Ο «πόλεμος των τρελλών» και η παραφροσύνη της Hezbollah

Του Οδυσσέα Μποτσάρη

α γράψω ακόμη κάτι πάνω σε αυτήν την τραγωδία; Δεν παραιτούμαι από το ηθικό μου καθήκον απέναντι στην ιστορία αλλά επειδή κυρίως στην προκειμένη περίπτωση δεν πρόκειται για την κριτική ή τη δημοσιογραφική εξιστόρηση ενός από τους πολυπληθείς και πολυποίκιλους (καρδιακούς, μυϊκούς, πατριωτικούς, συναισθηματικούς…) σπασμούς της παλαιστινιακής σύγκρουσης για τους οποίους πάρα πολλοί επιπόνως έχουν αναφερθεί αλλά περί πλήγματος της δημοκρατίας και των θεσμών της. Ας μην υπακούσουμε στους αυστηρούς κανόνες της διήγησης, του χρονογραφήματος, της εξιστόρησης και ας ακολουθήσουμε μέσα από την πορεία της διαλεκτικής, του διαλόγου την γνώμη των πρωταγωνιστών αυτού του χυδαίου και τολμηρού θεάματος που διαδραματίζεται με πολύμορφα επεισόδια επί δεκαετίες ολόκληρες στην μεσανατολική σκηνή.

ς ακούσουμε λοιπόν και ας δούμε από κοντά τους πρωταγωνιστές. Μία μικρή ομάδα της Hamas, ριζικών και πολύ ορθοδόξων αντιλήψεων, η «σκληρή γραμμή» της Hamas, άρχισε πριν λίγο καιρό να δηλώνει επίσημα την θέση της ενάντια στη γραμμή του πρωθυπουργού της Ismaïl Haniyeh. Η δήλωση αυτή εκφράστηκε δημόσια κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων του πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της παλαιστινιακής αρχής που επέβλεπε στην υπογραφή μιας συμφωνίας που θα περιλάμβανε μέσα στα άρθρα της και την αναγνώριση του Ισραήλ σαν κρατική οντότητα. Αυτή η ένοπλη μειονότητα της Hamas αποφάσισε να προβεί σε μια τολμηρή στρατιωτική πράξη: μέσα από μια σήραγγα μήκους 800 μέτρων, που σκαβόταν επί τρεις μήνες πριν τα γεγονότα τις 25 Ιουνίου και ενώ τα μάτια όλου του κόσμου ήταν στραμμένα προς την πράξη της αναγνώρισης του Ισραήλ από την Hamas, οι ορθοδόξως σκληροί και φανατικοί, οι εξτρεμιστές, της οργάνωσης, διότι περί εξτρεμιστών πρόκειται, μπήκαν στο ισραηλινό έδαφος από το τούνελ, σκοτώνοντας μερικούς στρατιώτες και κρατώντας σαν όμηρο μετά από απαγωγή έναν από τους στρατιώτες.

ο χτύπημα πέτυχε. Δεν πρόκειται πια να δει το φώς της μέρας κάποιο «μη πατριωτικό σενάριο» αναγνώρισης του αιώνιου εχθρού. Αυτοί οι φανατικοί υποστηρικτές της ορθόδοξης Hamas ήξεραν τι έκαναν και ότι θα άρχιζε έτσι μια απάντηση των ισραηλινών χωρίς έλεος μέσα στα εδάφη τα τελικώς απελευθερωμένα της Gaza. Κάνοντας αυτό ήξεραν ότι η αφόρητη και σκανδαλώδης μοίρα και κατάσταση του παλαιστίνιου λαού θα επιδεινώνονταν έτσι σε τέτοιο κάκιστο βαθμό. Το ήξεραν ότι θα γράφανε ξανά στην ιστορία το περίφημο «ένα βήμα μπροστά , δύο πίσω» διότι ότι επιτεύχθη μετά από τόσο αίμα, κινδυνεύει να γυρίσει πίσω στο παρελθόν. … Φτου και πάλι από την αρχή και η αρχή, αρχή δεν έχει. Εξ άλλου οι φανατικοί αυτοί δεν δέχτηκαν κανένα ένταλμα από τον λαό. Ο λαός τους έφερε στην εξουσία όχι για να δεινοπαθήσει αλλά να μπορέσει να δει και αυτός επιτέλους μια άσπρη μέρα…

δώ φαίνεται η νηπιακή, η νεαρά ηλικία της παλαιστινιακής δημοκρατίας. Αν δεν είμαστε σύμφωνοι με κάτι, παίρνουμε τα όπλα και γκρεμίζουμε ότι χτίσθηκε με αίμα, διότι και πριν τον Αραφάτ και μετά χτισθήκανε πολλά πράγματα στην Παλαιστίνη, μόνο που η «μοίρα», τους βάζει να παίζουν δύσκολους ρόλους. Πλήγμα λοιπόν κατά της δημοκρατίας είναι αυτή η παράλογη ενέργεια των εξτρεμιστών της Hamas. Και όταν η δημοκρατία δεν υπάρχει ή δεν την σέβονται μερικοί είναι επόμενο, οι συνέπειες τέτοιων πράξεων να είναι «λουκούμια» στις θέσεις και αρπακτικές βουλές ορισμένων άλλων. Το αιώνιο παιγνίδι, «οι μεν από εδώ και οι δε από εκεί…» ξαναρχίζει να ξυπνάει ολόκληρο τον πλανήτη, σαν να μην υπάρχουν άλλοι χώροι έκφρασης πλην του δυαδικού συστήματος. Αυτοί έτσι, εμείς αλλιώς. Η ιστορία τραβάει πολύ μακριά. Την γνωρίζουμε να μην πέσουμε και εμείς θύματά της και όταν λέω εμείς εννοώ τις «παλιές» και δοκιμασμένες μας από εμπειρίες δημοκρατίες μας, απανταχού της γης και ιδίως της Ευρώπης.

ερικές ημέρες μετά, οι λιβανέζικες δυνάμεις σιϊτών (chiites) της Hezbollah με κοινή συναίνεση, αποφασίζουν με την σειρά τους, παρακινούμενοι από Σύριους και Πέρσες τροφοδότες ή αλλιώς «θρησκευτικούς νονούς τους» με την σειρά τους να δώσουν ένα μάθημα στο Ισραήλ. Χωρίς να είναι ούτε σε κατάσταση επίθεσης εκ μέρους του αιώνιου εχθρού τους, ούτε σε θέση άμυνας ή απειλής ή οιασδήποτε άλλης ανησυχίας «υπαρξιακής», επιτέθηκαν ενάντια στο Ισραήλ για πρώτη φορά με τις καινούργιες ρουκέτες εμβέλειας άνω των 50 χιλιομέτρων.

φτασαν να χτυπήσουν την πόλη σύμβολο της μοντέρνας ισραηλινής ζωής, την Haïfa. Αυτές οι δυνάμεις ήξεραν ότι προκαλούσαν, και ότι απλά άνοιγαν με αυτό το “prelude”, αυτό το προοίμιο, τον αφανισμό του Λιβάνου, της χώρας των, των κόπων και του ιδρώτα του αξιαγάπητου και νεομάρτυρα λιβανέζικου λαού. Και αυτό το σημείο και μόνο σημειολογικά για την ιστορία θέλει μεγάλη προσοχή. Η επίθεση αυτή ήταν μια στρατηγικά κακή ενέργεια στην περίπτωση που ο πρόεδρος του Λιβάνου ο δρούζος Walid Jumlat, τέως και αυτός ένοπλος αντάρτης άρχισε κάποιο νέο οικοδόμημα στην χώρα του μετά την στυγερή δολοφονία του Hariri, προσπαθώντας να επαναφέρει στα κανάλια της δημοκρατίας και προτείνοντας την να πάρει την θέση στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας την «paramilitaire» ένοπλη οργάνωση Hezbollah.

ισραηλινή απάντηση που εμφανίζεται σωστά στα μάτια όλων ως «δυσανάλογη», δεν θα μπορούσε σε καμιά περίπτωση να μεταφραστεί σαν φαινόμενο έκπληξης στους υπεύθυνους στρατηγούς της Hamas αλλά ούτε και της Hezbollah. Η έκπληξη και ο τρόμος, ή η τρομοκρατία σαν φαινόμενα είναι επεξεργασία στα δικά μας «φαντασιακά επίπεδα», δανειζόμενος την έκφραση αυτή από το πλούσιο δημοκρατικό λεξιλόγιο του αείμνηστου Κορνήλιου Καστοριάδη, όχι όμως στα δικά τους. Στα δικά τους, ούτε κατά φαντασία ως θα έλεγαν μερικοί μπορούσαν να υπάρξουν δήγματα τέτοιας εικόνας. Σε αυτούς τα πράγματα ήταν ξεκάθαρα από την αρχή. Χτύπησαν για να χτυπήσουν οι άλλοι, οι απέναντι, οι αιώνιοι εχθροί. Ποια δημοκρατία; Ποια βούληση του κυρίαρχου λαού; Αυτά είναι για τους πολιτικάντηδες. Να γιατί οι διαμάχες αυτές μπορούν να θεωρηθούν ως ο πόλεμος των τρελλών διότι για τρελούς πρόκειται και από τις δύο τις πλευρές. Είπαμε στο ρεφραίν του τραγουδιού, «οι μεν και οι δε» όλα τα παράγωγα και υπό-παράγωγα που δημιουργούνται από αυτές τις περίεργες μίξεις είναι εκρηκτικά και είναι εχθροί του μεγαλύτερου αγαθού του ανθρώπου, της δημοκρατίας. Κάτι τέτοιες κινήσεις, τη στραγγαλίζουν, τη λυντσάρουν, της κόβουν το λαρύγγι.

α πως κάποιες πατριωτικές απελευθερωτικές δυνάμεις με υπευθυνότητα παίρνουν στο λαιμό τους τον «αγαθό λαουτζίκο τους», και οδηγούν τη χώρα τους σε καταστροφή. Τα γνώρισαν αυτά και άλλες πολλές χώρες κατά τη διάρκεια της «εμπειρίας» τους με τη δημοκρατία με τους ένοπλους απελευθερωτικούς στρατούς που θέλησαν να παίζουν κάποιο ρόλο και μετά την επανεγκαθίδρυση των πραγμάτων. Δεν είναι δηλαδή καινούργιο φρούτο εξ ανατολής το θέμα.

έλω να μιλήσουμε για «τον πόλεμο των τρελλών» αλλά μόνο με τη μοναδική προϋπόθεση να γίνει εξαίρεση στον κανόνα λόγω της ιδιαίτερης παραφροσύνης της Hezbollah διότι αλλιώς δεν θα μπορέσουμε να καταλάβουμε τους «ρόλους» των μεν και των δε. Και στην προκειμένη περίπτωση πρόκειται να κατανοήσουμε, το γιατί η συγκεκριμένη οργάνωση έκρινε σαν κατάλληλη ημερομηνία να βάλει σε πυρκαγιά την περιοχή και να διακινδυνεύσει την ερήμωση της ίδιας της, της χώρας; Μάχεται κανείς για την πατρίδα του δεν την καταστρέφει. Μήπως ο Λιβανέζικος λαός που έδιωξε τους Σύριους πληρώνει ακριβά την αναξιοπιστία του σε ξένες δυνάμεις; Μήπως άλλα συμφέροντα, έξω-λιβανέζικα, προτιμούν να ισοπεδωθεί ο Λίβανος για «χατίρι» τους, και εάν είναι έτσι μπορούμε ακόμα να μιλάμε για πατριωτισμό και εάν ναι, ποιες είναι οι καινούργιες του διαστάσεις; Να γιατί στον πόλεμο των τρελλών πρέπει να εξαιρεθεί η σχιζοφρένεια της Hezbollah διότι αλλιώς είναι δυσανάγνωστη η εικόνα.

ίναι ουσιαστικός αυτός ο κανόνας διότι ό,τι γνωρίζουμε για την Hezbollah είναι αντιφατικό. Οι Ευρωπαίοι στοιχημάτισαν με τον Chirac επί κεφαλής ενάντια στους Αμερικανούς για τη μετατροπή αυτής της τρομοκρατικής κίνησης για τους μεν ή απελευθερωτικό στρατό για τους δε, σε πολιτική κατάρτιση, πράγμα που διαβεβαιώθηκε με την συμμετοχή τους στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο. Βεβαίως, και είναι ντροπή τους, η λιβανέζικη κυβέρνηση ανέχτηκε επί Hariri, ανεξάρτητες στρατιωτικές δυνάμεις να ελέγχουν μια όλόκληρη περιοχή που ενοποιείται από την θρησκεία την ισλαμική του chiisme. Σημειωτέο είναι ότι εκείνη την εποχή οι Συριακές δυνάμεις ήταν ακόμα σταθμευμένες στον Λίβανο. Αυτή η εξαίρεση στον κανόνα κοστίζει ακριβά στο σημερινό Λίβανο του Walid Jumlat.

Ζακ Chirac αλλά και ο Romano Prodi έχουν πειστεί ότι μπορούν ακόμα να διαπραγματευθούν με τη Hezbollah. Οι Γάλλοι έχουν πολλές και διακριτικές επαφές με την οργάνωση και η Γαλλία έχει παραδοσιακή προστατευτική πολιτική απέναντι στον Λίβανο. Εξ άλλου μην ξεχνάμε ότι απέναντι στην ιστορία η Γαλλία είναι ο «εφευρέτης» του Λιβάνου. Αυτό όμως που κάθισε στο λαιμό των Γάλλων είναι η σχιζοφρενική κίνηση της Hezbollah να χτυπήσει κατακούτελα το Ισραήλ σε μία περίοδο που τα πράγματα είναι δύσκολα και σε μια περίοδο που υπάρχουν πιέσεις προς το Ιράν. Η Hezbollah στρεφόμενη προς το Ιράν και «ξεχνώντας» τη χώρα της κατάφερε να δείξει στα μάτια όλου του κόσμου ότι οι ηγέτες αυτής της χώρας επιβάλλουν εφεξής το νόμο τους μέσα σε όλη την περιοχή.

ίναι ένα γεγονός ότι προκηρύσσοντας δημόσια τη θέληση για να καταστρέψει το Ισραήλ ο Πρόεδρος Mahmoud Ahmadinejad έχει γίνει ο ήρωας του αραβο-ισλαμικού κόσμου. Έχει αντικαταστήσει μέσα στο λαϊκό πνεύμα εδώ και πολύ καιρό την ταπείνωση που έχουν υποστεί οι Ben Laden, Zarkaoui και όλοι οι άλλοι. Έχει σήμερα, στη γη του Ισλάμ, μια ισχυρή εικόνα. Είναι ο καινούργιος Nasser, όπως τον είπε σε γαλλικό ραδιόφωνο ένας δημοσιογράφος της ιορδανικής ραδιοφωνίας - δηλαδή ένας εκπρόσωπος των πιο μετριοπαθών χωρών της περιοχής -, αρκεί να είναι κανείς αντι-αμερικάνος και αντισημίτης για να έχει στο εξής δίπλα στο κρεβάτι του σκαλωμένη την φωτογραφία του Mahmoud Ahmadinejad που είναι ένας ήρωας μέσα σε όλες τις αραβικές πόλεις. Εν πάση περιπτώσει, είναι ο ιρανός Πρόεδρος σήμερα που απειλεί, οπλίζει και με την ευκαιρία, αποφασίζει για όλη την περιοχή και οι πιστοί του ονομάζονται σήμερα Hezbollah αύριο αλλιώς και μέχρι αυτογκόλ βάζουν στην ίδια τους την πατρίδα. Όμως η στιγμή έχει έρθει. Ο ΟΗΕ πρέπει να αποφασίσει, να επιβάλει ή μη κυρώσεις. Το πυρηνικό λοιπόν θέμα του Ιράν και η καινούργια του επιρροή στην Μέση Ανατολή εμποδίζουν να εμφανιστεί σωστά το παλαιστινιακό ζήτημα. Ο Mahmoud Ahmadinejad είναι πιο πολύ αντιαμερικάνος παρά αντισημίτης. Τα αντισημιτικά του σλόγκαν για εξαφάνιση του Ισραήλ είναι δόλωμα για τους Αμερικανούς παρά βαθειά πίστη των Ιρανών. Οι φανατικοί του όμως υποστηριχτές και οι μισθοφόροι αυτά τα μηνύματα τα μεταφράζουν όπως τους ταιριάζει.

υτή η κατάσταση ξεχειλίζει επομένως κατά πολύ από την κλασσική παλαιστινιακή σύγκρουση. Ο νέος Ισλαμισμός χωρίς αμφιβολία γεννήθηκε από την αποτυχία του αραβισμού. Προστατευόμενος από την Σοβιετική Ενωση την περίοδο του ψυχρού πολέμου έχει πρόσφατα γαλουχηθεί με την αντι-εβραϊκή φλέβα, φτάνοντας τους ίδιους βαθμούς παροξυσμού όπως στα κινήματα κατά την διάρκεια της περιόδου της απελευθέρωσης των προτεκτοράτων, του αποικισμού. Σήμερα δεν μπορούμε να κρυβόμαστε πίσω από την ιστορία και η εξέταση των ιστορικών αιτιών είναι ένα σημαντικότατο γεγονός κατανόησης των πραγμάτων και των πολιτικών συνεπειών τους.

πάρχουν κάθε μέρα θύματα και στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν και μάλιστα πολύ περισσότερα από ό,τι στην Παλαιστίνη, το Ισραήλ και το Λίβανο. Στις τρεις αυτές όμως χώρες, η κρίση εμφανίζεται επικίνδυνη όπως στα Βαλκάνια των δυο πολέμων και σ’αυτή την περιοχή μπορούν να διαγραφούν σκηνές, όπου ξένες με την περιοχή διεθνείς δυνάμεις μπορούν να δράσουν, να εξελιχτούν ανά πάσα στιγμή. Η εικόνα της τηλεόρασης που έδειχνε την λιβανέζα γριούλα βγαίνοντας από το καταφύγιο να λέει «δεν ήμασταν με την Hezbollah αλλά τώρα είμαστε» δείχνει την καταστροφική επιθετικότητα των ισραηλινών στην περιοχή. Όφελος των Παλαιστινίων και των Ισραηλινών είναι και θα είναι η ειρηνική συζήτηση, ο διάλογος με τα δημοκρατικά μέλη της Παλαιστίνης της Fatah, της Hamas και της Hezbollah.

απελευθέρωση των παλαιστίνιων φυλακισμένων, η αναγνώριση της κυβέρνησης των παλαιστινίων, αυτά είναι εν ολίγοις τα κυριότερα δημοκρατικά κανάλια διαλόγου και ύφεσης. Όσο δε για τους φυλακισμένους, οι ίδιοι οι παλαιστίνιοι σε ρεπορτάζ λέγανε πως η ανάγκη τους σπρώχνει και η πείνα να κάνουν κάτι στραβό για να πάνε στην φυλακή διότι εκεί τρώγουν και παίρνουν και αποζημίωση και μαθαίνουν και ένα επάγγελμα. Προσοχή λοιπόν στον αριθμό φυλακισμένων των μεν και των δε. Οι μεν έχουν ανάγκη τους δε και αντιστρόφως. Η πιο ανεύθυνη όμως πράξη σε αυτόν τον «πόλεμο των τρελλών» είναι η πράξη και η βούληση της Αμερικής του Μπους να δώσει πράσινο φως στις ισραηλινές επιχειρήσεις επαναλαμβάνοντας το λάθος του 1982 που οδήγησε στο «κρεοπωλείο» της Sabra και Chatilla, απάντηση «δυσανάλογη» και τότε για την δολοφονία του προέδρου Béchir Gemayel. Εάν η Hezbollah έχει, λόγω παραφροσύνης, βγει “out” από το παιγνίδι των τρελλών για δέσιμο, τότε τι να πει κανείς για την Αμερική του Μπους;

να όμως παραμένει το ερώτημα. Ο Λίβανος, το μαργαριτάρι της Μεσογείου πως θα σωθεί από την λαίλαπα των φανατικών της Hezbollah που έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη και εκτίμηση του λαού απο την μια πλευρά αλλά και από την άλλη από τα πυρά του ισραηλινού στρατού; Οσο δε για τον μαρτυρικό Παλαιστίνιο λαό θα περιμένει υπομονετικά την ώρα του μέχρι να τελειώσουν οι βόρειες στρατιωτικές επιχειρήσεις των Ισραηλινών για να να επανέλθει στην επικαιρότητα. Et vogue le navire….όπως είναι και ο τίτλος της ταινίας του Fellini, τα αμερικάνικα GI’s θα φτάσουν στις λιβανέζικες ακτές πριν η Ευρώπη αποφασίσει οτιδήποτε και ο ΟΗΕ βάλει σε κίνηση οιαδήποτε «πρωτοβουλία » του. Η ειρήνη και η δημοκρατία είναι αγαθά που δεν είναι ουρανοκατέβατα αλλά «κόποις κτώνται». Παλαιστίνιοι, Λιβανέζοι ο δρόμος σας είναι δύσκολος, για ανεξαρτησία, για ελευθερία, για δημοκρατία. Η δημοκρατία δεν έχει ανάγκη τη θρησκεία και τους φανατισμένους μολλάδες, ιμάμηδες, ραβίνους και παπάδες για να φέρει την ειρήνη στην περιοχή αλλά ούτε και τους GI’s. Είμαστε δίπλα σας, είμαστε μαζί σας.