Απü το Καστελλüριζο στην Κýπρο
ΜÜνος ΚαραγιÜννης
Η τουρκικÞ αναγγελßα για σεισμικÝς Ýρευνες εντüς της ελληνικÞς υφαλοκρηπßδας δεν αιφνιδßασε κανÝναν στην ΕλλÜδα. ΜετÜ την υπογραφÞ του τουρκολιβυκοý συμφþνου Þταν καθαρÜ θÝμα χρüνου να γßνει ü,τι Ýγινε. ΑυτÞ που πραγματικÜ αιφνιδιÜστηκε Þταν η τουρκικÞ πολιτικÞ και στρατιωτικÞ ηγεσßα. ΧαμÝνη μÝσα στην υπερβολικÞ της αυτοπεποßθηση, η ¢γκυρα υποτßμησε την αποφασιστικüτητα και ετοιμüτητα της ΑθÞνας. Η ελληνικÞ αποτροπÞ πÝτυχε τον βασικü της στüχο, που δεν Þταν Üλλος απü την αποθÜρρυνση μιας εχθρικÞς ενÝργειας. Η ταχεßα ανÜπτυξη του Πολεμικοý Ναυτικοý στο Αιγαßο αýξησε δραματικÜ το δυνητικü κüστος των τουρκικþν επιλογþν.
Χωρßς ßσως να το συνειδητοποιεß, η ΑθÞνα αρχßζει να εφαρμüζει μια στρατηγικÞ ανÜσχεσης της Τουρκßας. ΚαταρχÜς, γßνεται ολοÝνα και συχνüτερα επßδειξη σκληρÞς ισχýος. Απü τη «μÜχη του ¸βρου» μÝχρι τη διαχεßριση του μεταναστευτικοý προβλÞματος και τþρα την κρßση στο Καστελλüριζο, η ελληνικÞ πλευρÜ Ýχει χρησιμοποιÞσει με επιτυχßα τις ¸νοπλες ΔυνÜμεις και τα Σþματα Ασφαλεßας για να προστατεýσει τα εθνικÜ συμφÝροντα. ΠαρÜλληλα, η ΕλλÜδα επιζητεß τη στÞριξη συμμÜχων και εταßρων προκειμÝνου να τιθασεýσει την τουρκικÞ επιθετικüτητα.
Στο πλαßσιο αυτÞς της προσπÜθειας, η ελληνικÞ διπλωματßα Ýχει προσεταιριστεß αραβικÝς χþρες, üπως η ΣαουδικÞ Αραβßα και τα ΗνωμÝνα ΑραβικÜ ΕμιρÜτα, που μοιρÜζονται τις ßδιες ανησυχßες για τις τουρκικÝς φιλοδοξßες στην περιοχÞ. Επßσης, μετÜ την επικοινωνßα ΜητσοτÜκη-Ποýτιν, διαφαßνεται μια προοπτικÞ εξομÜλυνσης των ελληνορωσικþν σχÝσεων. Αξßζει να σημειωθεß üτι η Τουρκßα ξεκßνησε την επεμβατικÞ της πολιτικÞ στη Συρßα και τη Λιβýη, üταν Ýνιωσε ασφαλÞς στα νþτα της. Χωρßς τον φüβο της Ρωσßας, η Τουρκßα μπορεß Üνετα να εφαρμüζει μια καταναγκαστικÞ πολιτικÞ προς δυσμÜς.
Απü εκεß και πÝρα, υπÜρχει Ýνα σημαντικü Ýλλειμμα πολιτικÞς στο ζÞτημα της κυπριακÞς ΑΟΖ που πρÝπει να καλυφθεß Üμεσα. Δηλþσεις του τýπου «Üλλο Καστελλüριζο, Üλλο Κýπρος» προκαλοýν σýγχυση και υπονομεýουν την ελληνικÞ προεκταθεßσα αποτροπÞ στην ΑνατολικÞ Μεσüγειο. Η συμπαρÜσταση προς τη δοκιμαζüμενη ΚυπριακÞ Δημοκρατßα δεν μπορεß να περιορßζεται μüνο σε λεκτικü επßπεδο. Η ΕλλÜδα μπορεß και πρÝπει να κÜνει προβολÞ ισχýος στην περιοχÞ. Η επανασýσταση του ενιαßου αμυντικοý δüγματος συνιστÜ μονüδρομο για την προστασßα του Κυπριακοý Ελληνισμοý.
Εßναι πολý νωρßς λοιπüν για πανηγυρισμοýς, αφοý τßποτα δεν τελεßωσε. ΑντιθÝτως, τþρα üλα αρχßζουν. Η ΕλλÜδα πÝτυχε μια τακτικÞ, üχι στρατηγικÞ, νßκη. Οι ¸νοπλες ΔυνÜμεις Ýφεραν σε πÝρας την αποστολÞ τους με επιτυχßα και η τουρκικÞ ηγεσßα αναγκÜστηκε σε μια αναδßπλωση. Η ¢γκυρα üμως δεν πρüκειται εýκολα να αλλÜξει συμπεριφορÜ. Η τουρκικÞ ηγεσßα θÝλει να καταστÞσει την ΕλλÜδα Ýνα κρÜτος μειωμÝνης κυριαρχßας που πρÝπει να αποδεχθεß τις απαιτÞσεις μιας περιφερειακÞς δýναμης. Ο διÜλογος με την Τουρκßα Ýχει νüημα μüνο αν η ελληνικÞ πλευρÜ θÝσει τις δικÝς της διεκδικÞσεις (π.χ. καθεστþς αυτοδιοßκησης ºμβρου και ΤενÝδου, Οικουμενικü Πατριαρχεßο και θρησκευτικÝς ελευθερßες, τουρκικÝς «γκριζÝς ζþνες», νομικü καθεστþς των Στενþν μετÜ τη δημιουργßα νÝας διþρυγας). Αν δεν γßνει κÜτι τÝτοιο, τüτε ο διÜλογος-διαπραγμÜτευση, Þ üπως αλλιþς το ονομÜσουμε, θα οδηγÞσει σε εθνικÞ Þττα.
* Ο ΜÜνος ΚαραγιÜννης εßναι ΑναπληρωτÞς ΚαθηγητÞς στο King’s College London και στο ΠανεπιστÞμιο Μακεδονßας.
