Τα παιχνßδια εκβιασμοý των πολιτικþν κομμÜτων της ΕλλÜδος και η ΛαúκÞ Ετυμηγορßα.
Του Γιþργου Ηλßα Διαμαντüπουλου*
Προ μερικþν μüλις εβδομÜδων η κυβÝρνηση της ΕλλÜδος, με κοινÞ απüφαση του πρωθυπουργοý της χþρας Αντþνη ΣαμαρÜ και του αντιπροÝδρου ΕυÜγγελου ΒενιζÝλου, Ýθεσαν προ της εθνικÞς αντιπροσωπεßας θÝμα εμπιστοσýνης του σþματος προς την κυβÝρνηση με το αιτιολογικü üτι Þταν απαραßτητη η ανανÝωση της εμπιστοσýνης των μελþν του κοινοβουλßου , για την ομαλÞ διεξαγωγÞ και διεκπεραßωση του κυβερνητικοý Ýργου. Μεταξý Üλλων η πολιτικÞ αυτÞ προÝβλεπε την εφαρμογÞ των κυβερνητικþν εξαγγελιþν περß παροχÞς, στις λαúκÝς μÜζες, ορισμÝνων φορολογικþν διευκολýνσεων σε μια προσπÜθεια της διοßκησης να ανακουφßσει κÜπως την φορολογßα επß του προσωπικοý εισοδÞματος, κυρßως των μικροεισοδηματιþν και της μεσαßας τÜξης, οι οποßοι τις μÝρες αυτÝς γογγýζουν εξ αιτßας των βαρειþν φορολογικþν μÝτρων που κατÜ το διÜστημα των τελευταßων δýο ετþν εßχαν επιβληθεß απü την διοßκηση των Αθηνþν, καθ’ υπüδειξÞ των δανειστþν. Οι νÝες προθÝσεις της κυβÝρνησης εκδηλþθηκαν σαν μÝρος των θÝσεων της να επιδιþξει την Ýξοδü της απü την επιτÞρηση του Διεθνοýς Νομισματικοý Ταμεßου, λüγω της αναμενüμενης λÞξης του προγρÜμματος χρηματοοικονομικÞς στÞριξης της ΕλλÜδος απü το ΔΝΤ και την Ε.Ε. Σýμφωνα, δε, με τις κυβερνητικÝς ανακοινþσεις και ισχυρισμοýς η πρüοδος του ακολουθημÝνου οικονομικοý προγρÜμματος και η επιτυχßα της εφαρμοσθεßσας πολιτικÞς, προσÝφερε τη δυνατüτητα στην κυβÝρνηση εξüδου της, σε αναζÞτηση των αναγκαßων κεφαλαßων, στις διεθνεßς κεφαλαιαγορÝς, για την κÜλυψη των χρηματιστηριακþν της αναγκþν, χωρßς üμως την σκληρÞ επιτÞρηση των σημερινþν της δανειστþν, οι οποßοι επÝβαλαν πραγματικÜ σκληρÜ αντιλαúκÜ δημοσιονομικÜ μÝτρα και κυρßως μεγÜλες φορολογικÝς επιβαρýνσεις πÜνω στις τÜξεις των ΕλλÞνων φορολογοýμενων πολιτþν. ¼πως αναμενüταν, ýστερα απü τη σýντομη κοινοβουλευτικÞ διαδικασßα, η κυβÝρνηση συνεργασßας Ýλαβε ψÞφο εμπιστοσýνης απü την κοινοβουλευτικÞ πλειοψηφßα των βουλευτþν, 155 συνολικÜ, των δýο ομÜδων που διαμοιρÜζονται τις ευθýνες της εξουσßας. Θα πρÝπει, ωστüσο, να τονßσουμε üτι Ýνας απü τους λüγους αυτÞς της επιτυχßας Þταν και η υπüσχεση των κυβερνþντων για τον απεγκλωβισμü της χþρας απü τα σκληρÜ δßχτυα του ΔΝΤ, με την αιτιολüγηση των δÞθεν “πρωτογενþν πλεονασμÜτων” και βÝβαια της εμπειρßας απü τις δýο, μÝχρι στιγμÞς, εξüδους στις διεθνεßς κεφαλαιαγορÝς, για βραχυπρüθεσμους δανεισμοýς, συνολικοý ποσοý 4,5 δισεκατομμυρßων δολαρßων, με Ýνα μÝσο επιτüκιο δανεισμοý ýψους 4 εκατοστιαßων μονÜδων. ΣυνÝπεια αυτþν των υποσχÝσεων υπÞρξε η δημιουργßα μιας ειδικÞς αποστολÞς υπü τον Γκßκα Χαρδοýβελη, υπουργü των οικονομικþν της χþρας, και τους ΓιÜννη ΣτουρνÜρα, πρþην υπουργü οικονομικþν και σημερινοý διοικητοý της κεντρικÞς τρÜπεζας της ΕλλÜδος, και Σταýρο Παπασταýρο ειδικü σýμβουλο του πρωθυπουργü Αντþνη ΣαμαρÜ. Η ομÜδα αυτÞ, τον Οκτþβρη του τρÝχοντος Ýτους, επισκÝφθηκε το ΔΝΤ στην ΟυÜσιγκτον και συνομßλησε με την ΓενικÞ Διευθýντρια του οργανισμοý Κριστßν ΛαγκÜρτ, παρουσßασαν μÜλιστα τις προτÜσεις απüσπασης της ΕλλÜδος απü το πρüγραμμα επιτÞρησης του ΔΝΤ, και επιστροφÞς της χþρας στις διεθνεßς χρηματαγορÝς üπου δεν υπÞρχε καμßα δυνατüτητα επιβολÞς üρων Þ και κυρþσεων οικονομικþν. Η επιτροπÞ ισχυρßσθηκε üτι η απüφαση αυτÞ θα πρÝπει να θεωρηθεß αποτÝλεσμα της επιτυχοýς εφαρμογÞς, τα τελευταßα χρüνια, των üρων της οικονομικÞς πολιτικÞς που εφÜρμοσε η κυβÝρνηση. ΑμÝσως μετÜ την κοινÞ σýσκεψη, η διευθýντρια του ΔΝΤ ΛαγκÜρντ μßλησε για την πιθανüτητα ενüς “βελοýδινου διαζυγßου”, παραφρÜζοντας την ορολογßα απü τη φιλικÞ πολιτικÞ διÜσπαση της πρþην Τσεχοσλοβακßας, ευχÞθηκε δε καλÞ τýχη στην κυβÝρνηση της ΕλλÜδος με την υπενθýμιση üτι η χþρα οφεßλει να τηρÞσει απüλυτα τις υποχρεþσεις που ανÝλαβε Ýναντι των δανειστþν της, Ýτσι þστε να μπορÝσει η Τρüικα να αποπερατþσει την αξιολüγηση της πορεßας των προγραμμÜτων προκειμÝνου να υποβÜλει την σχετικÞ ÝκθεσÞ της για την αποδÝσμευση της τελευταßας δüσης της δανειοδüτησης προς την ΕλλÜδα. Με τις αρχÝς της ευγÝνειας που διακρßνουν την Κριστßν ΛαγκÜρντ, ανακοινþθηκε προς τα μÝλη της ΕλληνικÞς αποστολÞς üτι παρÜ το γεγονüς των ορισμÝνων επιτυχιþν, μια πρüωρη Ýξοδος απü το πρüγραμμα επιτÞρησης υπονοοýσε üτι η ΕλλÜδα μüνη της πλÝον αναλÜμβανε τους κινδýνους αξιολüγησης των πεπραγμÝνων της απü τις διεθνεßς χρηματαγορÝς. Παρ’ üλα αυτÜ, λüγω των προβλεπüμενων μελλοντικþν αναγκþν της το ΔΝΤ εμφανßζεται να εßναι διατεθειμÝνο να κÜνει παραχωρÞσεις προς την κυβÝρνηση της ΕλλÜδος και φυσικÜ με τη συμφωνßα της μιας, κατ’ ευφημισμü, προληπτικÞς δανειοδüτησης του ýψους των 15 μα 20 δις ως προστατευτικü δßχτυ, οπωσδÞποτε üμως κÜτω απü üρους ο βασικüτερος των οποßων Þταν η ανÜληψη εγγυÞσεων απü τους Ευρωπαßους εταßρους της χþρας. ¢μεση υπÞρξε η αντßδραση των ΣαμαρÜ, πρωθυπουργοý της χþρας, και του ΕυÜγγελου ΒενιζÝλου, συνεταßρου του στην εξουσßα, με τον οποßο διαμοιρÜζεται τις ευθýνες διακυβÝρνησης της χþρας, μολονüτι, θα μποροýσε να χαρακτηρισθεß ως συγκεχυμÝνη και παλινδρομικÞ πÜνω στο θÝμα της απεμπλοκÞς η οποßα απετÝλεσε το κÝντρο των πολιτικþν τους διακηρýξεων των τελευταßων εβδομÜδων, και οι οποßες τελικÜ εμφανßστηκαν ως μια νÝα πολιτικÞ μπλüφα δεδομÝνου üτι εκ των πραγμÜτων αποδεßχθηκε ανεφÜρμοστη και αδýνατη να υλοποιηθεß. ΠÝραν αυτοý ο αντιπρüεδρος της κυβÝρνησης των Αθηνþν ΕυÜγγελος ΒενιζÝλος δÞλωσε δημüσια üτι η χþρα “δεν χρειÜζεται προληπτικÞ βοÞθεια απü το ΔιεθνÝς Νομισματικü Ταμεßο”, ο δε πρωθυπουργüς Αντþνης ΣαμαρÜς, προσÝθεσε üτι “θα βρεθοýν τα απαραßτητα κεφÜλαια απü τις διεθνεßς χρηματοπιστωτικÝς αγορÝς”. Η πραγματικüτητα, ωστüσο, υπÞρξε τελεßως διαφορετικÞ, δεδομÝνου üτι οι διεθνεßς αγορÝς αγνüησαν τελεßως τις ηχηρÝς δηλþσεις των δýο πολιτικþν της ΕλλÜδος, με απþτερο αποτÝλεσμα τη δημιουργßα μιας πιστü-οικονομικÞς αβεβαιüτητας με δυσÜρεστες επιπτþσεις πÜνω στα επιτüκια των ελληνικþν ομολüγων τα οποßα στην κυριολεξßα εκτοξεýτηκαν στην στρατüσφαιρα των διεθνþν αγορþν. Ας μου επιτραπεß στο σημεßο αυτü να αναφερθþ στα λüγια πολιτικοý ο οποßος πρüσφατα ακüμα εßχε δηλþσει üτι “εßναι πολý ποιο εýκολο να πεßσεις Ýνα πλÞθος ατüμων για κÜτι παρÜ Ýνα μεμονωμÝνο Üτομο”, Ýνας μÜλιστα δεýτερος, γνωστüς φιλüσοφος κοινωνιολüγος με γνþσεις στα οικονομικÜ δÞλωσε εμφατικÜ üτι “εÜν κÜποιος πολιτικüς επιθυμεß να αποσπÜσει τη συμπÜθεια, εμπιστοσýνη και αγÜπη των ψηφοφüρων, εßναι υποχρεωμÝνος να χρησιμοποιεß τα πλÝον χονδροειδÞ ψÝματα και ισχυρισμοýς”. ΚÜτω λοιπüν απü αυτÞν την ανÜλυση εμφανßζεται η κυβÝρνηση των Αθηνþν να κινεßται μÝσα απü τα ταραγμÝνα πελÜγη των πολιτικþν ακροβασιþν, σκοπιμοτÞτων δια της μεθüδου της δημιουργßας ψευδαισθÞσεων στο εκλογικü σþμα των ΕλλÞνων, με την απüλυτη συμφωνßα και συνεργασßα των δýο εταßρων που ασκοýν την εξουσßα, με στüχο την εξασφÜλιση του μαγικοý αριθμοý των 180 βουλευτþν απü τα μÝλη του παρüντος κοινοβουλßου, που εßναι απαραßτητοι για την επικεßμενη εκλογÞ νÝου προÝδρου της δημοκρατßας. Το σκηνικü ωστüσο αυτü της απüκρυψης των πραγματικþν προθÝσεων και των δυσκολιþν που συναντοýν οι κυβερνητικοß υπολογισμοß, αφÞνει να διαφανοýν στοιχεßα φαιδρüτητας, Ýλλειψη σοβαρüτητας και üπως εßναι φυσικü προσβÜλλει το διεθνÝς κýρος και την αξιοπιστßα της χþρας την οποßα εκθÝτουν οι ιδÝες και σχεδιασμοß των δημοκüπων και αναξιüπιστων πολιτικþν ηγετþν που την διοικοýν. Αυτüς, εξ Üλλου, εßναι και ο κýριος λüγος για τον οποßο ο πρωθυπουργüς της χþρας Αντþνης ΣαμαρÜς, κατÜ την διÜρκεια της σýσκεψης των Ευρωπαßων ηγετþν στο ΜιλÜνο της Ιταλßας τον Οκτþβριο του 2014, και Ýχοντας υπ’ üψη του, την αρνητικÞ αντßδραση των διεθνþν χρηματαγορþν, χωρßς κανÝνα ßχνος αυτοσεβασμοý, αναßρεσε τις αρχικÝς του δηλþσεις και με τη σýμφωνη γνþμη του συνεταßρου του στην εξουσßα ΒενιζÝλου, ανÜγγειλαν την αποδοχÞ της προσφερüμενης προληπτικÞς δανειοδüτησης. Μια δανειοδüτηση η οποßα σýμφωνα με τους ισχυρισμοýς των Ευρωπαßων εταßρων θα συμπεριλαμβÜνει üρους μεταξý των οποßων και τη συμμετοχÞ του ΔΝΤ. Και üλα αυτÜ παρÜ τις περß του αντιθÝτου διακηρýξεις τüσο του Αντþνη ΣαμαρÜ, üσο και του ΕυÜγγελου ΒενιζÝλου, οι οποßοι μετÜ την καταστρεπτικÞ αποτυχßα των δονκιχωτικþν τους πειραμÜτων, προσπÜθησαν να επιρρßψουν την ευθýνη της Üρνησης των αγορþν στην αξιωματικÞ αντιπολßτευση και τον ηγÝτη της ΑλÝξη Τσßπρα. Η αντßδραση μÜλιστα τη φορÜ αυτÞ, εκδηλþθηκε απü τον διεθνÞ οßκο πιστοληπτικÞς ικανüτητας Moody’s, ο οποßος απÝρριψε την προσπÜθεια της πρüωρης εξüδου στις ελεýθερες αγορÝς, ως πειστικÞ, δεδομÝνης της πληθþρας των κινδýνων που συνÜδουν μιας παρüμοιας προσπÜθειας, λüγω των μεγÜλων πιστοληπτικþν αναγκþν της χþρας κατÜ την διÜρκεια των οικονομικþν χρÞσεων 2015-2016, καθþς επßσης και της μη εξεýρεσης λýσης επß του σοβαροý προβλÞματος του ýψους του δημοσßου χρÝους, παρÜ το γεγονüς üτι σýμφωνα με τη γνþμη και τους ισχυρισμοýς των κυρßων ΣαμαρÜ και ΒενιζÝλου, εßναι “βιþσιμο”. Στο σημεßο αυτü θα Þθελα να κÜνω μια αναφορÜ πÜνω στις πραγματικüτητες που αντιμετωπßζει η ελληνικÞ κοινωνßα των þρα αυτÞ. Πρþτον, εßναι γνωστüν üτι απü πλευρÜς οικονομικÞς δυνατüτητας τα δýο τρßτα του ελληνικοý λαοý εßτε βρßσκονται σε οριακü σημεßο, εßτε αντιμετωπßζουν το φÜσμα της φτþχιας. Το ποσοστü ανεργßας, σýμφωνα με τα στοιχεßα της στατιστικÞς υπηρεσßας του Ιουλßου του 2014 εßχε σκαρφαλþσει στο 26.4 τις εκατü, με προοπτικÝς περαιτÝρω αýξησης κατÜ την διÜρκεια της χειμερινÞς περιüδου και της μεßωσης του διεθνοýς τουριστικοý κýματος, και της παντελοýς Ýλλειψης οικονομικÞς ανÜπτυξης της χþρας, λüγω της απουσßας επενδýσεων, του πραγματικÜ χαοτικοý φορολογικοý συστÞματος λüγω της συνεχοýς αναθεþρησης των φορολογικþν νομοσχεδßων, της ΒυζαντινοποιημÝνης δημüσιας διοßκησης, της Ýλλειψης προγραμμÜτων οικονομικÞς ανÜπτυξης, της Ýλλειψης τραπεζιτικÞς ρευστüτητας, λüγω της μη καταβολÞς των ιδιωτικþν και εμπορικþν οφειλþν, φüρων και Üλλων ταμειακþν εισφορþν. Δεýτερον, της νÝας πολιτικÞς πüλωσης η οποßα δημιουργÞθηκε εξ αιτßας της προεδρικÞς εκλογÞς, με αποτÝλεσμα η χþρα να οδηγεßται σε Ýνα νÝο πολιτικü αδιÝξοδο, παρüμοιο με εκεßνο της περιüδου της παραßτησης του πρþην πρωθυπουργοý Γεωργßου Α. ΠαπανδρÝου και των εκλογþν του 2012. Το χειρüτερο εßναι üτι το αδιÝξοδο αυτü γßνεται Ýντονα αντιληπτü τüσο απü τους Ευρωπαßους εταßρους και το ΔΝΤ, üσο και τις διεθνεßς κεφαλαιαγορÝς και τους τüσο σημαντικοýς οßκους αξιολüγησης, αυτü δε επειδÞ σχεδüν πÜντοτε οι πιστωτÝς διατηροýν καλýτερη μνÞμη απü τους οφειλÝτες. Οι μüνοι, ωστüσο, που δεν φαßνεται να το αντιλαμβÜνονται αυτü εßναι οι δýο συνεταßροι που διαμοιρÜζονται την κυβερνητικÞ εξουσßα, οι οποßοι, κατÜ κÜποιον τρüπο, εφαρμüζουν τη πολιτικÞ της στρουθοκαμÞλου, των υπερβολικþν εξαγγελιþν και της επανÜληψης των ανεδαφικþν πολιτικþν εξαγγελιþν συνυφασμÝνων μα συνεχþς λαθεμÝνες πρÜξεις, παραλεßψεις και αποφÜσεις. Το βÝβαιο εßναι üτι παρÜ την δαιμονοποßηση της αξιωματικÞς αντιπολßτευσης και της ηγεσßας της, ανþτατοι αξιωματοýχοι της Καγκελαρßου Α. ΜÝρκελ και Üλλοι επιτελικοß ηγετþν της ΕΕ, αρχßζουν να συνομιλοýν με τον ΑλÝξη Τσßπρα, σε μια εμφανÞ προσπÜθεια να αντιληφθοýν τις θÝσεις και τη φιλοσοφßα του, δεδομÝνου üτι αντιλαμβÜνονται üτι αυτü επιβÜλουν οι πολιτικÝς συγκυρßες, üπως τουλÜχιστον αυτÝς διαμορφþνονται απü τις διÜφορες δημοσκοπÞσεις του εκλογικοý σþματος της χþρας, προκειμÝνου να αποφευχθεß κÜθε ενδεχüμενο να βρεθοýν προ εκπλÞξεων και πολιτικþν διαμορφþσεων αρνητικþν, μÝσα στα πλαßσια μικροý χρονικοý διαστÞματος. Εßναι δε βÝβαιο üτι η αδυναμßα της ασκοýμενης κυβερνητικÞς πολιτικÞς και η αντικοινοβουλευτικÞ συμπεριφορÜ του πρωθυπουργοý, ο οποßος αποδεδειγμÝνα Ýχει απαξιþσει τελεßως τον κοινοβουλευτικü διÜλογο, ενδυνÜμωσε και διαπλÜτυνε το πεδßο δρÜσης και προσÝφερε μια μοναδικÞ ευκαιρßα στην αντιπολßτευση να εκμεταλλευτεß τüσο τα λÜθη üσο και τις αδυναμßες της κυβÝρνησης, με τις κατÜλληλες δε πολιτικÝς κινÞσεις και διακηρýξεις να επιτýχει τον προβληματισμü και την μεταστροφÞ μεγÜλου μÝρους του εκλογικοý σþματος υπÝρ των ιδικþν της θÝσεων. Αποτελεß δε κοινÞ διαπßστωση των πολιτικþν αναλυτþν üτι καθ’ üλο το διÜστημα που ο Αντþνης ΣαμαρÜς ασκεß το πρωθυπουργικü αξßωμα, δυστυχþς δεν υπÞρξε καμßα αλλαγÞ στο προσωπεßο της εγωιστικÞς και ακροβατικÞς πολιτικÞς που εφαρμüζει üλο αυτü το διÜστημα. Μιας πολιτικÞς η οποßα τελικÜ οδÞγησε στον εγκλωβισμü τüσο του ιδßου, üσο και της κυβÝρνησης του απü κοινοý με τη χþρα η οποßα, δυστυχþς, για Üλλη μια φορÜ αντιμετωπßζει, εκ νÝου, τη πιθανüτητα χρεοκοπßας, εξ αιτßας της αδÝξιας πολιτικÞς και των χωρßς κανÝνα σκοπü και περιεχüμενο της κυβÝρνησης. ¼σο για την ηγεσßα της αξιωματικÞς αντιπολßτευσης και τον ηγÝτης της ΑλÝξη Τσßπρα, το επιτελεßο του οποßου τüσο Ýντεχνα Ýχει εκμεταλλευτεß τα πολιτικÜ σφÜλματα της διαρχßας, οφεßλει να ενθυμεßται üτι ενδÝχεται και εßναι δυνατüν να κερδßσει την εμπιστοσýνη του εκλογικοý σþματος, πλην üμως θα εßναι υποχρεωμÝνους να προβεß σε πολιτικοýς και ουσιαστικοýς συμβιβασμοýς, τüσο Ýναντι των αγορþν, üσο και εκεßνων των Ευρωπαßων εταßρων της χþρας. Συμβιβασμοýς, θα Ýλεγα, επß βασικþν θεμÜτων, üπως εßναι το δημüσιο χρÝος, η υπεýθυνη δημοσιονομικÞ πολιτικÞ, η δημιουργßα μιας επενδυτικÞς στρατηγικÞς και φυσικÜ η Üσκηση πολιτικÞ αλληλεγγýης. ¸ναν δεýτερο, εξ ßσου σημαντικü παρÜγοντα θα αποτελÝσει η εσωτερικÞ συνοχÞ του πολυδιÜστατου κομματικοý του οργανισμοý, δεδομÝνου üτι η επιβßωση ακüμα και του ιδßου θα εξαρτηθεß απü την επιλογÞ μιας πολυδιÜστατης ιδεολογικÜ ομÜδας, διαφορετικþν κοινωνικþν και κομματικþν βλÝψεων και επιδιþξεων. ¸να Üλλο σοβαρü σημεßο εßναι εκεßνο της απüλυτης επßγνωσης της φιλοσοφßας των στελεχþν που θα επιλÝξει, προκειμÝνου να προσφÝρει στη χþρα την απαραßτητη πολιτικÞ σταθερüτητα, ενþ παρÜλληλα θα μπορεß να εφησυχÜσει τις ανησυχßες των Ευρωπαßων εταßρων της χþρας και εκεßνες των δανειστþν. Δεν υπÜρχει αμφιβολßα üτι το μεγαλýτερο μÝρος του Ελληνικοý λαοý, την þρα αυτÞ βρßσκεται σε απüγνωση και μÝσα στην απελπισßα του προσπαθεß να αρπαχτεß απü τα δεδομÝνα προκειμÝνου να αισθανθεß κÜποιο εßδος ανακοýφισης, για τον πολιτικü ηγÝτη, ωστüσο, εßναι τελεßως επικßνδυνο να διαλαλεß και να υπüσχεται πρÜγματα και πολιτικÝς τις οποßες οι λαúκÝς τÜξεις επιθυμοýν να ακοýσουν, πλην üμως εßναι ανεφÜρμοστες κÜτω απü τις σημερινÝς συνθÞκες.
- Ο Γιþργος Ηλßα Διαμαντüπουλος εßναι οικονομολüγος με ειδßκευση στους τραπεζιτικü και ναυτιλιακü τομεßς.
