται ενεργÜ απü μÝλη νεαρÞς ηλικßας.
¹ταν πρÜγματι μια καλÜ οργανωμÝνη βραδιÜ. ΣυγχαρητÞρια στην οργανωτικÞ επιτροπÞ.
