Ελλάδα:
Μπροστά στις μεγάλες προκλήσεις.
Του Θωμά Στεφ. Σάρα
Η
αρχή της δεύτερης δεκαετίας του
εικοστού πρώτου αιώνα, όπως αναμενόταν,
πρόκειται να σημαδέψει το άνοιγμα
κατακλυσμικών πολιτικών και
γεωγραφικών αλλαγών, τόσο στην Ελλάδα,
όσο και τον ευρύτερο ζωτικό χώρο των
Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής. Τα
γεγονότα στα οποία έχω αναφερθεί κατ’
επανάληψη τις τελευταίες δεκαετίες,
αρχίζουν πλέον να διαμορφώνονται
ξεκάθαρα πάνω
από τους θολωμένους πολιτικούς
ορίζοντες της περιοχής. Μιας περιοχής,
κύριο χαρακτηριστικό της οποίας
αποτελεί η κοινωνικοπολιτική και
οικονομική αβεβαιότητα των ημερών, και
οι νέες πολιτικές διαμορφώσεις και
ανακατατάξεις κυρίως στον χώρο του
Αραβικού κόσμου. Αυτός είναι και ο λόγος
για τον οποίο σήμερα θα ήθελα να κάνω μια
σύντομη ανάλυση πάνω σε αυτές τις
πιθανότητες. Δεν έχω δε καμία αμφιβολία
ότι οι πρόσφατες πολιτικές διαμορφώσεις
στον χώρο κάθε άλλο παρά θα μπορούσαν να
χαρακτηρισθούν ως τυχαίες. Αυτό
τουλάχιστον υποδηλώνει η πρόσφατη
παρασπονδία της Τουρκίας να
απομακρυνθεί από το άρμα των Ηνωμένων
Πολιτειών της Αμερικής και να
εγκαταλείψει στη τύχη του το μικρό
κράτος του Ισραήλ, του οποίου μέχρι
σήμερα υπήρξε προστάτης και υπέρμαχος.
Είναι επόμενο δε για τον πολιτικό
αναλυτή να διερωτάται για τους λόγους
αυτής της ξαφνικής αλλαγής, σε
μια χρονική περίοδο μάλιστα που
πραγματοποιούνται τόσο σημαντικές
αλλαγές στον χώρο. Πρώτον το Ιράν
αρχίζει το πρόγραμμα πυρηνικής
ενέργειας με εμπλουτισμένο ουράνιο το
οποίο παίρνει από την Ρωσία. Δεύτερον οι
στρατιωτικές δυνάμεις της Αμερικής
απομακρύνονται από το Ιράκ, μέσα στα
πλαίσια των προθεσμιών που ο πρόεδρος
Μπάρακ Ομπάμα έθεσε αναλαμβάνοντας την
εξουσία της άλλοτε “υπερδύναμης”.
Τρίτον για άλλη μια φορά μας διαβεβαιούν
ότι αρχίζει νέος κύκλος
διαπραγματεύσεων μεταξύ Ισραήλ και του
προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής
Μαμούντ Αμπάς, για την σύναψη συμφωνίας
για μια ολοκληρωτική ειρήνη. Τέλος ο
πρωθυπουργός μιας χώρας η οποία
παραδοσιακά υπήρξε σύμμαχος και
υποστηρικτής των αιτημάτων και
συμφερόντων των Αραβικών και
μουσουλμανικών λαών της Μέσης Ανατολής,
ξαφνικά ανακάλυψε ότι έχει κάθε
συμφέρον, “εθνικό ή οτιδήποτε άλλο” το
να προχωρήσει σε αλλαγή αυτής της
παραδοσιακής γραμμής και να εκδηλώσει
την ενεργό συμπαράσταση του προς τον
αδιαμφισβήτητο σύμμαχο της Ουάσιγκτον
το Ισραήλ. Οι εξελίξεις πραγματικά
δημιουργούν εντυπώσεις και ερωτηματικά
ακόμα και για εκείνους που
παρακολουθούν από κοντά τις πολιτικές
διαμορφώσεις των ημερών μας. Αλλά όμως
ας μου επιτραπεί να κάνω μια μικρή
αναφορά πάνω στις έννοιες αυτών των
διαμορφώσεων. Με την απόφαση της νέας
διοίκησης της Ουάσιγκτον να προχωρήσει
στα σχέδια της αποχώρησης των
στρατευμάτων της από το Ιράκ,
δημιουργήθηκε ένα σοβαρότατο θέμα για
την περιοχή, γύρω από την δημιουργία των
τριών νέων κρατών στην επικράτεια του
Ιράκ. Ήδη την ώρα αυτή έχει διαμορφωθεί
πλέον μια δυναμική παρουσία της
διοίκησης του Κουρδικού κράτους στο
βόρειο Ιράκ. Το γεγονός αυτό, όπως ήταν
επόμενο δημιουργεί πονοκεφάλους και
σοβαρούς προβληματισμούς τόσο στο Ιράν,
όσο και την Τουρκία, στην επικράτεια των
οποίων υπάρχει και αναπτύσσεται μια
πολυάνθρωπη κουρδική μειονότητα.
Σύμφωνα με ότι μπορώ να γνωρίζω, η Άγκυρα
κατ’ επανάληψη προειδοποίησε την
Ουάσιγκτον ότι σε καμία περίπτωση δεν
πρόκειται να αποδεχτεί την δημιουργία
ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, το οποίο
θα αποτελούσε έναν διαρκή σοβαρό
κίνδυνο για την εδαφική ακεραιότητα της.
Αυτή ήταν και η αιτία που η σημερινή
κυβέρνηση της Άγκυρας αποφάσισε να
αναλάβει την ευθύνη εφαρμογής
κοινωνικών και πολιτιστικών αλλαγών
στις Κούρδο-κατοικημένες περιοχές της
επικράτειάς της με την ελπίδα ότι τα
μέτρα θα καθησύχαζαν το επαναστατικό
πνεύμα της αντίστασης των μαζών της
περιοχής και θα βοηθούσαν στην
καταστολή της ένοπλης ανταρσίας των
αυτονομιστών. ΄Ενα στοιχείο το οποίο,
ωστόσο, εκ των υστέρων αποδείχθηκε
μάταιο, άπαξ και με την αποχώρηση των
στρατευμάτων κατοχής του Ιράκ,
παρατηρήθηκε και ένταση στις
επιχειρήσεις των αυτονομιστών της
περιοχής, μέσα στα Τούρκο κρατούμενα
εδάφη. Πέραν τούτου όμως τις ίδιες
πιθανότητες αντιμετωπίζει και το Ιράν,
το οποίο σε καμία περίπτωση δεν εννοεί
την δημιουργία ενός παντοδύναμου νέου
κράτους στο σύνορά του, το οποίο σε κάθε
στιγμή θα αποτελούσε μια διαρκή απειλή
για την ύπαρξη του θεοκρατικού
κατεστημένου του. Η πιθανότητα, μάλιστα,
αυτή είναι τόσο έντονη στην σκέψη της
ηγεσίας της χώρας ώστε να αποφασίσει να
βρεθεί αντιμέτωπη με ολόκληρη την Δύση,
εάν παραστεί ανάγκη, παρά να βρεθεί λεία
στους πολιτικούς σχεδιασμούς της
Ουάσιγκτον, του ΝΑΤΟ και των Βρυξελών, με
την απόφασή της να δημιουργήσει
πυρηνικές μονάδες για “ειρηνική χρήση”.
Οι
ειδήσεις των τελευταίων ημερών από την
περιοχή μας διαβεβαιούν για την πλήρη
και υψηλή στρατιωτική ετοιμότητα των
δυνάμεων της Συρίας και του Ιράν, καθώς
οι Ρώσοι εφοδίαζαν με τα πρώτα φορτία
πυρηνικού υλικού τις εγκαταστάσεις του
Ιράν. Μια περιοχή η οποία σύμφωνα με τις
πληροφορίες είναι ζωσμένη απόλυτα με
πυραυλικά συστήματα άμυνας, έτοιμα να
κινητοποιηθούν εναντίον οποιουδήποτε
θα τολμούσε να επιτεθεί εναντίον των
πυρηνικών αυτών εγκαταστάσεων.
Για τους πολιτικούς παρατηρητές
όμως η κατάσταση αυτή υψηλού
στρατιωτικού συναγερμού είναι απόλυτα
δικαιολογημένη έχοντας υπ’ όψη το
γεγονός της επίθεσης των Ισραηλινών
εναντίον παρόμοιων εγκαταστάσεων στο
Ιράκ του Σαντάμ Χουσείν,
την διεκπεραίωση των οποίων μάλιστα
είχα αναλάβει και εκτελούσε η Συρία. Θα
πρέπει να τονίσω, στο σημείο αυτό, ότι
αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο την
περασμένη εβδομάδα υπήρξαν έντονες
δημοσιογραφικές πληροφορίες
ότι το Ισραήλ θα χτυπούσε τις
εγκαταστάσεις την νύχτα πριν από την
άφιξη της Ρωσικής αποστολής. Τόσο
έντονες που ομολογώ ότι όταν κάποια
στιγμή συναντήθηκα με τον πρωθυπουργό
του Καναδά κ. Χάρπερ, του δήλωσα ότι
σύμφωνα με τις πληροφορίες μου
αναμενόταν ότι το Ισραήλ θα κτυπούσε το
Ιράν τις επόμενες 24 ώρες. Ο κ. Χάρπερ με
άκουσε και δήλωσε ότι του ήταν αδύνατο
να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο, αλλά
περίμενε και ο ίδιος υπομονητικά να δει
τις εξελίξεις. Ένα άλλο στοιχείο στο όλο
σκηνικό είναι η περίεργη σιωπή των
Ισραηλινών γύρω από το όλο θέμα, το οποίο
αντιμετώπισαν με κάποια στοιχειώδη
επίδειξη στρατιωτικών ασκήσεων,
προσπαθώντας να δηλώσουν στο Ιράν ότι τα
βομβαρδιστικά τους έχουν την δυνατότητα
να φτάσουν πάνω από τις εγκαταστάσεις
του και να καταστρέψουν τον πυρηνικό
αντιδραστήρα, εάν χρειαστεί. Από την
δική της πλευρά πάλι, η Τεχεράνη,
φρόντισε να εξοπλίσει μέχρι τα “δόντια”
τους Χέσμπολά του Λιβάνου, και τους
Χαμάς της Γάζα, οι οποίοι παρουσιάζονται
πανέτοιμοι να αντιδράσουν αμέσως μόλις
τους ζητηθεί από την διοίκηση του Ιράν
και κυρίως σε περίπτωση εμπλοκής.
Νέες
ειρηνευτικές συνομιλίες.
Μέσα
στα πλαίσια αυτών των εξελίξεων έγινε η
ανακοίνωση της Υπουργού Εξωτερικών των
ΗΠΑ Χίλαρης Κλίντον, ότι τόσο το Ισραήλ,
όσο και η Παλαιστινιακή Αρχή
συμφώνησαν, για
άλλη μια φορά, να αρχίσουν ειρηνευτικές
συνομιλίες, ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ σε μια
θεατρική παράσταση στον λευκό Οίκο
τόλμησε να δηλώσει στο Μουσουλμανικό
του ακροατήριο ότι τίθεται υπέρ της
ανέγερσης Μουσουλμανικού τζαμιού, στον
χώρο της επίθεσης της Αλ Κάϊντα, στην Νέα
Υόρκη. Στην πραγματικότητα τα δύο
γεγονότα απέδειξαν ότι στις διεθνείς
σχέσεις της Ουάσιγκτον δεν έχει εκλέξει
τίποτα απολύτως καθώς οι ίδια πολιτική
που εφαρμόστηκε από το 1948 μέχρι σήμερα,
συνεχίζεται και επί των ημερών Ομπάμα.
Είναι μια παρόμοια θεατρική παράσταση
με εκείνην που δίδεται στην Κύπρο από το
1974 και μέχρι σήμερα, χωρίς ωστόσο να
υπάρξει κανένα αποτέλεσμα, απλώς για
λαϊκή κατανάλωση και την δημιουργία
εντυπώσεων ότι η Ουάσιγκτον αγωνίζεται
για την κοινωνική δικαιοσύνη των λαών.
Ένα
δεύτερο στοιχείο κοινής πολιτικής
μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ είναι εκείνο
των επιθέσεων των δύο κρατών εναντίον
των γειτόνων τους, κάθε φορά που
πίστευαν ότι απειλούνται τα συμφέροντά
τους. Όπως είναι βέβαιο ότι οι
Ισραηλινοί κρατούν τα υψίπεδα Γκολάν
υπό την κατοχή τους, άλλο τόσο είναι
εκείνο της κατοχής της μισής Κύπρου από
την Τουρκία. Και στις δύο περιπτώσεις
ωστόσο, η διεθνής κοινότητα εμφανίζεται
να παραμένει αδιάφορη.
Παρ’
όλα αυτά η διάρρηξη των σχέσεων Ισραήλ
και Τουρκίας δημιούργησε ένα πραγματικό
πρόβλημα στην περιοχή, καθώς περιόρισε
σημαντικά τους ανοικτούς ορίζοντες οι
οποίοι επέτρεπαν στους Ισραηλινούς να
αναπτύξουν την πολεμική τους μηχανή με
γυμνάσια που γινόταν πάνω στα αχανή
εδάφη της τουρκικής διοίκησης. Και στην
περίπτωση αυτή, όμως, εμφανίστηκε ως ο “από
μηχανής θεός”, ο εντολολήπτης της
Ουάσιγκτον πρωθυπουργός της Ελλάδας, ο
οποίος αποδέχθηκε να προσφέρει στους
Ισραηλινούς τους ανοικτούς ορίζοντες
του Αιγαίου, σε αναπλήρωση των χαμένων
ουρανών της Τουρκίας.
Όλα
αυτά εξελίσσονται μέσα σε ένα κλίμα
πολιτικής αβεβαιότητας και αναμονής. Η
Αμερικανική κυβέρνηση προσπαθεί με κάθε
θυσία να απεγκλωβισθεί
από την καταστρεπτική στρατιωτική
περιπέτεια του Ιράκ, η οποία της
στοίχισε την κοσμοκρατορία και την
οδήγησε σε οικονομικά αδιέξοδα και
κάποιες μελλοντικές πιθανότητες
οικονομικής πτώχευσης. Στο σημείο αυτό
ακριβώς βρίσκεται και η ερμηνεία του
φιλικού ανοίγματος του προέδρου των ΗΠΑ
προς τον Μουσουλμανικό παράγοντα, μια
προσπάθεια εξευμενισμού, και μια κίνηση
ειρηνικής χειραψίας, η οποία, όμως, είναι
καταδικασμένη σε αποτυχία, ενώ
παράλληλα θα δυναμώσει την αδιαλλαξία
των Άραφων και Μουσουλμάνων της
περιοχής, θα τους φανατίσει ακόμα
περισσότερο και γενικά θα δημιουργήσει
ένα σκηνικό ελπίδων νίκης στους
καταπιεσμένους μουσουλμανικούς όχλους
οι οποίοι και θα ξεσηκωθούν εναντίον της
ηγεσίας τους αρχικά και στην συνέχεια
της Δύσης. Η έκπληξη, ωστόσο, πρόκειται να
δημιουργηθεί όταν η κυβέρνηση του
Ισραήλ αποφασίσει να κτυπήσει, θα είναι
ένα χτύπημα ξαφνικό και υπολογίζω
φονικότατο, το οποίο όμως περιμένουν με
πραγματική αγωνία τόσο το Ιράν, όσο και η
Συρία, ο Λίβανος, η Ιορδανία, το Ιράκ, η
Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και το
Αφγανιστάν, από το οποίο μάλιστα δεν
υπάρχει καμία περίπτωση ότι θα
κατορθώσει να ξεφύγει ούτε και η Τουρκία.
Αυτή
θα είναι και η μεγάλη ιστορική στιγμή
για την αναδιάταξη των γεωγραφικών και
διοικητικών ορίων ολόκληρης της Μέσης
Ανατολής. Κράτη τα οποία υπήρξαν μέχρι
σήμερα πρόκειται να χαθούν και στην
θέσης τους θα υπάρξουν νέα σχήματα και
νέες διοικήσεις με κεντρική διαμόρφωση
ενός δυνατού κυβερνητικού σχήματος του
Κουρδικού κράτους, τον σημαντικό
περιορισμό των συνόρων του Ιράν, την
διάλυση του Ιράκ και την δημιουργία δύο
μικρότερων κρατών, την επέκταση του
Λιβάνου και της Συρίας, την κοινωνική
και πολιτική αναμόρφωση της Σαουδικής
Αραβίας, την δημιουργία πέντε
διαφορετικών κρατών στα εδάφη της
σημερινής Τουρκίας, την δημιουργία νέου
κράτους στα εδάφη της σημερινής
Ευρωπαϊκής Τουρκίας, με την συνένωση της
Ανατολικής και Δυτικής Θράκης σε ενιαίο
κράτος και την αποδοχή του στην
Ευρωπαϊκή Ένωση, την πιθανή απώλεια από
πλευράς Ελλάδας των τριών νησιών του
Ανατολικού Αιγαίου, την μονιμοποίηση
της κατοχικής γραμμής στη Κύπρο, τη
προσάρτηση του Τούρκο κρατούμενου
τμήματος από την Τουρκία
και του υπόλοιπου από την Ευρώπη,
όπως ακριβώς βρίσκεται σήμερα. Όσο για
τους λαούς, είναι αναμενόμενο να
γνωρίσουν και να ζήσουν για άλλη μια
φορά την κόλαση των κοινωνικών
αναταραχών, πλην όμως οι αλλαγές θα
οδηγήσουν σε μια ποιό ειρηνική και
δίκαιη κοινωνία και θα διαμορφώσουν την
περιοχή σε ένα κέντρο πολιτισμού και
συνύπαρξης με τους υπόλοιπους λαούς της
γης. Αυτοί είναι και οι λόγοι για τους
οποίους κανένας απολύτως δεν επιθυμεί
έναν νέο αιματηρό πόλεμο στην Μέση
Ανατολή, πέραν των θεοκρατών του Ιράν οι
οποίοι αποβλέπουν στην επιβολή των
θεοκρατικών τους σχεδίων πάνω στις
Μουσουλμανικές μάζες της περιοχής,τις
οποίες και οπλίζουν και προετοιμάζουν
για την περίπτωση. Και στην πλέον
κατάλληλη στιγμή που θα τους δοθεί η
ευκαιρία πρόκειται να ανάψουν το φιτίλι
της μπαρουταποθήκης, τινάζοντας στον
αέρα ολόκληρη την περιοχή, εκτός πια και
εάν κάποιος τους προλάβει και τους
απομακρύνει από την εξουσία, κάτι
παρόμοιο, ωστόσο, φαίνεται αδύνατο, εάν
όχι απίστευτο την ώρα αυτή.
