Μνήμη
Γεωργίου Κουμάντου
Πάσχος Μανδραβέλης
Εκείνοι
που τον γνώρισαν καλά μπορούν να πουν
πολλά για τον Γεώργιο Κουμάντο. Φοιτητές
του και νυν άξιοι θεράποντες της νομικής
επιστήμης μιλούν για ένα «αναγεννησιακό
διανοούμενο» που δεν ορίστηκε από την
επιστήμη του, αλλά την όρισε. Δημοκράτες
-χωρίς εισαγωγικά- μίλησαν για τους
αγώνες του για τη φυλάκιση από τους
Γερμανούς κατακτητές και την εξόρισή
του από τους απριλιανούς δικτάτορες.
Υπάρχει όμως ένα σχετικά πρόσφατο
κείμενο, ζηλευτό, που δείχνει
περισσότερα απʼ όσα λέει: «Παλαιά
απορία μου αφορούσε την έκταση της
χριστιανικής εντολής για την αγάπη του
πλησίον», έγραψε πασχαλιάτικα το 2005 ο
εκλιπών. «Πόσο κοντά μου έπρεπε να είναι
οι άνθρωποι για να ισχύει αυτή η εντολή;
– έστω σαν ιδεατή διδασκαλία (γιατί στην
ιστορική του διαδρομή ο χριστιανισμός
έχει συνδεθεί με ανείπωτες σκληρότητες
προς αντιφρονούντες και αιρετικούς και
απίστους). Ποιον έπρεπε να αγαπώ «σαν τον
εαυτό μου»; (...)
Nιώθω σήμερα
τον πειρασμό να προτείνω μια
απροσδόκητη κατεύθυνση της αγάπης μας:
να προσπαθήσουμε να ανοίξουμε τις
καρδιές μας σε εκείνους που είναι
δυσκολότερο να αγαπήσουμε, σε εκείνους
που παρουσιάζουν κάποιες διαφορές που
θα μπορούσαν να εμποδίσουν την ανάπτυξη
της αγάπης, στους άλλους, τους ξένους,
τους διαφορετικούς, στους αντίθετους.
Στο κάτω κάτω της γραφής, η αγάπη του
πλησίον είναι εύκολη –προτείνω να
αγαπήσουμε τους μακρινούς. Kι
όχι μόνον να τους αγαπήσουμε, με ένα
αίσθημα που θα μπορούσε να είναι
απόρροια καλοσύνης, συμπόνιας,
ευσπλαχνίας– να τους αγαπήσουμε
ενεργητικά, αναγνωρίζοντάς τους ως
ισότιμους, και αγωνιζόμενοι για την
εξάλειψη των ανισοτήτων που φωλιάζουν
στην ψυχή μας αλλά και στην κοινωνία και
στους νόμους.» (Καθημερινή 30.4.2005)
Ας το σκεφτούμε λίγο. Είναι 80 χρονών και
δεν μένει απαθής μπροστά σε ένα μεγάλο
πρόβλημα που πολλοί θεωρούν ότι ανήκει
στο περιθώριο, αυτό που πολλοί
προσπερνούν με τον αφορισμό περί της
ανέγγιχτης από την ασθένεια του
ρατσισμό ελληνικής κοινωνίας. Αστός,
καθηγητής, διανοούμενος, διακεκριμένος
πρόεδρος μεγάλων διεθνών οργανισμών και
αποκατεστημένος, δεν επαναπαύεται στις
δάφνες του. Ασχολείται με τους
σύγχρονους απόκληρους της κοινωνίας μας.
Τους ξένους! Εκείνους που και ο
τελευταίος αστυνομικός χλευάζει, αν δεν
βασανίζει. Και δεν ζητά τη θεωρητική
αγάπη μας αλλά την έμπρακτη: τον αγώνα
μας για να αναγνωριστούν ως ισότιμοι
ημών.
Τέτοια κείμενα δείχνουν ότι η Θητεία
στην Ελευθερία του πολίτη, Γ. Κουμάντου,
δεν τέλειωσε. Συνεχίζεται μέσα από το
έργο του...
